5. Yol güzergâhı için taktik belirlemek
Hz. Peygamber (s.a.s.), taktik gereği Medine’nin tam ters istikametine yönelmiştir.
Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) bütün bir ümmet için örneklik sergileyerek strateji gereği adeta savaş taktiği uygulayarak Sevr dağındaki mağaraya yönelmiştir. Hz. Ömer (r.a.) ise sadece kendisine ve kendisi gibi olanlara göre davranarak tek başına hicrete koyulmuştur.
Hz. Peygamber (s.a.s.), müsebbibi unutmayarak sebeplere sarılıyordu ama sebeplerin bittiği yerde Allah Teâlâ, “yettim” diyerek hemen yardım ediyordu.
Sevr dağı mağarasının ağzını örümcekle kapatarak yardım ediyor, yola revan olmuşlar iken öldürmek için gelen Süraka’ya mucize göstererek kalbine hidayet ederek Hz. Peygamber ve arkadaşına yardım ediyordu. Şimdi de aynı Allah, Hayy ve Kayyûmdur, davasına yardım edene de Allah yardım eder. Çünkü bütün zamanlardaki mü’minlere şöyle buyurmuştur:
“Ey iman edenler! Eğer siz Allah’ın dinine yardım ederseniz, O da size yardım eder ve ayaklarınızı sabit kılar (kaydırmaz)”
(Muhammed sûresi 47/7)
6. Medine öncesi Kuba sonra Râûna vadisinde cuma namazı sonra da Medine’ye varış
Hz. Peygamber'in (s.a.s.), Kuba’da ilk yaptığı mescid oldu.
Mescid... Şehir onun etrafında kurulur, hayata merkezlik yapar. Mü’minleri günde beş defa bir araya getiren kutlu mekândır mescid.
Bu ilk inşa edilen Kuba mescidini Allah Teâlâ, “ilk günden temeli takva üzerine kurulan mescid” (Tevbe sûresi 9/108) diye anmıştır.
Bu âyette geçen takva mescidi için Medine’deki Mescid-i Nebî görüşü vardır ki ikisi için de aynı ifadenin kullanılmasında bir sakınca yoktur. Zira iki mescidin de temellerini Hz. Peygamber Efendimiz takva temeli üzerine atmıştır.
Camilerin temeli atılırken, takva üzere yani küfür, şirk, riya, fitne, kibir, desinler, hemşericilik gibi yanlış anlayışlardan korunma hassasiyeti üzerine ve sırf Allah’ın dini öğrenilsin ve öğretilsin, anlaşılsın; ibadet edilsin, zikredilsin ve neticede sırf Allah’ın rızası kazanılsın düşüncesiyle atılmalıdır.
Allah’ın emri gelince akıl, tabi olmak için kullanılır. Niçin Râûnâ vadisinde kılındı ki gibi serzenişler mü’minlerin tavrı değildir.
Medine-i Münevvere demek ki henüz konumuna yakışır durumda değildi ki Medine’ye girmeden geniş vadide Cuma kılındı.
7. Medine’de ilk yapılanlar
Medine’de de ilk yapılan, mescid oldu. Önce insan, plan, imkân sonra mekân gerekiyordu. Gerçek insan, yetiştirilmiş, vahiyle donatılmış, her hareketi ilâhî kontrol altında olan Hz. Peygamber ve Hz. Peygamber’in yetiştirdiği Hulefâ-yı Râşidîn; plan, İslam devleti ve yapılması gerekli olan şeyler; imkân, içleri dışlarından daha zengin Medineli Ensar’ın imkânları.
İlk yapılan mekân, o imkânlarla yapılan vahyin mektebi, hayatın merkezi ve her türlü faaliyetlerin alanı olan Mescid-i Nebîdir.
Sonra sayımla hem kendi insanının envanterini hem de kendi ordusunu belirlemek için, kendi dışındaki vatandaşları olan Müslüman olmaya namzet Evs ve Hazreçlilerin, Hristiyanların ve Yahudilerin tespiti yapılmış oldu.
Dünyanın ilk anayasası olan anayasa yazıldı. Böylece herkes tarafından da bir devlet yapısına ve görünümüne kavuşmuş oldular.