M.Ö. yaklaşık 5 bin ile 3 bin yılları arasına tarihlenen Kalkolitik Çağda ise, gelişkin tarım ve hayvancılık, insanın sosyal yapısındaki değişimleri giderek çabuklaştırmıştır. Kültür tarihinde ilk kent kültürlerinin başladığı dönem olarak bilinir.
Yöneticiler, din adamları, çeşitli zanaatçılar gibi farklı grupların yanı sıra anıtsal mimari, savunma ve sulama sistemleri, uzak mesafe ticareti ile lüks maddelerinin ticareti gelişmiştir. Cafer Höyük ve Aslantepe Höyüğü kazılarıyla da, Aslantepe ve çevresinin iskânı M.Ö. 5 bin ile 4 bin yıllarına kadar dayandığı anlaşılmaktadır. Aslantepe Höyüğünde halen devam eden çalışmalarda M.Ö. 3600–3500 yıllarına ait bir tapınağın çıkması ve M.Ö.3300–3000 yıllarına ait taş temelli kerpiç duvarlı sarayın bulunması dikkat çekicidir. M.Ö. 3 bin yıllarına ait tepe üstünde dört metre kalınlığında bir sur duvarının bulunması ve sur duvarının içinde zengin aksesuarlı Kral mezarının yanı sıra depo, koridor, kanalizasyon kanallarının bulunması kent kültürünün oluştuğunu göstermekt
Bu merkeze ait 4 binden fazla pişmiş topraktan damga mühürler ile pişmemiş toprak mühür baskıları, kaliteli metal eşyaların yanında gümüş ve metalden oluşan tek parça kılıçların bulunması dikkat çekicidir. Bu dönemde Aristokrasinin olduğunu ve feodal yapının ilk devlet şeklinin ortaya çıktığı, resmi, dini ve kültürel bir ticaret merkezi olduğunu da belgelemektedir.