08.10.2020, 17:57

Arap İsyanının Arka Planı ve İttihat Terakki Partisi

İttihat ve Terakki'nin 3 numaralı adamı olan Cemal Paşa, maalesef Suriye bölgesini yönetirken uyutulmuş, etrafında oluşturulan Arap isyanı ve İngiliz çalışmalarını geç fark etmiştir. Suriye'de ileri gelen ailelerin çocuklarını ihtilalci diye asarken, asıl lider kadrosu olan Şerif Hüseyin ve ailesini son ana kadar görmemişti. Ayrıca bu kişileri asması, aydınlar arasında bir moda olan Arap milliyetçiliği ve bağımsızlık hareketi halk arasında yayılma zemini buldu. Çünkü bu asılanların aileleri, kabileleri öfke ile doldular ve fırsat kolladılar. Üstelik bu aileler ve halk bizden yana iken bu davranışla herkesi karşımıza almış ve işgalcilerin işini kolaylaştırmış olduk.

Halbuki bunları zamanında ezseydi Arap ihtilali gerçekleşemeyecek veya daha sönük olacaktı. Çünkü ihtilalin liderliğini bir şerif'in yapması (seyyid oluyor demektir) ve Mekke Emiri olarak Osmanlı Devleti'nin yayınladığı fetva aleyhine fetva yayınlaması ve hatta dönemin yöneticilerini yani ittihat ve terakicileri dinden çıkmakla itham edip onlara karşı savaşmanın dinin gereği olduğu fetvasını vermesi tüm Arapları etkilemiştir.

Şerif Hüseyin İttihat ve Terakicilerin dinden çıktığını söyleyerek fetva vermiştir. Çünkü onlar, kafirle işbirliği yaparak Müslümanların halifesini görevinden aldılar.

İttihat ve Terakki'nin ll. Abdulhamid'i tahttan indirmeleri bölge halkını onlardan yüz çevirtmiştir. Halk, artık Osmanlı Devletini Halife'nin değil bir avuç cuntacının yönettiğini ve halifeye karşı çıkan bu cuntanın da dini hassasiyeti olmadığını görmüş veya düşünmüştür.

Yani Arap ihtilali salt milliyetçilik sonucu olmamış, dönemin İttihat ve teraki partisinin halifeyi tahttan indirmesi ve uyguladığı Türkçülük politikalarına karşı da tepki olmuştur.

Lider kadro, milliyetçilik veya daha doğrusu kendilerine ait bağımsız bir devlet hayali peşinde koşmuş olabilir ama halk yığını için olay din, halifenin hali ve ittihat ve terakki partisinin aşırı türkçülüğüdür. Yani olay, salt bir Arapçılık da değildir. Bütün şartlar birleşince olay meydana gelmiştir.

Çünkü tüm Arapların isyan ettiğini varsayarsak Osmanlı ordusunun üçte birini oluşturan Arap kökenli askerleri ve Çanakkale'de ölenleri nereye koyacağız. Irak ve Filistin halkı bize sadıktı. Suriye bölgesi de son ana kadar bekledi. Körfez bölgesindeki bazı kabileler (Katarı oluşturan kabileler) de Osmanlı'ya bağlıydı ama artık fiziksel bağ koptuğundan diğerlerinin baskısına boyun eğmişti. Mısır ve kuzey Afrika Arapları zaten bizim yönetimimizde değildi ve üstelik Mısır'da ciddi bir Osmanlı yanlısı muhalefet vardı. Eğer kanal harekatı başarılı olup bazı yerler alınsaydı onlar da İngilizlere karşı isyan edeceklerdi. Ama herekat başarısız olunca tekrar yer altına çekildiler. Zaten daha sonra Osmanlı diye bir şey kalmadı.

Yani Arap ihtilalini hala tüm boyutuyla incelememişiz...

CEMAL PAŞA

Cemal Paşa bölgede yaptığı idamlar nedeniyle adı Kasap Cemal olarak yayılmıştır. Falih Rıfkı Atay Suriye / Filistin'deki Cemal Paşa'yı şöyle betimlemektedir: "Kalabalığın kapıdan girişi garip bir haldi. Hayat ve ölüm kararını bir kelime ile verebilir bir adamın kapısı eşiğinde, herbiri bir müddet duruyor ve içerideki odada başladığı duasını bitirip yüzünü sıvadıktan sonra giriyordu. Duasını henüz bitirmeyen, kendini arkasından iten arkadaşına dayanıyordu."

1919 yılında kurulan Divan-ı Harb tarafından Arap İsyanına yol açmasından dolayı gıyabında idam cezası verilir. 1922 yılında Tiflis'te Ermeni militanlarınca öldürülür.

Cemâl Paşa, İkinci Meşrutiyet Dönemi’nde İttihat ve Terakkî Cemiyeti’nin önde gelen yöneticilerindendi. Özellikle Üç Paşalar İktidarı olarak da bilinen 1913-1918 arasında Osmanlı Devleti’nin iç ve dış siyasetinin belirlenmesinde önemli rol oynadı. Ayrıca I. Dünya Savaşı’nda en önemli cephenin komutanı olarak görev yaptı. Bundan dolayı yenilginin ve İttihat ve Terakkî Cemiyeti yönetiminin birinci dereceden sorumlularından sayıldı.

EK

Zaten bazı araştırmacılar özellikle Suriye halkının Arap İhtilalcilerini desteklemesi bu idamlardan sonra olduğunu söylerler. Önceleri sadece aydınlar arasında revaçta olan ihtilal ve bağımsızlık fikri, aydınların öldürülmesi üzerine halk arasında yayıldığı gibi bu derece bir şiddete de tepki gösterilmiştir. Aslında bunların tepkileri bağımsızlıktan çok eski Osmanlı tabiriyle isyandı. Fakat dış güçlerin bu halk tepkisini belli bir yöne kanalize etmeleri sorunu büyüttü ve maalesef 400 yıl yönettiğimiz topraklardan birer işgalci gibi atıldık. Bu konular üzerinde bence tarihçilerin ve devletimizin iyi çalışması gerekir. Çünkü yeni dönemde bölgeye sarkmaya çalışıyoruz ve halkın psikolojisini iyi okumamız gerekir. Bir ikinci hata daha yaparsak Ortadoğu kapıları bize ebediyen kapanır. Bize tepkinin yüksek olmasının nedeni biz kardeşiz ve hata yaparsak sert tepki görürüz. İngilizler ve Amerikalılar zaten düşman veya gavur. Bu nedenle bu kadar tepki görmezler.

Yorumlar (0)
15
açık
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:18
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:54
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13
Günün Karikatürü Tümü