10.11.2020, 12:20

Dağlık Karabağ Barışı

Karabağ’da alınacak en iyi netice (Yani maksimalist sonuç) ne idi? Ermenistan’ın Karabağ’dan tamamen çıkartılması, Laçin veya Zengilan’dan, Nahcivan’a 10 Km genişliğinde bir koridorun açılması, Ermenistan içinde kalan Azerbaycan’a ait olan 8 reyonun kurtarılması idi. Bunun daha ilerisi Ermenistan Devletinin haritadan silinmesi hedefidir. 
Şimdi bu netice tek kalemde alınabilir miydi?  Bu işi başarmanın tam zamanı mıydı?  Azerbaycan’ın milli gücü şu an için bu hedefi gerçekleştirmeye muktedir miydi?  Türkiye’nin desteği olmadan Azerbaycan bu neticeyi alabilir miydi? Dünyaya yayılmış Ermeni lobisinin ağır baskısına rağmen Putin ve Erdoğan bu hedefleri gerçekleştirmek için söz birliği etseler bile yapabilirler miydi? Savaşın 44 gün sürmesinden sonra, Batı dünyası bir müddet daha savaşın devam etmesine tahammül edebilir miydi? Ermenistan’ın tamamen haritadan silinmesi mümkün müdür?  Meseleye geniş cepheden bakıldığında bundan daha iyi bir sonuç alınabilir miydi bunu incelemek gereklidir: 
Ermenistan Hükumeti Şuşa’yı kaybettikten sonra Hankenti ve Ağdam’da tutunması imkânsız hale gelmişti. Birliklerinin çoğunu kaybetmişti. Cephede organize bir savunma yapacak birliği kalmamıştı, Azerbaycan ordusu cepheyi yan ve gerisinden kuşatacak bir pozisyona gelmişti, savaşın sonu belli olmuştu. Ermenistan mecburen teslim olmak zorunda kalmıştı.
Dünya tarihini inceleyen herkes bilir k, her zafer mutlak manada kazançla sonuçlanmaz. 1897 Türk-Yunan Savaşı’nı kazanmamıza rağmen Teselya’yı kaybettik, Girit Adamızın yönetimini Yunanistan’a bırakmak zorunda kalarak sonuçsuz bir zafer kazandık. Aynı durum Lozan Antlaşması‘nın sonuçları bakımından da ileri sürülmüştür. Önemli olan diplomasi sahasında sonuç alabilmektir.
Ermenistan, Dağlık Karabağ Savaşı’nda teslim oldu. Kelbecer, Ağdam ve Laçın'dan daha sonra Dağlık Karabağ'ın tamamından çekileceği ifade edildi. Saldıran taraf Ermenistan olduğu için “Harp tazminatına” mahkûm edilmesi,  Azerbaycan hudutlarında birlik bulundurmaması, Karabağ’da yaşayan Ermenilerin tamamen çekilinceye kadar polis gücü haricinde bir kuvvet bulundurmaması, Azerbaycan topraklarını, şehirlerini ateş altına alan uzun menzilli füzelerden arındırılması bundan sonraki görüşmelerde öncelikle ele alınması gereken esas konular arasında yer alacaktır. 
Henry Kissinger'ın çok önemli bir sözü vardır. "Dünya düzeni, lider bir devletin güç ve meşruiyeti birleştirme yeteneğine bağlıdır…” Bölgede kalıcı bir barış tesis etmenin, istikrarı korumanın tek yolu kazan kazan anlayışı ile güvenlik sağlamaktan geçer.
Kafkaslar son 2 asırdan beri Rusların arka bahçesidir. Her ne kadar bağımsızlık verilmiş olsa da, SSCB dağıldıktan sonra kurulan 16 bağımsız devlet üzerinde, Rusya’nın hegemonik etkisi devam etmektedir. Bu etkinin sonuçlarından biri de “Bağımsız Devletler Topluluğu” antlaşması veya paktı diyebiliriz.
Bu savaşın kazananın kim olduğunu anlamak için “tilki ne diyor” ona bakmak lazımdır. İngiliz Telegraph Gazetesi’nde "Azerbaycan-Ermenistan savaşının en büyük galibi Türkiye" başlıklı bir analiz yayınlandı: Ermenistan'ın "aşağılayıcı" barış anlaşmasını kabul etmekten başka çaresi kalmadığı, "Kremlin, Ermenistan ile Azerbaycan arasında Dağlık Karabağ'daki 6 haftalık çatışmayı sona erdiren anlaşmayla Güney Kafkasya'da barışı sağlamış olabilir ancak savaşı Türkiye kazandı." Değerlendirmesini yaptı.
Bu değerlendirmede şu görüşlere yer verildi: ABD'nin aracılık ettiği ateşkesin daha mürekkebi kurumadan bozulduğu, "Koronavirüs, terörist saldırılar ve ABD'deki başkanlık seçimleri Batı’nın dikkatini dağıttığını, bu eski Sovyet bölgesindeki savaşın öneminin gözden kaçırıldığı." Belirtildi.
Savaşın Rusya'nın Güney Kafkasya'da manevra alanının sınırlı olduğunu da ortaya koyduğu, bölgede istikrarı sağlamak için Türkiye'nin desteğine ihtiyaç duyduğu anlaşıldı.
Times Gazetesi’nin başyazısında "Sonuçta, bölge siyasetinde belirleyici rol oynama niyetinin sinyalini veren Türkiye'nin Azerbaycan lehine kuvvetli müdahalesinin ardından bu sonuç kaçınılmazdı” denildi. Yapılacak anlaşmanın, "Güney Kafkasya haritasının kalıcı ve kapsamlı şekilde yeniden çizilmesine giden bir yola işaret ettiği" belirtildi.
Guardian Gazetesi de konuya ilişkin "Dağlık Karabağ Barış Anlaşması, bölgesel jeopolitiği yeniden şekillendiriyor" başlığı ile bir haber yaptı. Moskova,” Türkiye destekli Azerbaycan ile askeri bir çatışmaya pek hevesli değildi." ifadesi kullanıldı.
Rusya Strateji ve Teknoloji Analiz Merkezi Direktörü Ruslan Pukhov da "Jeopolitik sonuçlar sadece Ermenistan için değil, Rusya için de felaket." dedi.
Kremlin'e yakın siyasi uzmanlardan Fyodor Lukyanov Türkiye "denklemin önemli bir parçasıdır", "Minsk Grubu artık yok." Dedi.
Ayrıca; Azerbaycan ile Türkiye sınırındaki Nahçıvan‘dan geçen doğrudan koridor açılması ile Türkiye ile Azerbaycan arasında bağlantı kurulacağını belirtildi.

Yorumlar (0)
15
açık
Namaz Vakti 28 Mart 2024
İmsak 05:20
Güneş 06:47
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:31
Yatsı 20:52
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13
Günün Karikatürü Tümü