21.05.2021, 22:54

Mescidi Aksa -3

İbrahim Halil Er

Kudüs’ün Fethi (636)

Hz. Ömer döneminde Amr b. As komutasındaki İslam ordusu Suriye ve Filistin bölgesinin fethini sağlıyordu. Bizans’ın Filistin valisi Ertabon, Müslümanlara yenilince Kudüs’e kaçtı. Müslümanlar, Kudüs’ü almak için burayı kuşattılar. Şehri teslim etmekten başka çare bulamayan halk, burayı ancak Halife Ömer b. Hattab’ın kendisine teslim edebileceklerini söylediler. Durum hz. Ömer’e bildirilince teklifi kabul etti. Hz. Ömer, Kudüs’ü bizzat teslim alarak Patrik Sophronius’a bir eman ve ahidname verdi. Bu eman ve ahidname diğer Filistin vilayetleri için de uygulanacaktır.(636)

Hz. Ömer’in Ahitnamesi

Bu ahit Allah’ın kulu, Mü’minlerin Emiri Ömer b. Hattab’ın iliya (Kudüs) halkına verdiği ve suçlu suçsuz ayırım olmadan canları, malları, kiliseleri ve haçları güvencede olduğuna dair bir ahittir.

1- Kudüs halkının ibadet ettiği kiliseler (başkaları tarafından dini amaçlar dışında kullanmak amacı) ile ikamet yeri haline getirilmeyecektir.

2- Kiliselerin mal varlıklarından, içinden bulunan haçlardan (ibadet ile ilgili sembollerden) herhangi bir şey alınmayacaktır.

3- Burada bulunanlar dinleri konusunda aşağılanmayacak ve hiçbirisine zarar verilmeyecektir.

4-Ancak Kudüs’ün halihazırdaki sakinlerinin dışında burada Yahudi nüfus iskan olmayacaktır.

5- Kudüs halkı (İslam hakimiyeti altındaki) diğer topraklarda bulunan gayr-ı Müslimler gibi kendi üzerlerine düşen cizyeyi vereceklerdir.

6- Kudüs halkı Kudüs’ten Rumları ve hırsızları çıkaracaklardır.

7- Kudüs’ten ayrılacak kimselerin malı ve canı gidecekleri yere ulaşıncaya kadar güvence altındadır.

8- Kudüs’te kalmak isteyenlerin de canları ve malları koruma altındadır. Ancak kendileri Kudüs halkının tabi olduğu üzere cizyeyi ödemek ile yükümlüdürler.

9- Kudüs halkından ticaretlerini ve haçlarını (dini sembollerini) geride bırakarak Rumlar ile birlikte mallarını da alaraka gitmek isteyenler, gidecekleri yere ulaşıncaya kadar güvence altındadırlar.

10- Burada bulanan diğer millet ve kavimlerden isteyenler burada (Kudüs’te) Kudüs halkının ödemiş olduğu gibi aynı şekilde cizye ödemek şartı ile ikamete devam edebilirler. İsterlerse Rumlar ile birlikte ayrılabilir veya ailelerinin yanına dönebilirler.

11- Cizye ödeyeceklerden ürünlerinin hasadını bitirenceye kadar hiçbir şey alınmayacaktır.

12- Cizye ödemekle yükümlü olan kimselerin bu yükümlülüklerini yerine getirdikleri müddetçe yukarıda belirtilen güvence ve hakları Allah’ın, Peygamberinin ve onun halifelerinin ve mü’minlerin zimmeti ve teminatı altındadır.

Yazım Tarihi: Hicri 15. yıl.

ÖMER B. HATTAB Şahitler: Halid b. Velid, Amr b. As, Abdurrahman b. Avf, Muaviye b. Ebi Süfyan3

Emeviler Dönemi

Emevi Halifesi Abdülmelik burada Kubbetüssahra ve Mescid-i Aksa Camisi’ni inşa etti. Böyle bir caminin yapmasının birçok siyasi nedenleri bulunmaktadır.

Hristiyan kiliselerinin güzelliğiyle rekabet etmek

Mekke ve Hicaz Abdullah bin Zübeyr’in elindeydi. Abdullah burada on yıl halifelik yaptı. Suriye bölgesinden hacılar Mekke’ye gittiğinden İbni Zübeyr’in propagandasından etkileniyorlardı. Bu nedenle hacıların oraya gidişini engellemek için üçüncü kutsal mekan olan Beytülmakdis’i Kur’an’da geçen Mescid-i Aksa ismiyle inşa etti. Ayrıca Kubbetussahra’yı çok güzel bir mimari eser olarak inşa edip insanların oraya cezb etmesini sağlamış oldu. İbni Kesir, tarih kitabında olayı şöyle anlatır: “Abdullah b. Zübeyr, insanları kendisine bey'ata davet ediyor, çok fasih konuşuyordu. Şamılılarm büyük çoğunluğu ona meylettiler. Abdülmelik, bunu duyunca insanları hacdan menetti. Hacca gitmelerine müsaade etmeyince insanlar ona kızdılar. Bundan sıkıntı duymaya başladılar. O da Mescid- i Aksa'daki kayanın üzerine kubbe yapmaya ve Aksa mescidini inşa etmeye başladı ki, bu sayede insanları hacca gitmekten alıkoysun ve gönüllerini Kudüs'e yöneltsin.”4

Abdulmelik’in Hz. Ömer Camisini (Kubbetüssahra)’yı bu şekilde son derece güzel bir mimari eser olarak inşa etmesinin diğer bir nedeni de; Bu dönemde insanlar fetihler sonucu eski uygarlıkların devasa sanatsal ibadet mekanları ile karşılaşıyor ve bu mimarinin etkisinde kalabiliyorlardı. Abdülmelik, insanların Hıristiyan mimarisinin etkisinde kalmamaları için de o mimariyle rekabet edebilecek bir mimari eser vücuda getirmiş oldu.

Abdülmelik’ten sonra Emevi Halifesi Velid’de buraya büyük hizmetlerde bulundu. Yapıyı genişletti.

3 Mehmet Paksu, Kudüs ve Mescid-i Aksa, Nesil Yay. İst. 2000

4 İbn Kesîr, El Bıdaye Ve'n-Nihaye, Çağrı Yayınları: 8/445-450.

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi

Tümü

	İmsak	04:29
	Güneş	06:04
	Öğle	13:07
	İkindi	16:55
	Akşam	20:00
	Yatsı	21:29

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	33	90
2. Fenerbahçe	33	86
3. Trabzonspor	33	55
4. Beşiktaş	33	51
5. Başakşehir	33	49
6. Rizespor	33	48
7. Kasımpasa	33	46
8. Antalyaspor	33	45
9. Alanyaspor	33	45
10. Sivasspor	33	45
11. A.Demirspor	33	41
12. Samsunspor	33	39
13. Ankaragücü	33	37
14. Kayserispor	33	37
15. Konyaspor	33	36
16. Gaziantep FK	33	34
17. Hatayspor	33	33
18. Karagümrük	33	33
19. Pendikspor	33	30
20. İstanbulspor	33	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	31	69
2. Göztepe	31	63
3. Ahlatçı Çorum FK	31	55
4. Sakaryaspor	31	54
5. Bodrumspor	31	52
6. Kocaelispor	31	52
7. Bandırmaspor	31	47
8. Boluspor	31	47
9. Gençlerbirliği	31	47
10. Erzurumspor	31	42
11. Ümraniye	31	37
12. Manisa FK	31	36
13. Keçiörengücü	31	36
14. Şanlıurfaspor	31	34
15. Tuzlaspor	31	33
16. Adanaspor	31	32
17. Altay	31	15
18. Giresunspor	31	7

Takımlar	O	P
1. Arsenal	34	77
2. Liverpool	33	74
3. M.City	32	73
4. Aston Villa	34	66
5. Tottenham	32	60
6. Newcastle	32	50
7. M. United	32	50
8. West Ham United	34	48
9. Chelsea	32	47
10. Brighton	32	44
11. Wolves	33	43
12. Fulham	34	42
13. Bournemouth	33	42
14. Crystal Palace	33	36
15. Brentford	34	35
16. Everton	33	30
17. Nottingham Forest	34	26
18. Luton Town	34	25
19. Burnley	34	23
20. Sheffield United	33	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	32	81
2. Barcelona	32	70
3. Girona	32	68
4. Atletico Madrid	32	61
5. Athletic Bilbao	32	58
6. Real Sociedad	32	51
7. Real Betis	32	48
8. Valencia	32	47
9. Villarreal	32	42
10. Getafe	32	40
11. Osasuna	32	39
12. Sevilla	32	37
13. Las Palmas	32	38
14. Deportivo Alaves	32	35
15. Rayo Vallecano	32	34
16. Mallorca	32	31
17. Celta Vigo	32	31
18. Cadiz	32	25
19. Granada	32	18
20. Almeria	32	14