25.11.2020, 14:36

Örneklik, Örnekler ve Örneklerden istifade -1

a) Örneklik ve önemi

1. İlimde örneklik

2. Terbiyede örneklik

3. Meslekte örneklik

4. İdare ve yönetimde örneklik

b) Örnekler

1. Mutlak örnekler

2. Mukayyed örnekler

a. Çok yönlü örnekler

b. Birkaç sahada örnekler

c) Örneklerden istifade etmek

1. Örneklerin ilminden ve tecrübesinden istifade ederek

2. Örnekleri izleyerek

3. Örnekleri örnek alarak

4. Örneklerin nasihatlerine, tavsiyelerine ve öğütlerine kulak vererek

a) Örneklik ve önemi

İnsanı en iyi bilen, en merhametli ve en faydalı olan; insanı yaratan ve insan için içinde bulunduğumuz evreni yaratıp hizmet ettiren; kâinatın yaratıcısı ve yöneticisi olan Allah Teâlâ, insan için en büyük lütuf, lazım ve faydalı olan Kur'ân-ı Kerîm’in fihristesi Fâtiha sûresinde, günde kırk defa namazda “Bizi sırât-ı mustakîm (üzer)e hidâyet(de devam ve kemali nasîb) et! Kendilerine nimetler verdiğin kimselerin (peygamberlerin, sıddîklerin, şehidlerin ve sâlihlerin) yolunda (devam ve kemâli nasîb et), gazaba uğramış (özellikle Yahudiler) ve sapıklar (özellikle Hıristiyanların yolunda) değil” diye okuyoruz.

Her gün kâinatın sahibinin huzuruna çıkıyor kırk defa hidayette devam ve kemali istiyoruz. Elbette hidayetin devam ve kemali, sırât-ı mustakîm yani itikad, ibadet, ahlak ve ahkâmda İslam üzere olmakla sağlanır.

Sırât-ı mustakîm, itikad, ibadet, ahlak ve ahkâmda eğrisi olmayan, ifratın ve tefritin olmadığı vasat/orta yol demektir.

Yolun doğrusu, doğruların yoludur.

Doğru hedefe, doğru yolla, doğru örnek olan doğru öncülerle, doğru yolcularla ve doğru prensiplerle ulaşılır.

Doğru hedef hem insandan hem insana hizmet için yaratılan dünyadan hem de ebedî kılınmış olan cennetten üstün olan Allah’tır, Allah’ın rızasıdır.

Doğru yol, sırât-ı mustakîmdir. Doğru öncüler yani örnekler, peygamberler, sıddıklar, şehidler ve sâlihlerdir.

Doğru prensipler, itikadda tevhîd-i ülûhiyete ve tevhîd-i rubûbiyete uygun iman anlayışı, amelde istikâmet yani ifrata ve tefrite düşmemektir.

Yolun büyüklüğü, yoldaki yolun öncüsü yani her sahada örnek kılınan kâmil/kemale ermiş, mükemmel/kemale erdirilmiş ve mükemmil/kemale erdirici olan peygamberler ve peygamberleri izledikleri müddetçe örnek olan sıddıklar, şehidler ve sâlihlerle anlaşılır ve ortaya çıkar.

Örnekleri izleyenler, iz bırakabilir ve izlenirler; örnekleri örnek alanlar, örnek olabilirler.

Örnekleri olmayan toplumlar, örnek insan yetiştiremezler, çoban değil ancak sürü yetiştirirler. Köşe taşları değil dolgu malzemesi oluştururlar.

Allah Teâlâ, Kur'ân-ı Kerîm’de Hz. Peygamber (s.a.s.)’in şahsında bizlere örnekleri örnek alma hakkında; Yusuf sûresine giriş yapmadan Hûd sûresinin sonunda şöyle emretmektedir:

“Peygamberlerin haberlerinden kalbini kendisiyle tesbit edip sebat vereceğimiz (şeylerin) her türlüsünü sana kıssa olarak anlatıyoruz.”

(Hûd sûresi, 11/120)

Demek ki insan kalbinin sebatı/oturaklaşması, itminanı, kalpteki güzelliklerin kalbe yerleşmesi için örnek insanların farklılıklarının bilinmeleri ve fark edilmeleri gerekmektedir.

Cüneyd-i Bağdâdî şöyle demiştir:

“(Büyük zatların) hikâyeleri, Allah Teâlâ’nın ordularından bir ordu gibidir ki Allah o hikâyelerle dostlarının kalbine sebat verir.”

Kendisine, buna dair Kur'ân-ı Kerîm’den bir şâhid/delil var mı? denilince

“Peygamberlerin haberlerinden kalbini kendisiyle tesbit edip sebat vereceğimiz (şeylerin) her türlüsünü sana kıssa olarak anlatıyoruz” (Hûd sûresi, 11/120) âyet-i kerîmesini delil olarak sunmuştur. (Muhâsibî, Risâletü’l-Müsterşidîn, tahkik: Abdulfettah Ebû Ğudde, s. 12, Darusselam, 2000.)

İmam-ı A’zam Ebû Hanîfe ise şöyle demiştir:

“Âlimlerin hikâyelerinden ve onların güzelliklerinden bahsetmek bana fıkıhla ilgili çok şeylerden daha sevimlidir. Çünkü bunlar, o zatların âdâbı ve ahlâkları ile ilgilidir.”

Bu sözünün Kur'ân-ı Kerîm’den delili de şu iki âyet-i kerîmedir:

“İşte bunlar (kendilerine kitap, hikmet ve peygamberlik verilen peygamberler), Allah’ın hidayet ettiği kimselerdir. O halde sen de onların yoluna uy!”

(En’âm sûresi, 6/90)

“Andolsun ki onların (peygamberlerin) kıssalarında olgun akıl sahipleri için bir ibret vardır.” (Yûsuf sûresi, 12/111; Muhâsibî, a.g.e., s. 12.

Tâbiînin büyüklerinden Süfyan b. Uyeyne (rh.a.) şöyle demiştir:

“Sâlihler anılınca rahmet iner.” (İmam Hâfız İbn-i Salâh, Marifetü Envâı Ilmi’l-Hadîs, s. 209.)

Yorumlar (0)
15
açık
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:18
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:54
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13
Günün Karikatürü Tümü