5. Vera (takva) sahibi,
Fakîhe ancak takva yakışır. Takva, Hakka ve halka karşı hassasiyet içinde olmaktır, kılı kırk yarmaktır. Ebu Hureyre (r.a.) ne güzel demiştir:
“Takvâ, dikenli tarlada ayağına diken batmadan yürümektir.”
Takvanın üç derecesi vardır: Küfürden ve şirkten takva; haramlardan, mekruhlardan ve şüphelilerden takva; gafletten takva.
Birinci ile kişi, mümin olur; ikinci ile mümin, muttakî olur; üçüncü ile muttakî, veli olur.
Veli, Allah’ın ilhamıyla kâinatın maddesini keşfeden; fakîh, Peygamberimizin Allah’ın sevdiğini haber verdiği dinin inceliğini keşfedendir.
Elbette dinin inceliğini keşfetmek daha kıymetli ve daha değerlidir. Zira Hz. Peygamber Efendimiz ne güzel haber vermiştir:
“Allah, kime hayır dilerse onu dinde fakîh (dinin inceliklerine vâkıf) kılar.”
(Buhârî, İlim, 10, Humus, 7, İ’tisâm, 10; Müslim, İmâre, 175, Zekât, 98, 100; Tirmizî, İlim, 4; İbn Mâce, Mukaddime, 17.)
6. Müslümanların şereflerine dil uzatmaktan geri duran
Müslüman, imanından dolayı sevilmeye layık olan kimsedir. Kişi sevdiğine dil uzatmaz.
Müslüman, Allah Teâlâ’nın imanından dolayı sevdiği, sâlih amellerinden dolayı da sevdirdiği kimsedir.
Allah’ın sevdiğini ve sevdirdiğini sevmeyen kimselerin, doğru çizgiye gelmeleri için önce onlara dua etmek, sonra iyilik etmek, nasihat etmek, alaka kurmak ve alakayı kesmemeye dikkat etmek gerekir.
“İman edip sâlih amelleri işleyenlere gelince, onlar için Rahman olan (Allah, gönüllerde) bir sevgi yaratacaktır.”
(Meryem sûresi 19/96)
Müslümanlara dil uzatmak, ancak kendilerini beğenenlerden, sadece kendi meşrebini beğenenlerden çıkabilir. Bu kimseye da zaten fakîh denmez.
Ne güzel demiş İmam Mâlik (rh.a.):
“İlmini tuz yap, edebini un yap!”
Edep, en büyük edeplinin edebiyle edeplenmektir. En büyük edepli, Allah’ın edeplendirdiği Hz. Peygamber Efendimizdir. Elbette fakîh de işte bu edeple edeplenendir. İnsanın kendisi kendisine daha yakındır. Önce kendi kusurunu giderecek ki başkasına sözü ve nasihatinin tesiri olabilsin.