Battalgazi ve çevresi tarihin izlerini taşıyan, birçok medeniyetlere beşiklik yapmış bir yerleşim yeri olmasından, adeta bir açık hava müzesi gibidir. Türkiye’de turizmin ilgi odaklarından bir tanesi olmakla birlikte, gezilecek ve görülecek zengin tarihi eserlere sahiptir. Her yıl yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilen İlçemiz, halk arasında halen ’’Eski Malatya’’ bazen de, kot olarak şimdiki Malatya’dan 50 m. daha düşük olduğundan, ‘’Aşağışeher’’ tabiri de sıkça kullanılmaktadır.
Malatya ilimizin Cumhuriyetten önce Battalgazi İlçemiz Aslantepe’den şimdiki yerine taşındıktan sonra, asıl yerleşim yeri olan Romalılardan bu yana, birçok millet ve kültürlerle yoğrulmasına rağmen, 7.yy ortalarında İslam kültürü ile tanışmış ve 12. yy. da Türklerin bu bölgeyi fethetmeleri ile Türk İslam kültürü bu bölgeye yerleşmiştir. Diğer kültürler unutulmuştur. Malatya 20 Nisan 1924 Anayasasının 89. Maddesiyle İl olunca, eski Malatya’da 1928 yılında belediye olmuştur. 1987 yılında eski Malatya Belediyesi Encümeninin ittifakla aldığı kararla “Eski Malatya” ismi ünlü Türk İslam Komutanı ve Kahramanı Battalgazi’nin burada yaşamasından dolayı değiştirilerek “Battalgazi” adını almış,19Haziran1987 tarih ve 3392 sayılı kanunla ilçe olmuştur.
İklim olarak, yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçmektedir. Yağışları Akdeniz üzerinden gelen alçak basınç sağlar. Doğu Anadolu üzerinde bulunan basınç etkisiyle alçak basıncın hareketini ağırlaştırarak devamlı yağış alır. Bununla beraber hangi mevsim olursa olsun her türlü iklim hareketine elverişlidir. Toplam yüzölçümü 299.448km2 olup, 850 metre rakımıyla İl merkezine uzaklığı 8 km.dir. 2000 yılı Nüfus Sayımına göre İlçe Merkezinin köylerle birlikte toplam nüfusu 28.085’dır. Nüfusun 15.154’ ü İlçe Merkezinde, 12.931'i ise köylerde yaşamaktadır. Battalgazi, Hatunsuyu ve hasırcılar olmak üzere 3 belediyesi,12 köyü, 8 Mahallesi bulunmaktadır. Okuma yazma oranı %95’dir.
Eski Malatya Türkler tarafından alındıktan sonra bölgeye Türk boyları yerleştirilmeye başlanmıştır. Bundan sonra hızla gelişen şehirde nüfusun büyük bir bölümü Türk ve Müslüman halktan meydana gelmiştir. 17 ve 18.yy. sonunda oldukça hareketli bir şehir görünümü alan Eski Malatya 19.yy. yarısına kadar bu hareketliliğini sürdürmüştür. 1838 yılında şehrin bugünkü Malatya’ya nakledilmesiyle sosyal yönden büyük bir gerileme yaşanmıştır. Bu durum yakın zamana kadar devam etmiş ve İlçe olduktan sonra sosyal yaşantı hızla gelişmeye ve değişmeye başlamıştır. İlçemize son yıllarda diğer şehirlerden, özellikle Adıyaman ve Şanlıurfa’dan büyük ölçüde göç almakta ve çevre illerden gelen vatandaşlar “yarıcılık usulü” ile yerleşmektedirler. İlçemiz halkının % 85’i geçimini tarımla uğraşarak kazanmaktadır.
Malatya İlinin en verimli arazileri Battalgazi ilçesi sınırları içinde bulunmaktadır. Malatya İlinin bir bölümünün sebze ihtiyacı Battalgazi ilçesinden karşılanmaktadır. Son yıllarda sebzecilik konusunda başta domates olmak üzere biber, patlıcan, salatalık, kavun, karpuz, ıspanak, marul, maydanoz vb. yetiştiriciliği fazlası ile yapılmaktadır. Arazilerin % 95’i sulanabilmektedir. Tarla ürünlerinde başta buğday olmak üzere en fazla arpa ve pancar yetiştirilmektedir. Meyvecilik alanında ise İlçe ekonomisinin bel kemiği olan kayısı başta gelmekte, nerdeyse Malatya’nın en iyi kayısıları bu bölgede yetişmektedir. İlçemizde bulunan yeşil alanların çoğunluğu kayısı ağaçları ve bahçeleri ile kaplıdır. Besicilik ve süt hayvancılığının yanı sıra tavukçuluk alanında da hızla geliştiği görülmektedir. İlçenin en önemli iki nehri olan Tohma ve Fırat ve üzerine kurulan Karakaya barajı gölü kenarında olması su ürünleri ve balıkçılık alanında da gelişmesini sağlamıştır. Yöremizde üç adet kaıysı fabrikası, bir tavuk çiftliği, bir adet Mobilya fabrikası yanı sıra ufak ölçekte işletmeler de mevcuttur.
Eski Malatya şehrimizin İslam hâkimiyetine girmesi ile şehir ve çevresi çok sayıda Camii, Medrese, Mescit, Türbe, Çeşme gibi yapılarla bezenmiştir. 17 yy.da tespitlere göre, 3’ü Medreseli olmak üzere 12 Camii, 24 Mescit, 15 Zaviye, 11 Saray, 7 Kilise 4 Türbe 3 Hamam, 1 Bimarhane (hastane), 1 Bezzazistan (Manifaturacılar Çarşısı), 1 Kervansaray ve çeşmelerle birlikte Kırkgöz Köprüsü Evliya Çelebinin Seyahatnamesinde yer almıştır