Haberin Kapısı
2017-06-10 01:56:17

Malatya'da Halk Oyunları ve Halay

Ramazan Peri

perimedya@gmail.com 10 Haziran 2017, 01:56

Malatya, halay bölgesinde yer almaktadır. Ancak, halay dışında oyunlara da rastlanmaktadır. Diğer illerle yapılan kültür alışverişi sonucu oyun çeşitleri artmıştır. Örneğin, Elazığ'da delilo, Adıyaman'da beş ayak, Bitlis'te ise papurinin oynandığı görülür. Halaylar, davul-zurna eşliğinde oynanır. Yörede halay çekmeye "Dillân çekme" denilir. Genelde beş kişiyle oynanan halayın başını çeken oyuncuya "halay başı" sondaki oyuncuya "Pöççü" denilir. Her ikisi de elinde mendil bulundurur.

Çalgı olarak; davul, zurna, kaval başta olmak üzere bağlama, cümbüş ve darbuka da kullanılmaktadır. Arapkir ilçesinde klarnet daha yaygındır. İlimizde oynanan 51 oyun tespit edilmiş olup; Ağırlama, Alkışta, Aşırma Halayı, Arapkir Halayı, Bapuri, Berde, Beşayak, Çarşı Halayı, Çeçer, Cezayir Oyunu, Dillan, Değirmenci Halayı, Gelin Halayı, Gerzani Halayı bunlardan sadece bazılarıdır. Malatya'da oynanan oyunlarda giysiler bu yöreyi tamamen yansıtmaz. İlçeler arasında değişik giysilere rastlanır. Genellikle halk oyunlarında, erkekler başlarına "Küm" denilen işlemeli "papak" takarlar. Sırta, düz veya ince çizgili kemha dokuması yakasız gömlek giyerler. Köynekler, önden düğmeli, uzun ve geniş kolludur. Üzerine siyah renkli yelek alırlar. Yelek üzerine köstek takılır. Şalvar siyah kumaştan olup, ayaklarında nakışlı çorap ve siyah yemeni bulunur. . Bayanlarda, başa "Küllük" adı verilen etrafı altın liralarla çevrili fes, fesin üstüne "Puşu" takılır. En üstü ise dolak, ya da yazma bağlanır. "Şalvar", "Üç etek" ve üç eteğin üzerine bernavik denilen önlük giyilir. Bele sarılan renkli şalın kenarına beyaz ve kırmızı renkli mendil takılır. Ayakta ise nakışlı çorap ve siyah renkli yemeni bulunur.

Malatya Kültüründe paylaşımın en güzeli yaşatılır, cem ritüellerinde. Kardeşliğin, birlikteliğin, kinin, kibirin, düşmanlığın ortadan kalktığı, her canlının birbiriyle barışık olduğu, ana, kız, bacı, kardeşin, birbirinden rızalık alarak, ibadete başladığı, katil'in, hırsızın, ırz düşmanlarının içeriye adım atamadığı er ve cem meydanıdır cem evleri. Yine bu kültürün parçası olan, törensel bir karakter arz eden halayların yanı sıra, toplu oynanan ve törensel bir karakter arz eden semahlar da bulunmaktadır. Bunlar; Hızır Semahı, Bozok Semahı, Demdem Semahı, Arguvan Semahı, Kırat Semahıdır.

Sitemizden en iyi şekilde faydalanmanız için çerezler kullanılmaktadır.