Bir çocuğun tırnağını ya da parmağını emmesi eğer 2 yaş öncesindeki döneme denk geliyorsa, bu, emme dönemindeki eksikliğin gideriliyor olduğu anlamına gelir. Eğer çocuk 2 yaşından önce anne sütünü bırakmışsa, emme refleksini tamamlayamadığından dolayı elini ağzına götürür. Veyahut taklit döneminin gereği olarak, çocuğun yanında tırnak yiyen bir yetişkin varsa, çocuk da tırnaklarını yemeğe başlayabilir. Hatta elini keyifli bir şekilde ağzına alıyorsa, bu da bir alışkanlığın belirtisidir.
Ancak emme dönemini tamamlamış olan bir çocukta tırnak yeme, güven yoksunluğunun dışa vurumu olarak ortaya çıkar. Bu dönemde, yetişkinlerin baskıcı tutumu da, çocuğun elini ağzına götürmesinin sebebi olur.
Tırnak Yiyen Çocuğa Nasıl Yaklaşılmak?
Tırnak yeme davranışı, (genelde 4 yaş sonrasında) çocuğun duygu dünyasında yaşanan bir kök problemin dışa yansımasıdır. Şayet sadece çocuğun dışa yansıyan bu davranışı çözülmeye çalışılırsa, problem şekil değiştirerek yeniden ortaya çıkabilir. Tırnaklarını yemesin diye eli bantlanan, eline acı biber, oje sürülen çocuk, hâlâ baskı altındaysa, ruhunda kaygı varsa, tırnaklarını yemeye ara verse de, bu sefer altını ıslatmaya başlayabilir. Bu sebeple çocuğun duygu dünyasında varolan problemin tespiti, problemin çözülmesi için en önemli adımdır:
Çocukla anne arasında bir bağlanma sorunu olduğu zamanlarda, çocuk parmak emmeye yönelir. Annenin böylesi bir şeyde öncelikle çocuğuna bağlanması gerekmektedir. Anne kendisini çocuğuna bıraktıkça, çocuk da anneye doğru yönelir. Kucağına geldikçe, annesiyle sevgi iletişimi kurdukça elini ağzından çekecektir.
Çocuk kendisini baskı altında hissediyor ve kendisini duygularını ifade edemiyor olarak görüyorsa, o takdirde ilk başvuracağı yer tırnağıdır. Çocuk tırnağını yerken, aynı zamanda da çekingen bir tavır sergiliyorsa, bulunduğu ortamda kendisini güvensiz hissediyor demektir. Bu durumda, anne-babanın veyahut çocuğun yanında bulunan yetişkinin ses tonundan hitap şekline kadar dikkat edeceği husus, çocuğun benliğini ezecek bir durum olup olmadığdır.
Çocuk birinin karşısında ezilmediğini, güvensizlik yaşamadığını, hatta karşısındakine söz geçirebildiğini yavaş yavaş fark ederse, işte o zaman elini ağzına almaktan vazgeçer. Kendisini güvende ve emniyette hisseder.
Tırnak Yemek, Alışkanlığa Dönüştüğünde Ne Yapılabilir?
• Erken dönemden itibaren gelen bir alışkanlıksa:
Şayet çocuk erken dönemde, tırnak yemeye başlamış ve bunu devam ettirmişse, örneğin 3 yaşından itibaren tırnaklarını yiyorsa ve yemenin keyfine vardıysa, kendisini bu şekilde meşgul etmeyi öğrendiyse ve evde de çocuğu endişeye sevk edecek bir baskı ortamı bulunmuyorsa, bu bir alışkanlık bozukluğu olarak karşımıza çıkar.
Bu durumda, mümkün olduğunca konuşarak “Kızım/oğlum elini ağzına koyma” diye ona farkındalık kazandırılarak, alışkanlıktan vazgeçirmeye çalışılabilinir.
Soru-Yorum
Oğlum 3 yıldır tırnaklarını yiyor. Ne yapmamız lazım?
5,5 yaşındaki oğlum 3 yıldır tırnaklarını yiyor. Çocuk doktorumuzun “Yapacak pek bir şey yok” demesine rağmen, eşim oğlumuzu “Elini ağzından çek” diye uyarmadan edemiyor. Kardeşi 2,5 yaşında. Siz ne dersiniz bu konuda?
Çocuk evin içinde kendini ifade edemiyorsa, tırnaklarını yemeye başlayabilir.
Kardeşi 2,5 yaşında olduğuna göre, bu durum kardeşiyle birlikte oluşan bir şey değil. Doktorunuz belki fizyolojik olarak yapacak bir şey olmadığını söylemiş olabilir, ama pedagojik olarak yapacak bir şey var:
Çocuk tırnak yiyor ise rahat değildir. İçinde çözemediği bir şeyler vardır. Çoğu defa da bu kendini ifade edememekten kaynaklanan bir şeydir. Eğer anne-babasının karşısında rahat duramıyor, onlara duygularını ifade edemiyor, dünyasını olduğu gibi dışa vuramıyor, bir şeyleri anlatmakta zorluk çekiyor ise, o takdirde çocuklar bir de bakıyorsunuz ki tırnaklarını yemeye başlıyor.
Öyle hassastır ki çocukların bu dönemlerdeki ruh dünyası. Örneğin çocuğun babasının cüssesinden korkması, ürkmesi bile tırnak yemesine sebep olabilir. Babanın buyurucu bir ses tonuyla çocuğa “Gel bakayım” demesi, anneyle sesini yükselterek konuşması bile çocuğun tırnak yemesine sebep olabilir.
Evin içindeki ortama dikkat edildiği, çocuğun kendini ifade etmesine fırsat verildiği takdirde, çocuk ‘tırnak yeme’den vazgeçebilir, fakat alışkanlığın getirdiği bir bozukluk devam edebilir. Bu noktada bir uzmandan yardım alınırsa, çocuk bu davranışından vazgeçecektir.
6. sınıfa giden oğlum, tırnaklarını yiyor. Çözümü var mı?
6, 8 ve 11. sınıfa giden çocuklarımdan, en küçüğü tırnaklarını yiyor. Ne tavsiye edersiniz?
Çözüm bulunamadıysa, uzman yardımı almakta fayda var.
Tırnak yeme alışkanlığı, çocuklarda bir duygusal yoksunluğun işaretidir çoğu defa. Bunu mutlaka bir uzmanla görüşmekte fayda vardır. Yahut çözülebiliyorsa gencin ‘neyden etkilendiğinin’ bulunması lazım. Küçük bir tüyo vermek gerekirse, 6. ve 8. sınıftaki çocuklar arasında muhtemelen anne dengeyi tam kuramadı. Çünkü büyük hâlâ emme dönemindeyken, küçük dünyaya gelmiş.
Anne hangisine nasıl davranacağını çok kestiremediğinden dolayı muhtemel ki küçük çocuk ezilmiş olabilir. Duygularına tam karşılık bulamamış olabilir. Bu konuya yoğunlaşmakta fayda var. İki çocuğun yaş aralığı 2 yaş olduğu için bunu söylüyoruz.
Çocuğun içinde neler yolunda gitmiyor? Yansıyan değil, kök problem üzerinde durmak gerekir. Sükûnet içerisinde yol alınırsa, anne-baba da çözüm bulabilir. Ancak bu noktada gerekli çözüm elde edilemiyorsa, bir uzmandan destek alınması iyi olur.
Kızım tırnak diplerini ve dudaklarını yoluyor. Nasıl vazgeçirebilirim ?
7,5 yaşındaki kızım, kardeşi doğduktan sonra tırnak diplerini ve dudaklarını yoluyor. Nasıl vazgeçirebilirim?
Çocuğun iç dünyasını bozan şey ortadan kalkmazsa, sorun devam eder.
Çocuğun bundan vazgeçebilmesi için, öncelikle buna sebep olan şeyin ortadan kalkması lazımdır. Yani eğer çocuk, tırnak diplerini yiyor ve dudaklarını yoluyorsa, muhtemelen birtakım duygusal problemler yaşıyor anlamını çıkartabilirsiniz. Çocuğunuzun yaşadığı duygusal problemler çözülmedikçe, bu alışkanlığından vazgeçiremezsiniz.
Size göre bu, kardeşinin dünyaya gelmesi olsa da, daha derin olarak baktığınızda, sizin doğumdan sonra kızınızdan ilginizi azaltmanız, kızınızın da bu azalan ilgiden kendini dışlanmış hissetmesi olabilir. Ya da başka bir hisse kapılıyor olabilir. Öncelikle bunu kızınızla konuşup, bebeğinizin küçük olduğunu, onunla biraz fazla vakit geçirmek zorunda olduğunuzu, bunun da bir süre alacağını ifade edin...
Bir başka deyişle, kızınızla oldukça şeffaf ve doğal olun; onun duygularını anlamaya çalışın. İkna etme amacı gütmeyin, ona hak verin, onun da size yardımcı olmasını rica edin. Böylesi durumlarda çocukla işbirliği yaparak yeni kardeşe bakmak, çocuğun dışlanmışlığından kaynaklanan duygusal sorunların çözülmesinde oldukça yardımcıdır...
Pedagog Dr. Adem Güneş