Popüler olan bir başka tatlısu mikroalgi ise ‘klorella’ (Chlorella vulgaris, Chlorella pyrenoidosa). Bu yeşil tek hücreli algler, balıkların başlıca besinlerini oluşturuyor (fitoplanktonlar). Protein bakımından zengin. Ayrıca klorofil, çeşitli karotenoitler (astaksantin, kantaksantin, flavoksantin, loraksantin ve vio- laksantin) ve ksantofil (ekinenon) taşıyor. Piyasadaki klorella ürünlerinin bağışıklık sistemini desteklediği, kanserlerin yayılmasını önlediği, yüksek tansiyon hastalarında tansiyonu düşürdüğü, fibromiyalji ve ülseratif kolitlerde tedaviye yardımcı olduğu ileri sürülmektedir. Ürünün bilhassa Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri’nde popüler olmasına karşılık, yararı konusunda bilgiler daha çok deney hayvanları üzerinde yürütülen deneysel bulgulara dayanıyor. Ayrıca az da olsa insanlar üzerinde yürütülen bazı çalışmalar bulunuyor.
Klorella fibromiyalji hastalarında etkili mi?
Fibromiyalji, “yumuşak doku romatizması” olarak da adlandırılan, özellikle sırt, boyun, omuzlar ve kalçalarda belirgin ve yaygın kas-eklem ağrısı, yorgunluk, sabah tutukluğu gibi şikâyetler ile seyreden, süreğen bir kas iskelet sistemi hastalığı. Her yaşta bilhassa 30-60 yaşlar arasında görülebilir. Kadınlarda, erkeklerden daha sık görülmektedir. Fibromiyalji için kesin olarak etkili olabilecek bir tedavi şekli bilinmiyor. Çeşitli ilaçlar (ağrı ve yangı gidericiler, depresyon ilaçları, vb ), hafifegzersizler, fizik tedavi uygulamalarının yanı sıra yoga gibi meditasyon yöntemleri öneriliyor. Bu grup hastalar için önerilen beslenme programlarında vitamin ve mineral içeriğine önem veriliyor. Dolayısıyla zengin içeriği ile klorella, fibromiyalji hastaları için ideal bir besin gibi görülüyor. Klorella preparatlarının, insanlarda orta derecede fibromiyalji sendromu vakalarında etkinliğini tespit etmek üzere yürütülen bir çalışmada, iki ticari preparatı; günde 1O gram klorella tablet ya da 100 ml sıvı klorella 2 ay süre ile 20 fibromiyalji hastasına uygulanmış. Süre sonunda yapılan değerlendirmelerde, hastaların yüzde 39’u şikâyetlerinin azaldığını bildirirken, yüzde 33’ü herhangi bir değişiklik hissetmediklerini, yüzde 28’i ise şikâyetlerinde artış olduğunu ifade etmiş. Bu çalışmanın sonuçlarının bilimsel olarak güvenilirliği az, çünkü büyük ölçüde kişilerin beyanlarına dayanıyor. Dolayısıyla daha ayrıntılı ve bilimsel parametrelere uygun olarak deneylerin tekrarlanması gerekmektedir.
Klorella ve bağışıklık sistemi
Klorella’nın bağışıklık sistemi üzerinde etkisini değerlendirmek üzere, bilimsel kriterlere (randomize, çift-körlü, plasebo kontrollü) uygun olarak 50 yaş üzerinde sağlıklı 124 kişi üzerinde bir çalışma yürütülmüş. Bağışıklık sistemi üzerinde etkinliği tespit etmek amacıyla farklı bir deney planı uygulanmış. Klorella tabletler 28 gün boyunca uygulanırken (günde 200 veya 400 mg), 21’inci gün gönüllülere grip aşısı yapılmış. Süre sonunda gönüllülerin kanında grip etkenine karşı gelişen koruyucu maddelerin (antikor) miktarında artış olup olmadığı incelenmiş. Deney sonucunda klorella'nın belirgin bir antikor artışı sağlayamadığı tespit edilmiş. Şüphesiz bu çalışma sonuçlarının klorella'nın bağışıklık sistemi üzerinde etkili olmadığı şeklinde yorumlanması hatalı olacaktır. Çünkü bağışıklık sistemi üzerinde etki, farklı mekanizmalara dayanmaktadır. Dolayısıyla bu konuda daha ayrıntılı çalışmalara gerek duyulmaktadır.
Klorella ve yüksek tansiyon
Bilimsel kriterlere uygun olarak 24 hafif ve orta derecede yüksek tansiyon hastasında yürütülen 2 ay süreli bir çalışmada, bazı hastalarda kan basıncını düşürdüğü, bazılarında ise daha kararlı hale dönüştürdüğü bildiriliyor.
Piyasada 200-500 mg’lık kapsül, tablet, toz formülasyonları pazarlanıyor. Fazla miktarda alındığında herhangi bir risk bilinmemektedir. Ancak K vitamini bakımından zengin olması nedeniyle, kan sulandırıcı ya da pıhtılaşmayı engelleyen ilaç (coumadin) kullananlarda, pıhtılaşma zamanını uzatabilir. Dolayısıyla bu kişilerin burun kanaması veya ciltte sık sık morarmalar oluşması durumunda dikkatli olması, klorella kullanımını kesmesi gerekir. Diğer taraftan, deney hayvanlarında kanser tedavisinde kullanılan 5-flurourasil’in, bazı yan etkilerini hafifletebileceği yönünde tespit edilen bulguların, insanlarda ne derecede uygulanabileceği bilinmemektedir.
ÖNERİLER I UYARILAR:
Klorella tableti/kapsülü satın alırken nelere dikkat edilmeli?
Klorella da diğer yosun ürünlerinde olduğu gibi kalite sorunu bakımından riskli olabilmektedir Ucuz ve temini kolay bir ürün olmasına rağmen, bazı kapkaççı diye tanımlayabileceğimiz kişilerin kırlardan ısırgan gibi koyu yeşil renkli yaprakları toplayıp kurutup klorella ya da diğer yosun ürünleri olarak pazarladığını görüyoruz.
Yosunlar havuzlarda yetiştirildiğinden, bir diğer önemli husus ise havuzların hijyen koşullarının uygunluğu. Bildiğiniz gibi durgun sularda kolaylıkla organizmalar üreyebilmektedir. Eğer havuzda gerekli önlemler alınmamışsa yosun sağlığınız için tehlikeli olabilecek mikroorganizmalar ile bulaşık olabilecektir. Yine havuzlarda kullanılan suyun kalitesi ve özellikle mineral içeriği önemlidir. Su içerisinde insan sağlığı için tehlikeli ağır metallerin (kadmiyum, civa, kurşun vb) bulunmaması gerekir. Dolayısıyla üretici firmanın gerekli analizleri yapıp yapmadığını sorgulamanızı öneririm.
Hangi sıklıkta ve ne miktarda kullanılmalı?
Tablet/kapsül halinde 200-500 miligramlık dozlarda, ya da klorella katkılı gıda ürünleri halinde bulunabilmektedir. Kaliteli ürünler ile ilgili fazla miktarda alınması durumunda herhangi bir risk bildirimi bilinmemektedir. Ancak bazı klorella türleri K vitamini bakımından zengin olduğundan, kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerde ilacın etkisini azaltacağı için dikkatli olunmalıdır.
Prof.Dr.Erdem Yeşilada