Hz. Peygamber (sav) ve Çevre Eğitimi

İnsanoğlunun tabiatı hor kullanması, tabiatta geri dönüşü olmayan bir yok oluşa neden olmaktadır. Bu nedenle çevreciliğin önemi gittikçe artmaktadır. Çevrecilik, salt bir tabiatı koruma değil bir ahlaki ve sorumluluk duruşudur.

EĞİTİM 14.04.2021, 23:36 Ramazan Peri
Hz. Peygamber (sav) ve Çevre Eğitimi

Çev­reye duyarlı insanlar, hem dini ve hem de ahlaki bir sorumluluk geliştirmektedir­ler. İnsan, tüm ihtiyacını tabiattan karşılamaktadır. Tabiatın kapasitesini artıra­mayacağımıza göre ihtiyaçlarımızı aşağı çekmeliyiz. Fakat bu düşünce modern kapitalizmin kabul edeceği bir olgu değildir. Çünkü kapitalizmde asl olan daha fazla üretimdir. Ama üretim yapılırken çevrenin, yani hayat damarlarımızın da tüketildiğini görmemekteyiz.

İslam'da Çevre

İslam, çevreye önem veren bir dindir. Fakat İslam çevreyi salt bugünkü çev­recilerin anladığı anlamda anlamaz. Bugünkü çevreciler çevreyi sanayinin tü­kettiği alanlardan ibaret görürler. Çevrecilikle de bir anlamda sanayi üretiminin yaptığı pisliklerle mücadele ederler. Fakat bu yok etme işlemini yapan kişilerin iç dünyasını düzeltmek gibi bir davranış sergilemezler. Hâlbuki çevreyi yok eden­lerin önce iç dünyalarını düzeltmeliyiz. Çünkü insanın iç dünyası temiz olmasa çevrede temiz olmaz. Çevreyi şu şekilde sıralayabiliriz.

Hz. Peygamber (sav) ve Çevre Eğitimi

Maddi Çevre

Yakın Çevre İle İlgili Tedbirler: Yakın çevremizden kasıt bedenimiz, elbise­miz ve yaşadığımız meskenlerdir. İnsan önce kendi yakın çevresini temizlemek­le işe başlamalıdır. Bunu da Hz. Peygamber (sav) "temizlik imandandır" diyerek önemini belirtmiştir. Ayrıca kabir azabının insanın beden ve idrar temizliğine dikkat etmemesinden kaynaklandığını belirtmektedir.[1] Hz. Peygamber (sav), pis kokuların ve bu meyanda sidik kokusunun olduğu yere meleklerin girme­yeceğini belirterek, yakın çevrenin bunlardan temizliğine ehemmiyet vermiştir: Ebû Umâme (ra)'dan: Allah Rasûlü (sav) buyurdu: "İdrardan sakının! Çünkü kabir­de kulun İlk hesaba çekileceği şey odur."[2]

Uzak Çevrenin Temizliği:

Sokakların ve yaşadığımız muhitin temizliği anlaşılmaktadır. Hz. Peygamber (sav) şöyle der: "Halkın gelip geçtiği yolda, göl­gelendikleri (kuytu) yerlerde abdest bozanlar eleştirilmiştir. Bazı rivayetlerde "meyve ağaçlarının diplerine abdest bozmak yasaklanmıştır. Ayrıca yollarında kirletilmemesi önemle vurgulanmıştır.[3] [4] [5] Muâz'dan şöyle rivayet edilmiştir: "Ab- dest bozmakta üç lânetlenmeye sebep olacak yerden kaçının: Suyolları, (insanların geçtikleri) yol ortası ve gölgelikler):"274 Huzeyfe b. Useyd ra)dan: Allah Rasûlü (sav) buyurdu: "Kim Müslümanlara, yollarında sıkıntı verirse, lanetlerini hak eder"'275

Suların Korunması:

Fıkıh kitaplarının ilk bölümleri sularla ilgilidir. İslam suların temizliğine önem verdiği gibi, suların korunmasını da hassasiyetle tavsi­ye etmiştir. Ayrıca, nehirlere ve suya bevl etmeyi de yasaklamıştır. Ebû Hureyre (ra)'dan: Allah Rasûlü (sav) buyurdu: "Hiçbiriniz durgun suya bevl edip de sonra orada yıkanmasın!"[6] [7] [8]

Ağaç Dikmeye Teşvik:

İslam, çevreye verdiği önemin yanında çevrenin korunması ve güzelleştirilmesi için ağaç dikmeyi, orman tesis etmeyi önemse- miştir. "Yarın kıyametin kopacağını bilseniz bile, bugün elinizdeki fidanı dikin"277

Sit Alanı ve Yeşil Kuşak Oluşturma:

O, Medine'nin etrafını bir sit alanı­na çevirerek (haram bölge) burada avlanma ve ağaç kesimini yasaklamıştır. Hz. Enes (ra)tan gelen rivayete göre, Aleyhissalatu vesselam, Hayber'den dönerken, Medine'ye yaklaşınca, şehri işaret ederek, "Ya Rabbi! Hz. İbrahim Mekke'yi, haram kıldığı gibi, ben de Medine'yi haram kıldım. Onun iki kayalığı arası haramdır, ağaç­ları kesilemez, hayvanları avlanamaz, otu yolunamaz, ağaçlarının yaprağı silkile- mez.." der.278

Manevi Temizlik

Temizlik, sadece görünen değil görünmeyen bir boyuta da sahiptir. İnsanın iç dünyası kirlenmişse o, çevresine de zarar verir. Bu nedenle İslam, insanın iç dünyasının temizliğine de önem vermiştir. Bunu, ibadetlerle ve iyi insanlarla bir­likte olmayla sağlamaktayız.

Eğitimde Çevre Bilinci

Hz. Peygamber (sav) aynı zamanda iyi bir çevreciydi. Çevrenin korunması için tavsiyelerde bulunduğu gibi, bizzat kendisi de bu konuda örnek oluyordu. Bu davranış, eğitimde çevre bilincinin verilmesine de örnek teşkil etmektedir.

Bilindiği gibi eğitim, aynı zamanda gençlere yeni davranışlar kazandırma yo-

ludur. Bu davranışların en önemlisi de çevre bilincidir. Çünkü yaşadığımız çevre­yi korumasak, çevremizdeki güzellikler yok olduğu gibi, bizim için de yaşanmaz hale gelir. Atalarımız bunu "aslan yattığı yerden belli olur" sözü ile belirtmişler­dir. Çevreyi korumanın önem kazandığı günümüzde bu konunun İslam'da da ne kadar önem verildiğini görmemiz gerekmektedir.

Ebu Hüreyre (ra) anlatıyor: Hz. Peygamber (sav) buyurdu ki: "Bir adam yolda yürürken, yol üzerinde bir diken dalına rastladı. Onu alıp dışarı attı. Cenab-ı Hakk bu davranışından memnun kalarak, ona mağfiret etti".279

Müslim'de Ebu Zerr (ra) hazretlerinden kaydedildiğine göre, Rasûlullah (sav) buyurmuştur ki: "Bana ümmetimin, hayır ve şer, bütün amelleri arz edildi. İyi amel­leri arasında, rahatsızlık veren bir şeyin yoldan atılması da vardı. Kötü amelleri ara­sında yere gömülmeden mescide bırakılmış tükrük de vardı"'[9] [10] [11]

Yine Müslim'de Ebu Berze (ra) anlatıyor: "Ey Allah'ın Rasûlü, bana faydalı ola­cak bir şey öğret, dedim de şu tavsiyede bulundu: "Müslümanların yolundan rahat­sızlık veren şeyleri kaldır"281 Görüldüğü gibi, çevre bilincini yerleştirmeye çalışan Nebi, bunu yerlere tükürülmemesi ve yollardaki zarar verici şeylerin kaldırılma­sına kadar indirmektedir. Fakat maalesef Müslümanlar günümüzde bu konuda gereken hassasiyeti göstermemektedirler.

İbrahim Halil Er

--------------------------------

[1] Abdurrahman b. Hasene (ra)’dan; Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: “İsrail oğullarının başına

neler geldiğini bilmiyor musunuz? Onlara idrar bulaştığı zaman, bulaşan yeri keserlerdi. Bizi bu

işten (titizlikten) alıkoydu ve (bu sebeple) kabirde azaba uğradı.” Ebû Dâvud ve Nesâî.

[2] Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kehîr

[3] Ebû Hureyre (ra)’dan: Allah Rasulü (sav) buyurdu: “İki lânetçiden kaçının!” “Nedir o iki lânetleyici?” diye sordular; şöyle buyurdu: “Halkın yolu üzerinde ve (oturdukları) gölgelikte abdest bozan kimsedir.” [Müslim ve Ebû Dâvud.]

[4] Ebû Davud

[5] Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr

[6] Muvütla hariç, Kütüb-i sitte

[7] Buharî, el-Edebül-Müfred s. 168, Heysemî, a.g.e. 4,, 63. Münâvî, Feyzul-Kadîr 3, 30.

[8] Ebu Davud, Menasik 96. 32

[9] Buhârî, Mezâlim 28, Cemaat 32; Müslim, Birr 128, (1914), İmâret 163, (1914); Muvatta, Salatu’l-Cemaat 6, (1, 131); Tirmizî, Birr 38 (1958); Ebu dâvud, Edeb 172, (5245).

[10] Müslim, Mesâcid 58, (553).

[11] Müslim, Birr 131, (2618).

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 01 Haziran 2023
İmsak 03:32
Güneş 05:28
Öğle 13:07
İkindi 17:05
Akşam 20:36
Yatsı 22:23
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 34 82
2. Fenerbahçe 34 77
3. Beşiktaş 34 74
4. A.Demirspor 34 66
5. Başakşehir 34 56
6. Trabzonspor 34 54
7. Konyaspor 34 49
8. Kayserispor 34 49
9. Karagümrük 34 47
10. Kasımpaşa 34 43
11. Alanyaspor 35 41
12. Sivasspor 35 40
13. Ankaragücü 34 39
14. Antalyaspor 34 38
15. İstanbulspor 34 35
16. Giresunspor 34 34
17. Ümraniye 34 30
18. Gaziantep FK 34 25
19. Hatayspor 34 23
Takımlar O P
1. Samsunspor 36 78
2. Rizespor 36 68
3. Pendikspor 36 67
4. Bodrumspor 36 62
5. Sakaryaspor 36 62
6. Eyüpspor 36 62
7. Göztepe 36 60
8. Manisa FK 36 56
9. Keçiörengücü 36 56
10. Bandırmaspor 36 55
11. Boluspor 36 52
12. Altay 36 40
13. Erzurumspor 36 39
14. Tuzlaspor 36 38
15. Gençlerbirliği 36 38
16. Altınordu 36 35
17. Adanaspor 36 25
18. Denizlispor 36 23
19. Yeni Malatyaspor 36 16
Takımlar O P
1. M.City 38 89
2. Arsenal 38 84
3. M. United 38 75
4. Newcastle 38 71
5. Liverpool 38 67
6. Brighton 38 62
7. Aston Villa 38 61
8. Tottenham 38 60
9. Brentford 38 59
10. Fulham 38 52
11. Crystal Palace 38 45
12. Chelsea 38 44
13. Wolves 38 41
14. West Ham United 38 40
15. Bournemouth 38 39
16. Nottingham Forest 38 38
17. Everton 38 36
18. Leicester City 38 34
19. Leeds United 38 31
20. Southampton 38 25
Takımlar O P
1. Barcelona 37 88
2. Real Madrid 37 77
3. Atletico Madrid 37 76
4. Real Sociedad 37 68
5. Villarreal 37 63
6. Real Betis 37 59
7. Osasuna 37 50
8. Athletic Bilbao 37 50
9. Girona 37 49
10. Rayo Vallecano 37 49
11. Sevilla 37 49
12. Mallorca 37 47
13. Cadiz 37 41
14. Getafe 37 41
15. Valencia 37 41
16. Almeria 37 40
17. Celta Vigo 37 40
18. Real Valladolid 37 39
19. Espanyol 37 36
20. Elche 37 24
Günün Karikatürü Tümü