Taliban, kaos ortamında medreseliler hareketi olarak kuruldu

Afganistan’da Amerikan ve NATO güçlerine karşı direnişini sürdüren ve nihayetinde zafer kazanan Taliban, Afganistan’ın köklerine ve geleneklerine sıkı sıkıya bağlı bir teşkilat olarak dikkat çekiyor.

ÖZEL HABER 13.10.2021, 11:39 13.10.2021, 11:44 Ramazan Peri
Taliban, kaos ortamında medreseliler hareketi olarak kuruldu

Afganistan’da Amerikan ve NATO güçlerine karşı direnişini sürdüren ve nihayetinde zafer kazanan Taliban, Afganistan’ın köklerine ve geleneklerine sıkı sıkıya bağlı bir teşkilat olarak dikkat çekiyor. Molla Ömer ve arkadaşları tarafından Kandahar’da Diyobend medreselerine bağlı bir medresede kurulan Taliban, tavizsiz adalet anlayışıyla kısa sürede idaresi altına aldığı yerlerde huzur ve sükûneti sağlamayı başardı. 1996-2001 yıllarında Taliban’ın hükmettiği Afganistan’da şeriat kurallarının uygulanması sebebiyle hırsızlık, gasp, cinayet, tecavüz, uyuşturucu gibi insanlık suçları neredeyse bitme noktasına geldi. 2021 yılında dünya gündeminin en çok konuşulan konusu olmayı başaran Taliban, daha uzun yıllar adından sıkça bahsettireceğe benziyor. 

Afganistan’da 1979-1989 yılları arasında 10 yıl süren Sovyet işgalini güç birliğiyle sona erdiren Afgan direniş grupları, Rusların ülkeden kovulmasının ardından iktidar paylaşımında ihtilafa düştü. Çok sayıda direniş grubunun birbirleriyle savaşması sebebiyle Afganistan tam bir kaos ortamına döndü. Afganistan’da işgalci Ruslara karşı 10 yıl boyunca omuz omuza çatışan mücahitler, aralarına sokulan nifak tohumlarına yenik düştü. İşgalden sonra huzura kavuşmayı bekleyen Afganistan halkı, direnişçilerin iç çatışmaları sebebiyle bir kez daha hayal kırıklığına uğradı. Bu süreçte siyasi istikrarsızlık ülkedeki asayiş sorunlarını tetikledi, her türlü yolsuzluk, hırsızlık ve ahlaksızlık meşru hale geldi. Suçluların cezalandırılamadığı, adaletin tesis edilemediği Afganistan’da toplumsal huzuru sağlayacak bir iktidar gücüne her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuluyordu.

MOLLA ÖMER’İN LİDERLİĞİNDE SİYASİ HAREKETE DÖNÜŞTÜ

İşte böyle kasvetli bir ortamda Kandahar’da, Hanefi, Maturidi ve sofi bir hareket olan Diyobend medreselerinde bağlı bir medrese hocası olan Molla Ömer çevresindeki ilim talebelerini ve medrese hocalarını bir araya getirerek Taliban hareketini kurdu. Afganistan’da Sovyet işgaline karşı mücadele veren ve dağınık durumdaki mücahit gruplar da kendilerine ‘Taliban’ diyorlardı fakat Taliban’ın siyasi bir hareket olarak varlık kazanması Molla Ömer’in liderliğinde gerçekleşti. Molla Ömer, Taliban hareketinin kurulma amacını kendi ifadeleriyle şöyle anlatacaktı: “Öğrenci arkadaşımla birlikte Kandahar’da bir medresedeydim. Fesat, hırsızlık, yağmacılık ve cinayet çok yaygınlaşmıştı. Afgan halkı her şeyin iyi olacağına dair inancını yitirmişti. Allah’a tevekkül ettim ve bu öğrenci arkadaşlarımla birlikte çalışmaya koyuldum.” Taliban hareketi, amacını, Afganistan’da İslam hukukunu uygulamak, ülkeyi savaş ağalarından temizlemek ve suçlulardan arındırmak olarak belirleyerek silahlı mücadelesine başladı.

KANDAHAR’DAN KABİL’E UZANAN YOL

Taliban lideri Molla Ömer, öncelikle direniş hareketini başlattığı Kandahar’da hakimiyeti ele geçirdi. Kısa sürede Afgan halkı arasında büyük ilgi toplayan Taliban’a katılımlar hızla artmaya başladı. 1995 yılında Kandahar’la birlikte 12 şehrin hâkimiyetini ele geçiren Taliban hareketi, başkent Kabil’in kapılarına dayandı. Ülkedeki kaos ve kargaşadan bıkan Afgan halkı, Taliban’ı bir kurtuluş umudu olarak gördü ve mücahitlere sahip çıktı. 1996 yılında Afganistan’ın idaresi artık tamamen Taliban’ın elindeydi. Taliban, Afgan topraklarının tamamında İslam hukukunu uygulamaya başladı. Şeriat mahkemelerinin aldığı kararlarla toplumun huzurunu bozan bozguncular en ağır cezalara çarptırıldı. Bu cezalar vesilesiyle yolsuzluk, hırsızlık, arsızlık, uyuşturucu gibi toplumsal sorunlar kısa sürede frenlendi. Taliban’ın ilan ettiği ‘şeriat’ yönetimi birçok dünya ülkesi tarafından tanınmazken Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Taliban hükümetini tanıdıklarını açıkladı.

AFGANİSTAN’A HUZUR VE GÜVEN HÂKİM OLDU

Taliban, 5 yıllık iktidarında dışa kapalı bir siyaset izlemeyi tercih etti. Hareketin dış politikadaki tecrübesizliği Afgan toplumumun dünyayla iletişim sorunu yaşamasına yol açtı. Ekonomik olarak büyük bir refah dönemi yaşanmasa da asayiş ve huzur yönünden Afganistan’ın en sakin dönemi Taliban’ın 1995-2001 yılları arasındaki iktidarı zamanında gerçekleşti. 2007 yılında Amerikan işgalinden feverân eden Afgan bir gazeteci, bu durumu şu sözlerle anlatmıştı: “Taliban iktidardayken bir Afgan sırtına bir çuval altın alıp ülkenin bir ucundan bir ucuna gitse ona kimse dokunamazdı. O adamın malını gasp etmeye meyledecek biri çıkmazdı çünkü bilirdi ki Taliban, hırsızlığı şeriat kurallarına göre en ağır şekilde cezalandırmaktaydı. Ama şimdi öyle mi? Amerikan işgalinde bir Afgan yağmalanırım korkusuyla bir sokaktan bir sokağa eşyasını götüremiyor.” Taliban’ın Afganistan’da sağladığı bu huzur ortamı 2001 yılında başlayan Amerikan ve NATO işgaline kadar devam etti.

KARANLIK SÜREÇ: 11 EYLÜL SALDIRILARI

Amerika Birleşik Devletleri tarihinde en kanlı terör saldırısı olarak kayıtlara geçen ve faillerinin kim olduğu hâlen ispatlanamayan 11 Eylül saldırıları sonrasında George Bush hükümeti Afganistan’daki Taliban hükümetinden El Kaide lideri Usame bin Ladin’i kendisine teslim etmesini istedi. Taliban hükümeti ise ABD yönetiminin Usame bin Ladin’i 11 Eylül saldırılarında sorumlu olduğunu ispatlaması halinde teslim edeceğini duyurdu. Taliban ayrıca Usame bin Ladin’i yalnızca uluslararası bağımsız bir mahkeme tarafından suçlu bulunması durumunda teslim edebileceğini, aksi takdirde himayelerinde bulunan bir Müslüman’ı ABD’ye teslim etmelerinin mümkün olmadığını ifade etti. Taliban’ın bütün diyalog ve çözüm çağrılarını yanıtsız bırakan Washington, çok önceden planladığı hain saldırısını gerçekleştirdi. Bundan sonraki süreçte ABD, aç bir kurdun koyun sürüsüne saldırması gibi İslam toprağı Afganistan’a kanlı işgali başlattı. Aslolan şuydu ki; ABD yıllar öncesinden planladığı Afganistan işgaline 11 Eylül’ü bahane etmişti. Zira ABD’nin Afganistan’daki kirli amaçlarının başında, ezeli rakipleri Çin ve Rusya arasında stratejik toprakları ele geçirerek Orta Asya’daki fitne projelerine bir üs sağlamak geliyordu. ABD ve zulüm ortağı NATO, Usame bin Ladin’i bulma, özgürlük ve demokrasi getirme yalanıyla girdikleri Afganistan’da devasa bir enkaz bırakarak ve ağır bir hezimete uğrayarak def olup gitmek zorunda kaldılar.

ARAŞTIRMA: Abdussamet Karataş/Milli Gazate

İmparatorluklar mezarlığı: Afganistan

# ABD, Afganistan, Taliban

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 22 Mart 2023
İmsak 05:33
Güneş 06:58
Öğle 13:16
İkindi 16:41
Akşam 19:24
Yatsı 20:44
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 25 60
2. Fenerbahçe 24 54
3. Beşiktaş 25 49
4. A.Demirspor 25 45
5. Trabzonspor 25 44
6. Başakşehir 24 41
7. Kayserispor 25 38
8. Konyaspor 25 34
9. Karagümrük 24 31
10. Antalyaspor 25 28
11. Alanyaspor 25 28
12. Sivasspor 25 27
13. Kasımpaşa 25 26
14. Gaziantep FK 25 25
15. Ankaragücü 24 25
16. İstanbulspor 24 24
17. Giresunspor 24 23
18. Hatayspor 24 23
19. Ümraniye 25 22
Takımlar O P
1. Samsunspor 26 54
2. Eyüpspor 26 53
3. Pendikspor 26 47
4. Rizespor 25 46
5. Keçiörengücü 26 46
6. Sakaryaspor 26 46
7. Bodrumspor 26 41
8. Manisa FK 25 39
9. Boluspor 25 38
10. Bandırmaspor 25 37
11. Göztepe 25 35
12. Tuzlaspor 26 28
13. Altay 26 25
14. Adanaspor 26 25
15. Erzurumspor 25 24
16. Altınordu 25 20
17. Gençlerbirliği 25 17
18. Denizlispor 26 17
19. Yeni Malatyaspor 26 16
Takımlar O P
1. Arsenal 28 69
2. M.City 27 61
3. M. United 26 50
4. Tottenham 28 49
5. Newcastle 26 47
6. Liverpool 26 42
7. Brighton 25 42
8. Brentford 27 42
9. Fulham 27 39
10. Chelsea 27 38
11. Aston Villa 27 38
12. Crystal Palace 28 27
13. Wolves 28 27
14. Leeds United 27 26
15. Everton 28 26
16. Nottingham Forest 27 26
17. Leicester City 27 25
18. West Ham United 26 24
19. Bournemouth 27 24
20. Southampton 28 23
Takımlar O P
1. Barcelona 26 68
2. Real Madrid 26 56
3. Atletico Madrid 26 51
4. Real Sociedad 26 48
5. Real Betis 26 45
6. Villarreal 26 41
7. Athletic Bilbao 26 36
8. Rayo Vallecano 26 36
9. Osasuna 26 34
10. Celta Vigo 26 34
11. Mallorca 26 32
12. Girona 26 31
13. Getafe 26 29
14. Sevilla 26 28
15. Cadiz 26 28
16. Real Valladolid 26 28
17. Espanyol 26 27
18. Valencia 26 26
19. Almeria 26 26
20. Elche 26 13
Günün Karikatürü Tümü