Şeyh Seyda Hazretlerinin Kısaca Hayatı

Şeyh Seyda Hazretlerinin akademik olarak kısaca Hayatını yazan Prof. Drç Abdulhakim Yüce Hocamızın kaleminden okuyacaksınız.

TARİH 01.08.2020, 19:41 02.08.2020, 12:09 Ramazan Peri
Şeyh Seyda Hazretlerinin Kısaca Hayatı

YAZAN: PROF. DR.ABDULHAKIM YUCE
Cizreli Şeyh Seyda
Kısaca Hayatı
Şeyh Seyda hakkında bilgi edinebileceğimiz kaynak sayısı az olmakla birlikte, onun eserleri ve bazı mektupları; kendisini bizzat görenlerin sözlü ifadeleri ve hakkında yazılan bir iki çalışmadan şu genel bilgileri derlemiş bulunuyoruz: Asıl ismi Muhammed Said olan Şeyh Seyda1 1889 senesinde Cizre'de doğdu. Muhammed Said henüz bir yaşındayken, babası Şeyh Ömer ez-Zenganî hac yolculuğu sırasında 1890 senesinde Cidde'de vefat etti. Küçük yaşta yetim kalan Muhammed Said, yedi yaşına kadar konuşamadı ve yürüyemedi. Yedi yaşından sonra yavaş yavaş konuşan Muhammed Said ilim öğrenmeye başladı. 17 yaşına geldiği zaman ilim tahsilini tamamlayarak ağabeyi Şeyh Siracüddin'den icazet aldı ve müderrisliğe başladı.

Dayısı Şeyh Muhammed Nûri ed-Derşevî'nin sohbetlerinde bulundu. Bir süre sonra dayısı onu irşad için gittiği yerlere beraberinde götürmeye başladı. 30 yaşına gelince dayısının kızıyla evlendi. Dayısı Şeyh Muhammed Nûri ölüm döşeğinde yatarken oğullarını ve halifelerini yanına çağırarak; "Artık bundan sonra şeyhiniz Seyda'dır." dedi ve Muhammed Said Efendi'yi yerine vazifelendirdi. Şeyh Seyda bu sırada 40 yaşlarında bulunuyordu.

Ömrünü İslâm dininin emir ve yasaklarını öğrenmeye, öğretmeye, insanlara anlatıp onların dünya ve ahirette kurtuluşa ermelerine sarf eden Şeyh Seyda, 1968 (h. 1387) senesi Ramazan bayramından yedi gün sonra pazar gecesi çocuklarına şu vasiyette bulundu: "Benden sonra şeyhiniz Nurullah'tır.2 Çünkü onu hem zâhir hem de bâtında imtihan ettim. İmtihanı başarıyla kazandı." Bu konuşmadan sonra hane halkı dağıldı. Hizmet maksadıyla yanında bulunan Hacı Muhammed Bûzi'ye evine gitmesi için izin verdi. Yanında yalnızca Hacı Kasım vardı. Kıbleye karşı namaz kılıyormuş gibi oturdu. Kendisinde hiç ölüm alâmeti yoktu. Birdenbire ağzını açtı yumdu ve sustu. Hacı Kasım dokunduğunda Şeyh Seyda Hazretleri'nin vefat ettiğini anladı ve ailesine bildirdi. Ertesi sabah Molla Süleyman el-Hüseynî gasl ve tekfîn işlerini yürüttü ve cenazesi evinin içine defnedildi.

Kendisinden icazet almış, 150'ye yakın talebesi ve 100 kadar halifesi vardı. Talebe ve halifelerinin çoğunu Suriye, Irak, Arabistan gibi memleketlere gönderdi. Tasavvuf şeyhlerinin yaygın bir geleneği olmamasına rağmen, sayısı yediye varan irili ufaklı kitap kaleme aldı. Ayrıca halife ve talebelerine gönderdiği ve bir cilt hâlinde toplanan mektupları da bulunmaktadır.

Vasiyeti üzerine Şeyh Seyda'nın yerine oğlu Şeyh Muhammed Nurullah geçti. Şeyh Seyda Hazretleri'nin Şeyh Muhammed Nurullah'tan başka halifeleri şunlardır: Şeyh Fahreddin el-Arnasî, Muhammed Beşir el-Alkemşî, Hasan eş-Şeyh Hasenî, Halil el-Bacırmanî, Yûsuf el-Vezerkî, Cemil ed-Danışmânî, Cemil el-Antakî, Seyyid Ali el-Fındıkî, İbrahim el-Karsî, Muhammed Emin ed-Diyarbekrî, Abdullah el-Filfilî, Mustafa ed-Doğubeyazıtî, Muhammed Üveys el-Mardinî, Abdurrahman es-Sarûhî.

Şeyh Seyda Hazretleri Nakşibendiyye yolunun Halidiyye koluna mensuptu. Ayrıca Kâdiriyye ve Rufâiyye yollarından da ders veriyordu. Tarikat silsilesi Şeyh Hâlid-i Cezerî yoluyla Mevlâna Hâlid-i Bağdâdî'ye ulaşmaktadır. Mevlâna Hâlid-i Bağdâdî'ye kadar olan silsilesi şöyledir: Şeyh Muhammed Said Seyda el-Cezerî, Mevlana Şeyh Muhammed Nûri ed-Dırşevî, Şeyh Muhyiddin Zekâî, Şeyh Abdülhakim ed-Dırşevî, Şeyh Ömer ez-Zenganî, Şeyh Hâlid-i Zibarî, Şeyh Muhammed Aynî, Şeyh Salih Subkî, Şeyh Halid el-Cezerî, Mevlâna Halid-i Bağdadî.

Bazı Hususiyetleri
Şeyh Seyda'dan söz eden kişiler şu özellikleri üzerinde âdeta ittifak etmişlerdir:

*Medreselerde okutulan İslâmî ilimlerin hemen tamamında derin bir bilgiye sahip olmasının yanında, Arap edebiyatına ve diline olan vukûfiyetiyle de meşhurdu. Talebe ve müritlerine yazdığı bazı mektuplardaki belâgat, edebî sanat ve ilmî derinlik bunun açık bir delilidir. Bu özelliği vaaz ve sohbetlerine ayrı bir seviye kazandırmakta ve en muannit kişilerin bile hidâyet yoluna girmelerine vesile olmaktaydı. Avam halk üzerinde derin bir tesire sahipti. Adam öldürme, hırsızlık yapma, yol kesme vb. günahlar işleyen kişiler bile onun irşadıyla bu kötü fiillerden kaçınır hâle gelir ve ibadetlerine devam ederlerdi.

*Adeta kemiksiz denecek kadar yumuşak bir vücuda sahip olmasının yanında yüzüne bakılamayacak kadar heybetli ve nurlu bir simaya da sahipti. Şeyh Seyda etrafına toplanan her seviyedeki insanın sevgisine mazhar olmuştu, öyle ki ziyaretçileri saatlerce huzurunda kaldıkları hâlde sıkılmaz, onu pürdikkat dinler veya sessizce otururlardı.

* Teheccüd namazı başta olmak üzere, bütün nafileleri eda etmeye dikkat ederdi. Ancak bunu bir üstünlük olarak görmez aksine bu ibadetleri Cenâb-ı Hakk'ın kendisine verdiği ve şükrünü eda etmekten âciz olduğu birer nimet olarak görürdü. Farz namazlardan sonra saatlerce dizüstü oturarak Allah'ı zikrederdi; öyle ki etrafındakiler bir daha kalkamayacağını zannederlerdi.

*Söz ve davranışları yapıcı ve yumuşaktı. Sohbetlerinde en çok vurgu yaptığı hususların başında takva, birlik-beraberlik, kardeşlik, sıla-ı rahim gibi konular gelmekteydi.

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 27 Mart 2023
İmsak 05:24
Güneş 06:50
Öğle 13:15
İkindi 16:44
Akşam 19:30
Yatsı 20:50
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 25 60
2. Fenerbahçe 24 54
3. Beşiktaş 25 49
4. A.Demirspor 25 45
5. Trabzonspor 25 44
6. Başakşehir 24 41
7. Kayserispor 25 38
8. Konyaspor 25 34
9. Karagümrük 24 31
10. Antalyaspor 25 28
11. Alanyaspor 25 28
12. Sivasspor 25 27
13. Kasımpaşa 25 26
14. Gaziantep FK 25 25
15. Ankaragücü 24 25
16. İstanbulspor 24 24
17. Giresunspor 24 23
18. Hatayspor 24 23
19. Ümraniye 25 22
Takımlar O P
1. Samsunspor 27 57
2. Eyüpspor 27 53
3. Rizespor 26 49
4. Sakaryaspor 27 49
5. Pendikspor 26 47
6. Keçiörengücü 27 47
7. Bodrumspor 27 42
8. Manisa FK 26 42
9. Boluspor 26 41
10. Bandırmaspor 26 40
11. Göztepe 26 38
12. Tuzlaspor 27 28
13. Erzurumspor 26 25
14. Altay 27 25
15. Adanaspor 27 25
16. Altınordu 26 20
17. Gençlerbirliği 26 18
18. Denizlispor 27 17
19. Yeni Malatyaspor 27 16
Takımlar O P
1. Arsenal 28 69
2. M.City 27 61
3. M. United 26 50
4. Tottenham 28 49
5. Newcastle 26 47
6. Liverpool 26 42
7. Brighton 25 42
8. Brentford 27 42
9. Fulham 27 39
10. Chelsea 27 38
11. Aston Villa 27 38
12. Crystal Palace 28 27
13. Wolves 28 27
14. Leeds United 27 26
15. Everton 28 26
16. Nottingham Forest 27 26
17. Leicester City 27 25
18. West Ham United 26 24
19. Bournemouth 27 24
20. Southampton 28 23
Takımlar O P
1. Barcelona 26 68
2. Real Madrid 26 56
3. Atletico Madrid 26 51
4. Real Sociedad 26 48
5. Real Betis 26 45
6. Villarreal 26 41
7. Athletic Bilbao 26 36
8. Rayo Vallecano 26 36
9. Osasuna 26 34
10. Celta Vigo 26 34
11. Mallorca 26 32
12. Girona 26 31
13. Getafe 26 29
14. Sevilla 26 28
15. Cadiz 26 28
16. Real Valladolid 26 28
17. Espanyol 26 27
18. Valencia 26 26
19. Almeria 26 26
20. Elche 26 13
Günün Karikatürü Tümü