Serdahl Tekkesinde Görev Yapan Şeyhler

Serdahl Tekkesi’nin kuruluşundan itibaren üç şeyh görev yapmıştır. Bunlar, Şeyh Muhammed Sâid Seydâ el-Cezerî (ö. 1968), oğlu Şeyh Nurullah Seydâ (ö. 1985) ve Şeyh Ömer Faruk Seydâ’dır.

TASAVVUF 08.10.2020, 15:47 08.10.2020, 18:50 Ramazan Peri
Serdahl Tekkesinde Görev Yapan Şeyhler

Şeyh Muhammed Sâid Seydâ el-Cezerî (ö. 1968)

Şeyh Seydâ, 1889 yılında Cizre’de doğdu. Henüz bir yaşında iken 1890 yılında babası Şeyh Ömer Zengânî, hacca giderken Cidde’de vefat etti.

Şeyh Seydâ, Cizre ve civarının son yüzyılda yetiştirmiş olduğu en önemli âlim ve şeyhlerinin başında gelmektedir. Zahiri ilimlerdeki yetkinliğin yanında kâmil ve mükemmel bir mürşid olan Şeyh Seydâ, yaşadığı dönem ve sonrasında bölgenin sosyal hayatında da etkili olmuştur. 1925 yılında Tekâyâ ve Zevâyânın Seddine Dair Kanun çıktıktan sonra Güneydoğu ve çevresinde yaşanan sosyal ve siyâsî olaylar nedeniyle birçok âlim ve sûfî Irak ve Suriye’ye göç etmiştir. Bu süreçte Şeyh Seydâ ve ailesi, Şeyh Hüseyin Basretî ve Şeyh Reşîd ed-Dırşevî ahfadının ile birlikte 1926 yılında Musul bölgesine göç etmiştir.(1) Bazı aileler orada kalırken (2) Şeyh Seydâ, ailesiyle birlikte 1928 yılında tekrar Cizre’ye dönmüştür.

Serdahl Tekkesinde Görev Yapan Şeyhler

Cizre’deki hizmetlerine ilave olarak Serdahl Camisini yaptıran Şeyh Seydâ, yaşadığı tarihlerde bölgenin en önemli âlim ve sûfisi olarak tanınmıştır. Onlarca büyük âlim ve sûfî yetiştirmiş, camisi olmayan köylere cami yaptırmış ve yetiştirdiği talebelerini oralarda görevlendirmiştir. Şırnak iline bağlı İdil ilçesinde yaptırdığı merkez cami, ilçenin ilk camisi olma özelliğini taşımaktadır.(3) Bölgede yaşayan Süryânî ve Yezîdilerle iyi ilişki içerisinde olmuş, onları sürekli İslam’a davet etmiştir ve birçoklarının Müslüman olmasına vesile olmuştur. Yaşadığı dönemin bölgedeki ilmî ve sosyal yönden en önemli şahsiyeti olarak kabul edilmiştir. 1968 yılında Cizre’de vefat etmiş ve orada defnedilmiştir.(4) Kerametleri bugün dahi anlatılmaktadır.(5

Şeyh Seydâ, birçok eser kaleme almıştır. Bunlardan tasavvufla ilgili olanlar, et-Tasavvuf, Ed-Dâbıta fi’r-Râbıta, et-Te’lîf fi’Te’lîf TenbîhulMüsterşid, Manzumeler’dir. Ayrıca, Kitabu Ahkâmi’l-Envât, El-Mec-meu’s-Sağîr, Et-Tıbbu’n-Nebevî isimli eserleri bulunmaktadır.(6

Tarîkat silsilesi şu şekildedir: 

1- Şeyh Ömer Zengânî (7): Şeyh Sâid Seydâ’nın babasıdır.

2- Şeyh Abdülhakîm ed-Dırşevî (1856-1905): Dırşevî ailesinden Şeyh Reşid’in büyük oğludur.

3- Şeyh Muhyiddîn el-Cezerî (ö.1914): Ömer Zengânî’nin oğlu, Şeyh Saîd Seydâ’nin ağabeyidir.

4- Şeyh Muhammed Nûrî ed-Dırşevî (ö.1914): Dırşevî ailesinden Şeyh Reşid’in ikinci oğludur.

5- Şeyh Muhammed Saîd Seydâ el-Cezerî (ö. 1968).

Şeyh Nurullah Seydâ (ö.1985)

Şeyh Nurullah Seydâ el-Cezerî (ö.12.05.1985):(8) Şeyh Seydâ’nın oğludur. 1949 yılında doğmuş, 1985 yılında 36 yaşında iken Nusaybin yolunda geçirdiği trafik kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. Gerçek bir âlim, kâmil bir mürşit olarak bilinmektedir. Genç yaşına rağmen birçok eser kaleme almıştır. Tasavvufla ilgili “Hizbu’l-Hakâiki’l-İrşâdiyye, Sahîfetul-Marife, Esrâru’t-Tasavvuf” isimli eserleri bulunmaktadır.(9)

Şeyh Ömer Faruk Seydâ

Şeyh Ömer Fâruk Seydâ El-Cezerî: Şeyh Saîd Seydâ’nın oğludur. Halen manevî görevine devam etmektedir. Âlim, âbid ve mürşid-i kâmil olarak tanınmaktadır. (10)

Serdahl Tekkesinde Görev Yapan Şeyhler

Doç. Dr. İbrahim BAZ

Şırnak Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi

----------------------

1- Bu göç, bölgenin üç önemli şeyh ailesi olan Şeyh Seydâ’nın ailesi, dayıları Dırşevîler ile Basretîler (Zibârîler)’in bütün aile olarak göçmesi nedeniyle bölge halkı tarafınca “Fermana Şeyhan- Şeyhlerin Fermanı” şeklinde anılmıştır. Geniş bilgi için bkz. Şeyh Muhammmed Şefîk ez-Zibârî, Ahvâlü’d-Dürriyye veJl-AhbâruJl-Miskiyyefîsilsileti'z-Zibâriyye, (Musul: 1935).

2- Geri dönmeyenlerden biri de Şeyh İbrahim Hakkı el-Basretî’dir. Şeyh İbrahim Hakkı 1881 yılında Şırnak iline bağlı Gabar dağlarının güneyindeki Basret köyünde doğmuş, 1991 yılında hayatını sürdürdüğü Suriye’de Hulvanda vefat etmiş ve orada defnedilmiştir. Bkz. Heyet, Suriye Evliyaları, (İstanbul: Türkiye Gazetesi Yayınları, 2006), s. 402,403;

3- İdil Merkez Camii 1949 yılında Şeyh Muhammed Saîd Seydâ tarafından yaptırılmıştır. Daha sonra 1990’lı yıllarda tadilat geçirmiş ve cami büyütülmüştür. İlk yapılan caminin minaresi bugün caminin içinde kalmıştır.

4- Hayatı hakkında geniş bilgi için bkz. Şeyh Molla Fahreddîn-i Arnâsî, Zülfikâri’l-Haydarî fî Nusreti eş-Şeyh Muhammed Saîd Seydâ el-Cezerî, (Yazma Eser), s. 5-

5- Şeyh Seydâ, müridleriyle birlikte Cizre halkının Cudi Dağı eteklerinde her yıl büyük katılımla gerçekleştirdiği tarihi ve köklü bir geleneği olan panayırlara katılırdı. Şeyh Seydâ, bu panayırlarda yakılan ve insan boyunu aşan ateşin içerisine bazen müridlerinden birkaçını girdirir ve onlar da dakikalarca orada kalırlardı. Bu keramet Şeyh Seydâ’nın değişik zamanlarda gösterdiği bir keramettir. (Kaynak kişi: Dırşevî Hayatı hakkında geniş bilgi için bkz. Şeyh Molla Fahreddîn-i Arnâsî, Zülfikâri’l-Haydarî fî Nusreti eş-Şeyh Muhammed Saîd Seydâ el-Cezerî, (Yazma Eser), s. 5-

6- Şeyh Seydâ, Mektûbât, s. 49.

7- Bu silsilenin Şeyh Ömer Zengânî’den Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’ye kadar ulaşan silsilesi şu şekildedir: Şeyh Hâlid-i Zibârî, Şeyh Muhammed Aynî, Şeyh Sâlih Subkî, Şeyh Hâlid el-Cezerî, Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî. Bkz. Abdülhakim Yüce, “Cizre’li Şeyh Seydâ ve Tasavvufî Görüşleri’, Uluslararası Şırnak ve Çevresi Sempozyumu Bildirileri, Ed.: M. Nesim Doru, (Ankara: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2010) s. 638.

8- Hayatı ve görüşleri hakkında bkz.: Şeyh Seydâ, Mektûbât, s. 63-67; Muhammed Göksu, “Muhammed Nurullah Seydâ el-Cezerî’nin Hayatı, Şahsiyeti ve Tasavvuf Anlayışı’, Uluslararası Ştrnak ve Çevresi Sempozyumu Bildirileri, Ed.: M. Nesim Doru, (Ankara: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2010), s. 647-661.

9- Muhammed Göksu, “Muhammed Nurullah Seydâ el-Cezerî (1949-1985)’nin Hayatı, Şahsiyeti ve Tasavvuf Anlayışı”, Uluslararası Ştrnak ve Çevresi Sempozyumu,(Ankara: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2010), s. 647-661.

10- Bugün Suriye’de buluna bir merkez olup, ardından Tel Maruf ve Tel İrfan merkezlerine taşınmıştır.

Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 09 Şubat 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 21 57
2. Fenerbahçe 22 54
3. Samsunspor 22 43
4. Eyüpspor 21 39
5. Beşiktaş 21 35
6. Göztepe 21 34
7. Başakşehir 21 32
8. Kasımpaşa 22 31
9. Alanyaspor 22 28
10. Rizespor 22 27
11. Trabzonspor 20 26
12. Gaziantep FK 21 26
13. Antalyaspor 21 25
14. Konyaspor 22 24
15. Sivasspor 22 23
16. Kayserispor 21 20
17. Bodrum FK 21 16
18. Hatayspor 22 10
19. A.Demirspor 21 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 23 48
2. Erzurumspor 23 40
3. Karagümrük 22 39
4. Gençlerbirliği 23 37
5. Bandırmaspor 23 37
6. Ahlatçı Çorum FK 23 35
7. Keçiörengücü 23 34
8. İstanbulspor 23 34
9. Boluspor 23 33
10. Pendikspor 23 33
11. Ümraniye 22 32
12. Ankaragücü 23 31
13. Esenler Erokspor 23 31
14. Amed Sportif 23 31
15. Manisa FK 23 30
16. Sakaryaspor 23 30
17. Igdir FK 23 29
18. Şanlıurfaspor 23 28
19. Adanaspor 23 19
20. Yeni Malatyaspor 23 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 23 56
2. Arsenal 24 50
3. Nottingham Forest 24 47
4. Chelsea 24 43
5. M.City 24 41
6. Newcastle 24 41
7. Bournemouth 24 40
8. Aston Villa 24 37
9. Fulham 24 36
10. Brighton 24 34
11. Brentford 24 31
12. Crystal Palace 24 30
13. M. United 24 29
14. Tottenham 24 27
15. West Ham United 24 27
16. Everton 23 26
17. Wolves 24 19
18. Leicester City 24 17
19. Ipswich Town 24 16
20. Southampton 24 9
Takımlar O P
1. Real Madrid 23 50
2. Atletico Madrid 23 49
3. Barcelona 22 45
4. Athletic Bilbao 23 44
5. Villarreal 23 40
6. Rayo Vallecano 23 35
7. Girona 23 31
8. Osasuna 22 30
9. Mallorca 22 30
10. Real Betis 23 29
11. Real Sociedad 22 28
12. Celta Vigo 23 28
13. Sevilla 22 28
14. Getafe 23 27
15. Las Palmas 23 23
16. Leganes 22 23
17. Espanyol 22 23
18. Deportivo Alaves 23 21
19. Valencia 22 19
20. Real Valladolid 23 15
Günün Karikatürü Tümü