Şeyh M. Nurullah Seyda El-Cezeri'nin Mürşidi Şeyh Seyda (KS)

Şeyh Seyda;1925’te Şeyh Said olayının çıkması ve aynı yıl tekkelerin kapatılması üzerine diğer aile fertleri, yeğenleri ve bazı öğrencileriyle birlikte memleketinden ayrılmak zorunda kaldı. Önce Cizre’nin yakın bir köyü olan Çiftik’e, sonra Musul’a gitti. Oradan Şam’a geçti ve memleketi olan Cizre’ye 1928’de döndü.

TASAVVUF 02.01.2021, 21:54 12.01.2021, 22:21 Ramazan Peri
Şeyh M. Nurullah Seyda El-Cezeri'nin Mürşidi Şeyh Seyda (KS)

Muhammed Nurullah Seyda’nın Murşidi, babası Şeyh Muhammed Saîd’tır. Şeyh Muhammed Saîd Cizre’de 1308/1890 yılında doğmuştur. Babası Şeyh Ömer ez-Zengani’dir. Annesi Halime Hatundur. Muhammed Saîd altı aylık iken babası vefat etmiş ve yetim kalmıştır. Babasının vefat haberini alan Şeyh Hüseyn-i Basreti[1] taziye için Cizre’ye gelmiş. Taziyede iken yetim kalan hocasının küçük oğlu Muhammed Saîdi görmek ister. Hocasının oğlu yanına getirilir. Bebeği gördüğünde onu çok sever ve der ki: “Bu benim büyük Seydamın son hatırasıdır, artık ona Seyda[2] denilsin”.

Daha bebekken Seyda sıfatı bir isim olarak verildi. Yedi yaşına kadar konuşmadığı için herkes onun sağır ve dilsiz olduğunu düşünmüştür. Ailesi onun konuştuğunu öğrenince Kur’an’ı Kerime başlatmıştır. İlk Kur’an hocası büyük dayısı 2. postnişin Şeyh Abdülhakim-i Dirşevi’dir. Kur’an’ı Kerimi bitirdikten sonra annesinin yanından ayrılmıştır, cami ve medreselerde kalmış. Geceleri battaniyeye sarılarak yatarmış. Medresede yedi yıl yazılmadan sadece ezber okutulan sarf ve nahiv ilmini ezberleyerek eğitimini tamamlamıştır. Şeyh Abdülhakim-i Dirşevi vefat edince, Muhammed Saîd Seyda medrese eğitimini abisi Şeyh Siracuddin Hazretlerinden tamamladı ve ilim icazetini ondan aldı. İlim icazetini aldıktan sonra ilk tarikat iznini büyük abisi 3. Postnişin Şeyh Muhyiddin el-Cezeri'den aldı. Şeyh Muhyiddin el-Cezeri 1914’te vefat edince küçük dayısı 4. postnişin Şeyh Muhammed Nuri Dirşevi’ye bağlanmıştır. Medreseden sorumlu olan abisi Şeyh Siracuddin 1920 yılında vefat etmiştir. Onun yerine Şeyh Muhammed Saîd Seyda medrese sorumluluğunu üstlenmiştir. Aynı anda da dayısı Şeyh Muhammed Nuri Dirşevi’nin yanında seyr u sülük hayatı yaşamış ve tarikat icazeti kendisine verilmiştir. Böylece halife olarak tarikat çalışmalarına devam etmiştir. 4. Postnişin Muhammed Nuri Dirşevi kendisinden sonra Şeyh Muhammed Saîd Seyda’ya halife olarak postnişin ve irşat makamına geçmesini ona vasiyet etti. Şeyhin 1924 yılında vefatından sonra 5. postnişin olmuştur.[3] Şeyh Muhammed Saîd Seyda tasavvuf yolunda zaman zaman cezbeye kapılırdı. Bu cezbe sırasında bazen kışın dondurucu soğuğunda Dicle’ye iner, nehrin buzlarını kırarak içine dalar ve saatlerce öyle kalırdı. Bazen de yazın kavurucu sıcağında soba yaktırırdı. Şeyh Seyda fakirlere karşı çok merhametli ve şefkatli davranırdı. Onlara sürekli yardım ederdi.[4] 1925’te Şeyh Said olayının çıkması ve aynı yıl tekkelerin kapatılması üzerine diğer aile fertleri, yeğenleri ve bazı öğrencileriyle birlikte memleketinden ayrılmak zorunda kaldı. Önce Cizre’nin yakın bir köyü olan Çiftik’e, sonra Musul’a gitti. Oradan Şam’a geçti ve memleketi olan Cizre’ye 1928’de döndü. Bu dönemde kışın Cizre’de, yazın Serdehl köyünde ve komşu köylerde ders ve irşad faaliyetlerine devam etti. 7 Ocak 1968 tarihinde vefat ettti. Cizre’de aile mezarlığına defnedildi ve kabrinin üzerine bir kubbe inşa edildi.[5]

Şeyh Seyda'nın Çocukları

Muhammed Ataullah Seyda el-Cezeri,

Şeyh Muhammed Nurullah el-Cezeri,

Şeyh Ömer Faruk Seyda el-Cezeri,

Muhammed Baki Seda el-Cezeri,

Abdullah Veli Seyda el-Cezeri,

Muhammed Safvetullah el-Cezeri.[6]

Şeyh Seyda'nın Halifeleri

Seyyid Şeyh Muhammed Beşîr-i Alakamişî, Herzeh/İdil,

Seyyid Şeyh Fahreddîn Yıldız el-‘Arnâsî sümme’l-Batmânî,

Seyyid Şeyh Kino Şeyhhasenî, Herzeh/İdil,

Seyyid Şeyh Halil Aksoy es-Serdifî el-Bicırmanî, Altıyol Köyü/Dargeçit,

Seyyid Şeyh Yusuf Öz Kefsurî, Dumanlı Köyü/İdil,

Şeyh Abdussamed Ca’dî-i Diyarbekrî el-Âmedî, Besni/Adıyaman,

Şeyh Ma’rûf Gerûşî Batmanî,

Şeyh Muhammed Beşîr Ataç Halilî sümme’l-Bâseyî,Kılavuz Köyü/Dargeçit,1959,

Şeyh Mûsâ el-Gundıkî el-‘Umerî, Kızıltepe/Mardin, 1959,

Şeyh Mustafa Derêcî sümme’l-Kereşî, Botan/Cizre, 1959,

Seyyid Şeyh Kutbeddîn Kûrıkî Batmanî,

Seyyid Şeyh İhsân Bulanığî/Melekendî, Muş,

Şeyh Cemîl el-Antâkî ed-Dânışmânî,

Şeyh Cemîl el-Antâkî,

Şeyh Muhammed Ali es-Samandağî el Antakî,

Seyyid Şeyh Ali Erzen Fındıkî, Botan/Cizre,

Şeyh Abdülhamîd Urfevî,

Şeyh Muhammed Emin Er Çermukî, Âmed/Diyarbakır, 1952,

Şeyh Muhammed Hıdırilyâsî, Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Muhammed Mehdî Hıdırilyâsî, Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Ali Bakustanî, Savur/Mardin,

Şeyh Abdullah Fırfelî, Ulak/İdil,

Seyyid Şeyh İbrahîm Karsî, Iğdır/Kars,

Şeyh Süleyman Bêspinnî, Ciro/Silopi,

Şeyh Zübeyir Gıtteyî, Mete/Silopi,

Şeyh Abdürrahîm Bismilî, , Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Muhammed Üveys Derîkî, Mardin,

Şeyh Muhammed Şerif Surucî, Urfa,

Şeyh Mustafa Doğubâyezîdî, H.1386,

Şeyh Muhammed Nûrî Doğubâyezîdî, H. 1386,

Şeyh Muhammed Salih el-Cevvâdî,

Şeyh TâhirKarsî.[7]

Şeyh Seyda'nın Eserleri

Kitabu Ahkâmi’l-Envat, 1368/1949, Kameriyye matbaası, Dimeşk.

ed-Dâbıta fi’r-Rabıta, 1430/2009, Zaman Yay, İstanbul.

et-Te’lif fit-Te’lif, 1377/1957, Darü’ş-Şarkı’l-Arabi matbaası

el-Mecmeu’s-Sağîr, 1382/1963, Dimeşk.

et-Tıbbu’n-Nebevî.

et-Tasavvuf.

Tenbîhü’l-Müsterşid.

Manzumeler.[8]

Midat TOKHTAROV Bursa/2012

---------------------

[1] Şeyh Hüseyn-i Basreti Şeyh Ömeri Zengani’nin talebesi ve kendisinden icazet almıştır.

[2] Seyda kürtçede büyük hoca ve herkesi okutabilecek ilim ve kabiliyete sahip kimse anlamına gelir.

[3] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî , a.g.e.,ss. 40-45

[4] “Şeyh Seyda”, Evliyalar Ansiklopedisi, İstanbul, 1993, XI, 298,299.

[5] Abdurrahman Adak, “SEYDA, Muhammed Said”, DİA, İstanbul 2009, XXXVII, 21.

[6] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî, Mektubât, s 49.

[7] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî, a. g.e, ss 51-55.

[8] Salih Aşık, , Sahibü’l Vechi’l Kameri Ay YüzlüŞeyh Muhammed Saîd Seyda el-Cezeri (K. S) Hayatı ve Şahsiyeti, Dahi Yay, Erzurum, 1982, ss. 49-61.

Yorumlar (3)
İlhan 3 yıl önce
Allah razı olsun
Cemalettin İlgezdi 3 yıl önce
Mekanı Cennet olsun.Allah Soyunu kıyamete kadar korusun.Rab bin şefaat ine nail etsin inşAllah.
Hasan Kaplan 2 yıl önce
Büyüklerimizden duydum köyümüze geldi kıble tarafını köylülere gösterdi seyh seyda kendisine büyük saygı sevgi besliyorum
15
açık
Namaz Vakti 28 Mart 2024
İmsak 05:20
Güneş 06:47
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:31
Yatsı 20:52
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13
Günün Karikatürü Tümü