Şeyh M. Nurullah Seyda El-Cezeri'nin Mürşidi Şeyh Seyda (KS)

Şeyh Seyda;1925’te Şeyh Said olayının çıkması ve aynı yıl tekkelerin kapatılması üzerine diğer aile fertleri, yeğenleri ve bazı öğrencileriyle birlikte memleketinden ayrılmak zorunda kaldı. Önce Cizre’nin yakın bir köyü olan Çiftik’e, sonra Musul’a gitti. Oradan Şam’a geçti ve memleketi olan Cizre’ye 1928’de döndü.

TASAVVUF 02.01.2021, 21:54 12.01.2021, 22:21 Ramazan Peri
Şeyh M. Nurullah Seyda El-Cezeri'nin Mürşidi Şeyh Seyda (KS)

Muhammed Nurullah Seyda’nın Murşidi, babası Şeyh Muhammed Saîd’tır. Şeyh Muhammed Saîd Cizre’de 1308/1890 yılında doğmuştur. Babası Şeyh Ömer ez-Zengani’dir. Annesi Halime Hatundur. Muhammed Saîd altı aylık iken babası vefat etmiş ve yetim kalmıştır. Babasının vefat haberini alan Şeyh Hüseyn-i Basreti[1] taziye için Cizre’ye gelmiş. Taziyede iken yetim kalan hocasının küçük oğlu Muhammed Saîdi görmek ister. Hocasının oğlu yanına getirilir. Bebeği gördüğünde onu çok sever ve der ki: “Bu benim büyük Seydamın son hatırasıdır, artık ona Seyda[2] denilsin”.

Daha bebekken Seyda sıfatı bir isim olarak verildi. Yedi yaşına kadar konuşmadığı için herkes onun sağır ve dilsiz olduğunu düşünmüştür. Ailesi onun konuştuğunu öğrenince Kur’an’ı Kerime başlatmıştır. İlk Kur’an hocası büyük dayısı 2. postnişin Şeyh Abdülhakim-i Dirşevi’dir. Kur’an’ı Kerimi bitirdikten sonra annesinin yanından ayrılmıştır, cami ve medreselerde kalmış. Geceleri battaniyeye sarılarak yatarmış. Medresede yedi yıl yazılmadan sadece ezber okutulan sarf ve nahiv ilmini ezberleyerek eğitimini tamamlamıştır. Şeyh Abdülhakim-i Dirşevi vefat edince, Muhammed Saîd Seyda medrese eğitimini abisi Şeyh Siracuddin Hazretlerinden tamamladı ve ilim icazetini ondan aldı. İlim icazetini aldıktan sonra ilk tarikat iznini büyük abisi 3. Postnişin Şeyh Muhyiddin el-Cezeri'den aldı. Şeyh Muhyiddin el-Cezeri 1914’te vefat edince küçük dayısı 4. postnişin Şeyh Muhammed Nuri Dirşevi’ye bağlanmıştır. Medreseden sorumlu olan abisi Şeyh Siracuddin 1920 yılında vefat etmiştir. Onun yerine Şeyh Muhammed Saîd Seyda medrese sorumluluğunu üstlenmiştir. Aynı anda da dayısı Şeyh Muhammed Nuri Dirşevi’nin yanında seyr u sülük hayatı yaşamış ve tarikat icazeti kendisine verilmiştir. Böylece halife olarak tarikat çalışmalarına devam etmiştir. 4. Postnişin Muhammed Nuri Dirşevi kendisinden sonra Şeyh Muhammed Saîd Seyda’ya halife olarak postnişin ve irşat makamına geçmesini ona vasiyet etti. Şeyhin 1924 yılında vefatından sonra 5. postnişin olmuştur.[3] Şeyh Muhammed Saîd Seyda tasavvuf yolunda zaman zaman cezbeye kapılırdı. Bu cezbe sırasında bazen kışın dondurucu soğuğunda Dicle’ye iner, nehrin buzlarını kırarak içine dalar ve saatlerce öyle kalırdı. Bazen de yazın kavurucu sıcağında soba yaktırırdı. Şeyh Seyda fakirlere karşı çok merhametli ve şefkatli davranırdı. Onlara sürekli yardım ederdi.[4] 1925’te Şeyh Said olayının çıkması ve aynı yıl tekkelerin kapatılması üzerine diğer aile fertleri, yeğenleri ve bazı öğrencileriyle birlikte memleketinden ayrılmak zorunda kaldı. Önce Cizre’nin yakın bir köyü olan Çiftik’e, sonra Musul’a gitti. Oradan Şam’a geçti ve memleketi olan Cizre’ye 1928’de döndü. Bu dönemde kışın Cizre’de, yazın Serdehl köyünde ve komşu köylerde ders ve irşad faaliyetlerine devam etti. 7 Ocak 1968 tarihinde vefat ettti. Cizre’de aile mezarlığına defnedildi ve kabrinin üzerine bir kubbe inşa edildi.[5]

Şeyh Seyda'nın Çocukları

Muhammed Ataullah Seyda el-Cezeri,

Şeyh Muhammed Nurullah el-Cezeri,

Şeyh Ömer Faruk Seyda el-Cezeri,

Muhammed Baki Seda el-Cezeri,

Abdullah Veli Seyda el-Cezeri,

Muhammed Safvetullah el-Cezeri.[6]

Şeyh Seyda'nın Halifeleri

Seyyid Şeyh Muhammed Beşîr-i Alakamişî, Herzeh/İdil,

Seyyid Şeyh Fahreddîn Yıldız el-‘Arnâsî sümme’l-Batmânî,

Seyyid Şeyh Kino Şeyhhasenî, Herzeh/İdil,

Seyyid Şeyh Halil Aksoy es-Serdifî el-Bicırmanî, Altıyol Köyü/Dargeçit,

Seyyid Şeyh Yusuf Öz Kefsurî, Dumanlı Köyü/İdil,

Şeyh Abdussamed Ca’dî-i Diyarbekrî el-Âmedî, Besni/Adıyaman,

Şeyh Ma’rûf Gerûşî Batmanî,

Şeyh Muhammed Beşîr Ataç Halilî sümme’l-Bâseyî,Kılavuz Köyü/Dargeçit,1959,

Şeyh Mûsâ el-Gundıkî el-‘Umerî, Kızıltepe/Mardin, 1959,

Şeyh Mustafa Derêcî sümme’l-Kereşî, Botan/Cizre, 1959,

Seyyid Şeyh Kutbeddîn Kûrıkî Batmanî,

Seyyid Şeyh İhsân Bulanığî/Melekendî, Muş,

Şeyh Cemîl el-Antâkî ed-Dânışmânî,

Şeyh Cemîl el-Antâkî,

Şeyh Muhammed Ali es-Samandağî el Antakî,

Seyyid Şeyh Ali Erzen Fındıkî, Botan/Cizre,

Şeyh Abdülhamîd Urfevî,

Şeyh Muhammed Emin Er Çermukî, Âmed/Diyarbakır, 1952,

Şeyh Muhammed Hıdırilyâsî, Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Muhammed Mehdî Hıdırilyâsî, Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Ali Bakustanî, Savur/Mardin,

Şeyh Abdullah Fırfelî, Ulak/İdil,

Seyyid Şeyh İbrahîm Karsî, Iğdır/Kars,

Şeyh Süleyman Bêspinnî, Ciro/Silopi,

Şeyh Zübeyir Gıtteyî, Mete/Silopi,

Şeyh Abdürrahîm Bismilî, , Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Muhammed Üveys Derîkî, Mardin,

Şeyh Muhammed Şerif Surucî, Urfa,

Şeyh Mustafa Doğubâyezîdî, H.1386,

Şeyh Muhammed Nûrî Doğubâyezîdî, H. 1386,

Şeyh Muhammed Salih el-Cevvâdî,

Şeyh TâhirKarsî.[7]

Şeyh Seyda'nın Eserleri

Kitabu Ahkâmi’l-Envat, 1368/1949, Kameriyye matbaası, Dimeşk.

ed-Dâbıta fi’r-Rabıta, 1430/2009, Zaman Yay, İstanbul.

et-Te’lif fit-Te’lif, 1377/1957, Darü’ş-Şarkı’l-Arabi matbaası

el-Mecmeu’s-Sağîr, 1382/1963, Dimeşk.

et-Tıbbu’n-Nebevî.

et-Tasavvuf.

Tenbîhü’l-Müsterşid.

Manzumeler.[8]

Midat TOKHTAROV Bursa/2012

---------------------

[1] Şeyh Hüseyn-i Basreti Şeyh Ömeri Zengani’nin talebesi ve kendisinden icazet almıştır.

[2] Seyda kürtçede büyük hoca ve herkesi okutabilecek ilim ve kabiliyete sahip kimse anlamına gelir.

[3] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî , a.g.e.,ss. 40-45

[4] “Şeyh Seyda”, Evliyalar Ansiklopedisi, İstanbul, 1993, XI, 298,299.

[5] Abdurrahman Adak, “SEYDA, Muhammed Said”, DİA, İstanbul 2009, XXXVII, 21.

[6] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî, Mektubât, s 49.

[7] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî, a. g.e, ss 51-55.

[8] Salih Aşık, , Sahibü’l Vechi’l Kameri Ay YüzlüŞeyh Muhammed Saîd Seyda el-Cezeri (K. S) Hayatı ve Şahsiyeti, Dahi Yay, Erzurum, 1982, ss. 49-61.

Yorumlar (3)
İlhan 3 yıl önce
Allah razı olsun
Cemalettin İlgezdi 3 yıl önce
Mekanı Cennet olsun.Allah Soyunu kıyamete kadar korusun.Rab bin şefaat ine nail etsin inşAllah.
Hasan Kaplan 2 yıl önce
Büyüklerimizden duydum köyümüze geldi kıble tarafını köylülere gösterdi seyh seyda kendisine büyük saygı sevgi besliyorum
Namaz Vakti 09 Aralık 2023
İmsak 06:38
Güneş 08:10
Öğle 13:01
İkindi 15:22
Akşam 17:43
Yatsı 19:09
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 15 40
2. Fenerbahçe 14 37
3. Beşiktaş 14 26
4. Kayserispor 14 26
5. A.Demirspor 15 23
6. Trabzonspor 14 23
7. Kasımpasa 14 21
8. Rizespor 14 21
9. Antalyaspor 14 20
10. Hatayspor 14 18
11. Karagümrük 14 17
12. Ankaragücü 14 17
13. Sivasspor 14 15
14. Gaziantep FK 14 15
15. Konyaspor 14 14
16. Pendikspor 14 13
17. Başakşehir 14 12
18. Samsunspor 14 11
19. Alanyaspor 14 11
20. İstanbulspor 14 8
Takımlar O P
1. Eyüpspor 14 36
2. Kocaelispor 14 29
3. Bandırmaspor 14 26
4. Göztepe 14 26
5. Bodrumspor 14 24
6. Gençlerbirliği 14 24
7. Sakaryaspor 14 23
8. Ahlatçı Çorum FK 14 20
9. Keçiörengücü 14 19
10. Erzurumspor 14 18
11. Manisa FK 14 17
12. Boluspor 14 16
13. Ümraniye 14 15
14. Adanaspor 14 15
15. Şanlıurfaspor 14 14
16. Pendikspor 0 0
17. Tuzlaspor 14 12
18. Giresunspor 14 9
19. Altay 14 5
Takımlar O P
1. Arsenal 15 36
2. Liverpool 15 34
3. Aston Villa 15 32
4. M.City 15 30
5. Tottenham 15 27
6. M. United 15 27
7. Newcastle 15 26
8. Brighton 15 25
9. West Ham United 15 24
10. Chelsea 15 19
11. Brentford 15 19
12. Fulham 15 18
13. Wolves 15 18
14. Crystal Palace 15 16
15. Bournemouth 15 16
16. Nottingham Forest 15 13
17. Everton 15 10
18. Luton Town 15 9
19. Burnley 15 7
20. Sheffield United 15 5
Takımlar O P
1. Real Madrid 15 38
2. Girona 15 38
3. Barcelona 15 34
4. Atletico Madrid 14 31
5. Athletic Bilbao 15 28
6. Real Sociedad 15 26
7. Real Betis 15 25
8. Getafe 16 22
9. Las Palmas 15 21
10. Valencia 16 19
11. Rayo Vallecano 15 19
12. Villarreal 15 16
13. Deportivo Alaves 15 16
14. Osasuna 15 15
15. Sevilla 14 13
16. Cadiz 15 12
17. Mallorca 15 11
18. Celta Vigo 15 9
19. Granada 15 7
20. Almeria 15 4
Günün Karikatürü Tümü