Şeyh M. Nurullah Seyda El-Cezeri'nin Mürşidi Şeyh Seyda (KS)

Şeyh Seyda;1925’te Şeyh Said olayının çıkması ve aynı yıl tekkelerin kapatılması üzerine diğer aile fertleri, yeğenleri ve bazı öğrencileriyle birlikte memleketinden ayrılmak zorunda kaldı. Önce Cizre’nin yakın bir köyü olan Çiftik’e, sonra Musul’a gitti. Oradan Şam’a geçti ve memleketi olan Cizre’ye 1928’de döndü.

TASAVVUF 02.01.2021, 21:54 12.01.2021, 22:21 Ramazan Peri
Şeyh M. Nurullah Seyda El-Cezeri'nin Mürşidi Şeyh Seyda (KS)

Muhammed Nurullah Seyda’nın Murşidi, babası Şeyh Muhammed Saîd’tır. Şeyh Muhammed Saîd Cizre’de 1308/1890 yılında doğmuştur. Babası Şeyh Ömer ez-Zengani’dir. Annesi Halime Hatundur. Muhammed Saîd altı aylık iken babası vefat etmiş ve yetim kalmıştır. Babasının vefat haberini alan Şeyh Hüseyn-i Basreti[1] taziye için Cizre’ye gelmiş. Taziyede iken yetim kalan hocasının küçük oğlu Muhammed Saîdi görmek ister. Hocasının oğlu yanına getirilir. Bebeği gördüğünde onu çok sever ve der ki: “Bu benim büyük Seydamın son hatırasıdır, artık ona Seyda[2] denilsin”.

Daha bebekken Seyda sıfatı bir isim olarak verildi. Yedi yaşına kadar konuşmadığı için herkes onun sağır ve dilsiz olduğunu düşünmüştür. Ailesi onun konuştuğunu öğrenince Kur’an’ı Kerime başlatmıştır. İlk Kur’an hocası büyük dayısı 2. postnişin Şeyh Abdülhakim-i Dirşevi’dir. Kur’an’ı Kerimi bitirdikten sonra annesinin yanından ayrılmıştır, cami ve medreselerde kalmış. Geceleri battaniyeye sarılarak yatarmış. Medresede yedi yıl yazılmadan sadece ezber okutulan sarf ve nahiv ilmini ezberleyerek eğitimini tamamlamıştır. Şeyh Abdülhakim-i Dirşevi vefat edince, Muhammed Saîd Seyda medrese eğitimini abisi Şeyh Siracuddin Hazretlerinden tamamladı ve ilim icazetini ondan aldı. İlim icazetini aldıktan sonra ilk tarikat iznini büyük abisi 3. Postnişin Şeyh Muhyiddin el-Cezeri'den aldı. Şeyh Muhyiddin el-Cezeri 1914’te vefat edince küçük dayısı 4. postnişin Şeyh Muhammed Nuri Dirşevi’ye bağlanmıştır. Medreseden sorumlu olan abisi Şeyh Siracuddin 1920 yılında vefat etmiştir. Onun yerine Şeyh Muhammed Saîd Seyda medrese sorumluluğunu üstlenmiştir. Aynı anda da dayısı Şeyh Muhammed Nuri Dirşevi’nin yanında seyr u sülük hayatı yaşamış ve tarikat icazeti kendisine verilmiştir. Böylece halife olarak tarikat çalışmalarına devam etmiştir. 4. Postnişin Muhammed Nuri Dirşevi kendisinden sonra Şeyh Muhammed Saîd Seyda’ya halife olarak postnişin ve irşat makamına geçmesini ona vasiyet etti. Şeyhin 1924 yılında vefatından sonra 5. postnişin olmuştur.[3] Şeyh Muhammed Saîd Seyda tasavvuf yolunda zaman zaman cezbeye kapılırdı. Bu cezbe sırasında bazen kışın dondurucu soğuğunda Dicle’ye iner, nehrin buzlarını kırarak içine dalar ve saatlerce öyle kalırdı. Bazen de yazın kavurucu sıcağında soba yaktırırdı. Şeyh Seyda fakirlere karşı çok merhametli ve şefkatli davranırdı. Onlara sürekli yardım ederdi.[4] 1925’te Şeyh Said olayının çıkması ve aynı yıl tekkelerin kapatılması üzerine diğer aile fertleri, yeğenleri ve bazı öğrencileriyle birlikte memleketinden ayrılmak zorunda kaldı. Önce Cizre’nin yakın bir köyü olan Çiftik’e, sonra Musul’a gitti. Oradan Şam’a geçti ve memleketi olan Cizre’ye 1928’de döndü. Bu dönemde kışın Cizre’de, yazın Serdehl köyünde ve komşu köylerde ders ve irşad faaliyetlerine devam etti. 7 Ocak 1968 tarihinde vefat ettti. Cizre’de aile mezarlığına defnedildi ve kabrinin üzerine bir kubbe inşa edildi.[5]

Şeyh Seyda'nın Çocukları

Muhammed Ataullah Seyda el-Cezeri,

Şeyh Muhammed Nurullah el-Cezeri,

Şeyh Ömer Faruk Seyda el-Cezeri,

Muhammed Baki Seda el-Cezeri,

Abdullah Veli Seyda el-Cezeri,

Muhammed Safvetullah el-Cezeri.[6]

Şeyh Seyda'nın Halifeleri

Seyyid Şeyh Muhammed Beşîr-i Alakamişî, Herzeh/İdil,

Seyyid Şeyh Fahreddîn Yıldız el-‘Arnâsî sümme’l-Batmânî,

Seyyid Şeyh Kino Şeyhhasenî, Herzeh/İdil,

Seyyid Şeyh Halil Aksoy es-Serdifî el-Bicırmanî, Altıyol Köyü/Dargeçit,

Seyyid Şeyh Yusuf Öz Kefsurî, Dumanlı Köyü/İdil,

Şeyh Abdussamed Ca’dî-i Diyarbekrî el-Âmedî, Besni/Adıyaman,

Şeyh Ma’rûf Gerûşî Batmanî,

Şeyh Muhammed Beşîr Ataç Halilî sümme’l-Bâseyî,Kılavuz Köyü/Dargeçit,1959,

Şeyh Mûsâ el-Gundıkî el-‘Umerî, Kızıltepe/Mardin, 1959,

Şeyh Mustafa Derêcî sümme’l-Kereşî, Botan/Cizre, 1959,

Seyyid Şeyh Kutbeddîn Kûrıkî Batmanî,

Seyyid Şeyh İhsân Bulanığî/Melekendî, Muş,

Şeyh Cemîl el-Antâkî ed-Dânışmânî,

Şeyh Cemîl el-Antâkî,

Şeyh Muhammed Ali es-Samandağî el Antakî,

Seyyid Şeyh Ali Erzen Fındıkî, Botan/Cizre,

Şeyh Abdülhamîd Urfevî,

Şeyh Muhammed Emin Er Çermukî, Âmed/Diyarbakır, 1952,

Şeyh Muhammed Hıdırilyâsî, Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Muhammed Mehdî Hıdırilyâsî, Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Ali Bakustanî, Savur/Mardin,

Şeyh Abdullah Fırfelî, Ulak/İdil,

Seyyid Şeyh İbrahîm Karsî, Iğdır/Kars,

Şeyh Süleyman Bêspinnî, Ciro/Silopi,

Şeyh Zübeyir Gıtteyî, Mete/Silopi,

Şeyh Abdürrahîm Bismilî, , Âmed/Diyarbakır,

Şeyh Muhammed Üveys Derîkî, Mardin,

Şeyh Muhammed Şerif Surucî, Urfa,

Şeyh Mustafa Doğubâyezîdî, H.1386,

Şeyh Muhammed Nûrî Doğubâyezîdî, H. 1386,

Şeyh Muhammed Salih el-Cevvâdî,

Şeyh TâhirKarsî.[7]

Şeyh Seyda'nın Eserleri

Kitabu Ahkâmi’l-Envat, 1368/1949, Kameriyye matbaası, Dimeşk.

ed-Dâbıta fi’r-Rabıta, 1430/2009, Zaman Yay, İstanbul.

et-Te’lif fit-Te’lif, 1377/1957, Darü’ş-Şarkı’l-Arabi matbaası

el-Mecmeu’s-Sağîr, 1382/1963, Dimeşk.

et-Tıbbu’n-Nebevî.

et-Tasavvuf.

Tenbîhü’l-Müsterşid.

Manzumeler.[8]

Midat TOKHTAROV Bursa/2012

---------------------

[1] Şeyh Hüseyn-i Basreti Şeyh Ömeri Zengani’nin talebesi ve kendisinden icazet almıştır.

[2] Seyda kürtçede büyük hoca ve herkesi okutabilecek ilim ve kabiliyete sahip kimse anlamına gelir.

[3] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî , a.g.e.,ss. 40-45

[4] “Şeyh Seyda”, Evliyalar Ansiklopedisi, İstanbul, 1993, XI, 298,299.

[5] Abdurrahman Adak, “SEYDA, Muhammed Said”, DİA, İstanbul 2009, XXXVII, 21.

[6] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî, Mektubât, s 49.

[7] Şeyh Abdussamed el-Fârkınî, a. g.e, ss 51-55.

[8] Salih Aşık, , Sahibü’l Vechi’l Kameri Ay YüzlüŞeyh Muhammed Saîd Seyda el-Cezeri (K. S) Hayatı ve Şahsiyeti, Dahi Yay, Erzurum, 1982, ss. 49-61.

Yorumlar (3)
İlhan 2 yıl önce
Allah razı olsun
Cemalettin İlgezdi 2 yıl önce
Mekanı Cennet olsun.Allah Soyunu kıyamete kadar korusun.Rab bin şefaat ine nail etsin inşAllah.
Hasan Kaplan 1 yıl önce
Büyüklerimizden duydum köyümüze geldi kıble tarafını köylülere gösterdi seyh seyda kendisine büyük saygı sevgi besliyorum
Namaz Vakti 30 Mayıs 2023
İmsak 03:34
Güneş 05:28
Öğle 13:07
İkindi 17:05
Akşam 20:35
Yatsı 22:21
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 33 79
2. Fenerbahçe 33 74
3. Beşiktaş 34 74
4. A.Demirspor 33 63
5. Başakşehir 33 53
6. Trabzonspor 33 51
7. Konyaspor 33 49
8. Kayserispor 33 49
9. Karagümrük 33 44
10. Alanyaspor 34 41
11. Kasımpaşa 33 40
12. Ankaragücü 33 39
13. Antalyaspor 33 38
14. Sivasspor 34 37
15. İstanbulspor 33 35
16. Giresunspor 33 34
17. Ümraniye 33 27
18. Gaziantep FK 33 25
19. Hatayspor 33 23
Takımlar O P
1. Samsunspor 36 78
2. Rizespor 36 68
3. Pendikspor 36 67
4. Bodrumspor 36 62
5. Sakaryaspor 36 62
6. Eyüpspor 36 62
7. Göztepe 36 60
8. Manisa FK 36 56
9. Keçiörengücü 36 56
10. Bandırmaspor 36 55
11. Boluspor 36 52
12. Altay 36 40
13. Erzurumspor 36 39
14. Tuzlaspor 36 38
15. Gençlerbirliği 36 38
16. Altınordu 36 35
17. Adanaspor 36 25
18. Denizlispor 36 23
19. Yeni Malatyaspor 36 16
Takımlar O P
1. M.City 38 89
2. Arsenal 38 84
3. M. United 38 75
4. Newcastle 38 71
5. Liverpool 38 67
6. Brighton 38 62
7. Aston Villa 38 61
8. Tottenham 38 60
9. Brentford 38 59
10. Fulham 38 52
11. Crystal Palace 38 45
12. Chelsea 38 44
13. Wolves 38 41
14. West Ham United 38 40
15. Bournemouth 38 39
16. Nottingham Forest 38 38
17. Everton 38 36
18. Leicester City 38 34
19. Leeds United 38 31
20. Southampton 38 25
Takımlar O P
1. Barcelona 37 88
2. Real Madrid 37 77
3. Atletico Madrid 37 76
4. Real Sociedad 37 68
5. Villarreal 37 63
6. Real Betis 37 59
7. Osasuna 37 50
8. Athletic Bilbao 37 50
9. Girona 37 49
10. Rayo Vallecano 37 49
11. Sevilla 37 49
12. Mallorca 37 47
13. Cadiz 37 41
14. Getafe 37 41
15. Valencia 37 41
16. Almeria 37 40
17. Celta Vigo 37 40
18. Real Valladolid 37 39
19. Espanyol 37 36
20. Elche 37 24
Günün Karikatürü Tümü