Şeyh Muhammed Nurullah Seyda’nın Tasavvufî Görüşleri

Muhammed Nurullah Seyda, tasavvuftan bahsederken, tasavvufun kişinin kendi nefsiyle olan mücadelesinde lazım olan bilgiyi, diğer insanlarla münasebetlerindeki vazgeçilmez sosyal adabı, kul ile Rabbı arasında yakınlıkta olan fayda ve zarar veren şeyleri öğretmek suretiyle İslam’ın özünü yansıttığını bildirir.

TASAVVUF 12.01.2021, 21:25 14.01.2021, 13:37 Ramazan Peri
Şeyh Muhammed Nurullah Seyda’nın Tasavvufî Görüşleri

Tasavvuf kelimesi sof (yün, elbise) giymek, saf olmak, ilk safta bulunmak, suffa ashabı gibi yaşamak anlamlarına gelir. Nefse karşı girişilen ve barışı olmayan bir savaştır.[1] Tasavvuf kelimesinin kökü, yün manasına gelen “suf”tan türetildiği gibi Hz. Peygamberimizin mescidindeki Suffe ashabı’na nisbet edenler de vardır.. Bazıları süfi kelimesinin, gönül huzuru ve kalp temizliği manasına gelen “Safa”dan türetildiğini söylemişlerdir. Aslında bu sûfîler taifesi, kendilerini tanıtmak için herhangi bir kıyasa ve kelime türetilmesine ihtiyaç duymayacak kadar halleri ve yolları meşhur kimselerdir.[2] Tasavvuf nefsin ubudiyete sevki, kalbin de rububiyyete taallükudur.[3] Muhammed Nurullah Seyda; tasavvuf anlayışını şöyle özetlemektedir. “Ben tasavvufu insanın manevi yönünü ıslahta, bozulan kalpleri tedavide, iksir gibi insanı hakikatleri toplayan çok faydalı ve başlı başına müstakil bir ilim olarak görüyorum”.[4] Görüldüğü üzere müellif, tasavvufu; kişinin manevi şahsiyetinin gelişmesinde kaynağını ilimden alan önemli bir müessese olarak görmektedir. “Temeli Hadis-i Şerif üzerine bina edilmiş bulunan tasavvufu, alimler Kur’an’ın esrarından istinbat etmiş; arifler, Peygamberimiz (s.a.v)’in nurlu yolundan almışlardır.”[5] Burada bazılarının iddia ettiklerinin aksine tasavvufun temelinin Kur’an ve Sünnete dayandığını belirtmektedir.

Yine Muhammed Nurullah Seyda, tasavvuftan bahsederken, tasavvufun kişinin kendi nefsiyle olan mücadelesinde lazım olan bilgiyi,, diğer insanlarla münasebetlerindeki vazgeçilmez sosyal adabı, kul ile Rabbı arasında yakınlıkta olan fayda ve zarar veren şeyleri öğretmek süretiyle İslam’ın özünü yansıttığını bildirir.

Muhammed Nurullah Seyda’ya göre, tasavvuf aynı anda hayat düşmanlarıyla savaştır, sade bir islamiyyettir. Camilerde, sokaklarda, gizlilikte, alenilikte aydınlatıcı bir iman, yüksek bir insaniyettir. Tasavvuf insandan ve insanlıktan bahseder. Allah’ın hükümleri yani şeriattaki Fıkıh ilmine benzemektedir. Kalp hastalıklarını, ruh bozukluklarını açıklayıp lazım olan ilaçları ve tedbirleri tavsiye etmekte, masiyet, günah ve kir perdeleriyle örtülmüş hasta nefisleri tedavi etmesi bakımından da kalbi veya nefsani tıp ilmine benzemektedir. Bu ilim bunun için tasavvuf diye isimlendirilmiştir. Çünkü bu kelime tezkiye ve tasfiye anlamındadır.[6] Bu nedenle insanlık fertlerinden her birinin tasavvufi hayattan bol miktarda nasip alması gerektiğini belirtmektedir. Tasavvuf imanı kamil ile beraber amelde kemale ulaşmaktır.[7]

Muhammed Nurullah Seyda tasavvufu bilmeyenlerin bilgisizliklerinden dolayı düştükleri yanlışlıkları açık bir şekilde şöyle ortaya koymaktadır.

Evet, yakın ifade eden delilleri, kesinlik kazanan tecrübeleriyle; tasavvufi hayatın, hissen ve manen kamil bir hayat olduğu şüphe götürmez bir gerçektir. Zira kötü olan ahlakı ve adi olan huyları İslam’ın ışığı altında iyi ahlaka ve beşeri faziletlere dönüştürmede Tasavvuf, en iyi vesile ve en kesin tedbirdir. Fakat ne yazık ki, bu gerçeğin icaplarını yerine getirmedikleri ve tecrübelerinden istifade edemedikleri için işin iç yüzüne vakıf olamayanlar, anlamazlar. Sufi kelimesini herduyduklarında, basit bir şey tahayyül ederek, dervişlik taslayan herkese sufi deneceğini zannederler. Araştırma yapmadıklarından, tasavvuf lisanında, sufi kelimesinin insani faziletlerle donanmış kamil insanlar hakkında kullanıldığını bilmezler.

Tasavvufun konusu

İnsan hayatıyla ilgili, içini ve nefsani rezaletlerden temizleyip, fazilet ve iyi huylarla süslemektir. İnsan güzel ahlak ile ahlaklanmadıkça, kötü huylardan arınmadıkça gerçek manada insan olamaz. Hatta, insan şekline bürünmüş bir hayvan veya canavar olabilir ve ahlak yönüyle kamil bir hayvandır.

Tasavvufun gayesi

İnsanın kalbini düzeltmek, onu zikrullah ile süsleyip korumaktır ve hastalandığında tedavi etmektir. Tasavvuf, kalbi hastalıklara ve ruhi bozukluklara karşı tıpkı bir doktor gibidir.[8] İnsanın, kalbinin ve ruhunun derinliklerine Allah (c.c)’a yönelme duygusunu yerleştirmektir.[9]

Nurullah Seyda el-Cezeri, insanın kendi dış görüşünü düzenlemek için yıllarını verdiği halde, içini düzeltme yolunda birkaç ayını vermesi en büyük cehalettir diyerek içini ıslâh etmenin önemini tasavvufi açıdan açıklamaktadır. Kısa bir zamanda olsa, içini ıslah etmesi veya ıslah etme yolunu öğrenmesi için bir mutasavvıf araması mutlaka gereklidir. Bu mutasavvıf da faziletli, alim, beşeri kirlerden uzak, Resulullah (s.a.v)’in sünnetine ve edeplerine sıkı sıkıya bağlı olmalıdır. Böylece onun sohbetinde bulunur, ibadetinde, dini ve dünyevi her türlü munasebetlerinde haliyle hallenir, tüm ahlakını hayaline nakşeder. Ta ki munasebet düşer de emsaliyle karşılaşırsa, onu hatırlayıp örnek edinir.

Müellife göre, eğer ilim yalnız başına, insan derecesinin yükselmesine, Allah (c.c)’ın rızasına yaklaşmasına, özünün düzelmesine ve kemalin zirvesine erişmesine yeterli olsaydı; Sahabei Kiram’ın müslümanlar arasında, hatta tüm insanlıkta bu derece üstün mevki olmalarına imkan olmazdı. Sahabei Kiramın, kendilerinden sonra gelen alimlere nispetle fazilet ve üstünlükleri şüphe götürmez bir gerçek, münakaşa kabul etmez bir vakıadır. Her nekadar sonradan gelenler ilimde ve fazilette ileri seviyelere ulaşmış olsalar bile. Çünkü o sahabeler nefislerini; kainatın en büyük varlığı ve en mükemmel insanı olan birinin sohbetinde tükettiler. Bu üstünlük onların Resulullah (s.a.v) ile olan sohbetlerinden kaynaklanmakta ve onlara “Sahabe” denmektedir. İşte onların yüceliklerindeki büyük sır ve eşsizliklerindeki erilmezlik tılsımı budur.[10]

Midat TOKHTAROV Bursa/2012

--------------------------

[1] Süleyman Uludağ, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, s. 512.

[2] Abdülkerim Kuşeyri, Kuşeyri Risalesi, trc. Dilaver Selvi, Semerkand Yay, İstanbul 2007, s 529.

[3] İmamı Gazali, Tasavvufun Esasları, Çev Ramazan Yıldız, Şamil Yay, İstanbul 1983, s 33.

[4] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, Tasavvufun Sırları, s. 17.

[5] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s. 18.

[6] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s. 18.

[7] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s. 118.

[8] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s. 24.

[9] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., ss. 34-36.

[10] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s 37.

Yorumlar (1)
Yunus 2 yıl önce
Rabbim rahmet eylesin mekanı cennet olsun inşAllah rabbim bizide onların hatırına Af ve mağfiretinden mahrum etmesin inşAllah
Namaz Vakti 30 Mayıs 2023
İmsak 03:34
Güneş 05:28
Öğle 13:07
İkindi 17:05
Akşam 20:35
Yatsı 22:21
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 33 79
2. Fenerbahçe 33 74
3. Beşiktaş 34 74
4. A.Demirspor 33 63
5. Başakşehir 33 53
6. Trabzonspor 33 51
7. Konyaspor 33 49
8. Kayserispor 33 49
9. Karagümrük 33 44
10. Alanyaspor 34 41
11. Kasımpaşa 33 40
12. Ankaragücü 33 39
13. Antalyaspor 33 38
14. Sivasspor 34 37
15. İstanbulspor 33 35
16. Giresunspor 33 34
17. Ümraniye 33 27
18. Gaziantep FK 33 25
19. Hatayspor 33 23
Takımlar O P
1. Samsunspor 36 78
2. Rizespor 36 68
3. Pendikspor 36 67
4. Bodrumspor 36 62
5. Sakaryaspor 36 62
6. Eyüpspor 36 62
7. Göztepe 36 60
8. Manisa FK 36 56
9. Keçiörengücü 36 56
10. Bandırmaspor 36 55
11. Boluspor 36 52
12. Altay 36 40
13. Erzurumspor 36 39
14. Tuzlaspor 36 38
15. Gençlerbirliği 36 38
16. Altınordu 36 35
17. Adanaspor 36 25
18. Denizlispor 36 23
19. Yeni Malatyaspor 36 16
Takımlar O P
1. M.City 38 89
2. Arsenal 38 84
3. M. United 38 75
4. Newcastle 38 71
5. Liverpool 38 67
6. Brighton 38 62
7. Aston Villa 38 61
8. Tottenham 38 60
9. Brentford 38 59
10. Fulham 38 52
11. Crystal Palace 38 45
12. Chelsea 38 44
13. Wolves 38 41
14. West Ham United 38 40
15. Bournemouth 38 39
16. Nottingham Forest 38 38
17. Everton 38 36
18. Leicester City 38 34
19. Leeds United 38 31
20. Southampton 38 25
Takımlar O P
1. Barcelona 37 88
2. Real Madrid 37 77
3. Atletico Madrid 37 76
4. Real Sociedad 37 68
5. Villarreal 37 63
6. Real Betis 37 59
7. Osasuna 37 50
8. Athletic Bilbao 37 50
9. Girona 37 49
10. Rayo Vallecano 37 49
11. Sevilla 37 49
12. Mallorca 37 47
13. Cadiz 37 41
14. Getafe 37 41
15. Valencia 37 41
16. Almeria 37 40
17. Celta Vigo 37 40
18. Real Valladolid 37 39
19. Espanyol 37 36
20. Elche 37 24
Günün Karikatürü Tümü