09.09.2023, 17:32

GERÇEK ÂLİM/1

İbrahim Cücük

Her mesleğin gerçek ehli vardır. İlimde de gerçek ilim sahibi vardır.

Gerçek ilim sahibi, ilmin ehli olandır. Her ilmin ehli farklı farklıdır. Meselâ fıkıh ilminde en yüksek ilim ehli fakîhler yani müctehidlerdir.

Müctehidler, içtihad için gerekli bütün ilimlerde yüksek payesi olanlardır. Bu paye; Arap dilini, Kur’ân Kerîm’i, Sünnet’i, Fıkıh Usûlünü, kıyası, hakkında icma ve ihtilaf edilen konuları, fıkıh konularını, şerîatin maksat ve gayelerini, hakkında ictihad yapılacak ve ictihad yapılamayacak konularını bilmek ve ictihad kabiliyetine sahip olmak gibi özelliklere sahip olmaktır.

Müfessirde bulunması lazım olan özellikler olarak; Arap dilini, âyetlerin nüzul sebeplerini, Sünnet’i, Kur’ânın bütününe hâkim olacak çaptaki bilgiyi, bulunduğu toplumu iyi tanıyacak bilgiye sahip olmak, güçlü bir zekâya ve muhakeme gücüne sahip olmak, içinde bulunduğu çağın lazım olan ilimlerine de az-çok sahip olmak, Kur’ân’ın ruhuna uygun bir hayat sahibi olmak gibi.

Muhaddis için, hadisleri öğrenip rivayet etmekle meşgul olan kimse gibi genel bir tarif yapmak mümkündür.

Diğer ilim ehillerinin kendine mahsus özellikleri de vardır.

İslâm’ın maksadı, sadece bilgi sahibi olmak değildir.

Bir İslâm âlimi, yegâne İslâm’ın âlimi olan Hz. Peygamber (s.a.s.)’in gönderiliş maksadına ve ahlakına ne kadar benziyorsa o derecede âlimdir.

İşte buna göre baktığımız zaman Hasen-i Basrî (m.641)’nin (rh.a.) gerçek fakîhi şöyle tarif ettiğini görüyoruz:

إنَّمَا الْفَقِيهُ الزَّاهِدُ فِي الدُّنْيَا الرَّاغِبُ فِي الْآخِرَةِ، الْبَصِيرُ بِدِينِهِ الْمُدَاوِمُ عَلَى عِبَادَةِ رَبِّهِ، الْوَرِعُ الْكَافُّ عَنْ أَعْرَاضِ الْمُسْلِمِينَ، الْعَفِيفُ عَنْ أَمْوَالِهِمْ النَّاصِحُ لِجَمَاعَتِهِمْ.

“Gerçek fakîh, dünya hakkında zâhid olan, âhirete rağbet eden, dinin inceliklerini bilen, Rabbine kullukta devam eden, verâ (takva) sahibi, Müslümanların şereflerine dil uzatmaktan geri duran, insanların mallarına karşı iffetli olan/tenezzül etmeyen ve topluluklara nasihat eden kimsedir.”

(İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr Alâ Dürri’l-Muhtâr, I, 120; Beyrut, 1412/1992.)

Bu tarifin bize söyledikleri:

1. Dünya hakkında zâhid olan

Dini, bu özelliklere sahip insanlardan öğrenin ve alın demektir. Çünkü dünyaya esir olan ve her hareketinde âhirete önem verdiği görülmeyen âlimde gerçek peygamber vârisliği görülmez ki gerçek manada istifade olsun.

Fakîh hikmet ehlidir. Her şeye hikmetlice bakar. Hikmetin gereği, her şeyi yerli yerine koymaktır. Dünyanın gereği, âhireti kazanmaya vasıta kılmaktır. Çünkü dünya fânî, âhiret bâkîdir.

“Fânîyi verip bâkîyi almak, kırık çömlek parçasını verip hazine almaya benzer.”

(İmam-ı Rabbânî k.s.)

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi

Tümü

	İmsak	04:14
	Güneş	05:54
	Öğle	13:06
	İkindi	16:57
	Akşam	20:09
	Yatsı	21:41

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	34	93
2. Fenerbahçe	34	89
3. Trabzonspor	34	58
4. Başakşehir	34	52
5. Beşiktaş	34	51
6. Kasımpasa	34	49
7. Rizespor	34	49
8. Alanyaspor	34	48
9. Sivasspor	34	48
10. Antalyaspor	34	45
11. A.Demirspor	34	41
12. Kayserispor	34	40
13. Samsunspor	34	39
14. Ankaragücü	34	38
15. Karagümrük	34	36
16. Konyaspor	34	36
17. Gaziantep FK	34	34
18. Hatayspor	34	33
19. Pendikspor	34	30
20. İstanbulspor	34	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	32	72
2. Göztepe	32	66
3. Sakaryaspor	32	57
4. Kocaelispor	32	55
5. Ahlatçı Çorum FK	32	55
6. Bodrumspor	32	53
7. Boluspor	32	50
8. Bandırmaspor	32	47
9. Gençlerbirliği	32	47
10. Erzurumspor	32	44
11. Keçiörengücü	32	39
12. Manisa FK	32	37
13. Ümraniye	32	37
14. Şanlıurfaspor	32	34
15. Tuzlaspor	32	34
16. Adanaspor	32	33
17. Altay	32	15
18. Giresunspor	32	7

Takımlar	O	P
1. Arsenal	35	80
2. M.City	34	79
3. Liverpool	35	75
4. Aston Villa	35	67
5. Tottenham	33	60
6. M. United	34	54
7. Newcastle	34	53
8. West Ham United	35	49
9. Chelsea	33	48
10. Bournemouth	35	48
11. Wolves	35	46
12. Brighton	34	44
13. Fulham	35	43
14. Crystal Palace	35	40
15. Everton	35	36
16. Brentford	35	35
17. Nottingham Forest	35	26
18. Luton Town	35	25
19. Burnley	35	24
20. Sheffield United	35	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	33	84
2. Barcelona	33	73
3. Girona	33	71
4. Atletico Madrid	33	64
5. Athletic Bilbao	33	58
6. Real Sociedad	33	51
7. Real Betis	33	49
8. Valencia	33	47
9. Villarreal	33	45
10. Getafe	33	43
11. Osasuna	33	39
12. Deportivo Alaves	33	38
13. Sevilla	33	38
14. Las Palmas	33	37
15. Rayo Vallecano	33	34
16. Mallorca	33	32
17. Celta Vigo	33	31
18. Cadiz	33	26
19. Granada	33	21
20. Almeria	33	14