Ölüm döşeğindeki hastanın yanında hayır konuşmak ve ona telkin vermek
“ ... Peygamber s.a.v şöyle buyurmuştur : Ölülerinize la ilahe illallah - demeyi - telkin ediniz. [ Her kimin ölüm esnasında söylediği son sözü la ilahe illallah olursa bir gün gelir cennete girecektir. Bundan önce ona her ne isabet ederse etsin. ] "
“ ... Yine Peygamber efendimiz s.a.v şöyle buyururdu : Her kim Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığını bilerek ölürse cennete girer."
“ ... Bir başka hadiste de şöyle buyurulmaktadır : Her kim Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmaksızın ölürse, cennete girer."
Bu hadisleri Müslim Sahih'inde rivayet etmiş olup, birinci hadisteki (köşeli parantez içindeki fazlalık İbn Hibban 719 - Mevarid)'de ve el-Bezzar'da yer almaktadır.
“ ... Ummü Seleme r.anha dan. O şöyle demektedir : Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : Hastanın ya da ölenin yanında bulunduğunuz vakit hayır söyleyiniz. Çünkü şüphesiz melekler sizin söylediklerinize amin derler."
Hadisi Müslim ve Beyhaki (III, 384) ve başkaları rivayet etmişlerdir.
“ ... Enes r.a dan. Rasûlullah s.a.v ensardan hasta bir adamı ziyaret etti. Ona dayıcığım dedi. La ilahe illallah de. Adam ona ben dayımı, amcamı olurum dedi. Peygamber : hayır dayı diye buyurdu. Adam : La ilahe ilallah demek benim için hayırlı bir şey midir ? Peygamber s.a.v : Evet, diye buyurdu."
Hadisi İmam Ahmed : 3 / 152-154, 268 - Müslim'in şartına göre sahih bir senedle rivayet etmiştir.
Kişinin ölüm esnasında şehadet kelimesi getirmesi
“ ... Muaz r.a dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Her kimin son sözü la ilahe illallah olursa cennete girer."
Bu hadisi Hakim ve başkaları hasen bir sened ile rivayet etmişlerdir.
“ ... Muaz r.a dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Ölürken Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve benim Allah'ın Rasûlü olduğuma şehadet eden herbir kimse bunu yakîn ile inanan bir kalb ile söylemiş ise mutlaka Allah o kimseyi bağışlar."
Hadisi İbn Mace, Ahmed ve başkaları rivayet etmiş olup, İbn Hibban sahih olduğunu belirtmiştir. Ayrıca el - Albani : Silsiletu'l-Ahadiysi's-Sahiha : 2278 da.
“ ... Talha b. Ubeydullah r.a'dan dedi ki : Ömer, Talha b. Ubeydullah'ın ağır hasta olduğunu gördü. Ona : Ey filanın babası ne oldu sana ? Galiba senin amcanın hanımı sana kötülük yaptı ey filanın babası dedi. Talha hayır dedi [ ve Ebu Bekir'den övgü ile sözetti ]. Ancak ben Rasûlullah s.a.v’den bir hadis dinledim. Ona bu hadis hakkında o ölene kadar soru sormamı engelleyen tek husus buna güç yetirebileceğim - bir gün gelir sorabileceğim - düşüncesi idi. Ben onu şöyle buyururken dinlemiştim : Şüphesiz ki ben bir söz biliyorum ki ölümü sırasında bir kul onu söyleyecek olursa, mutlaka onun sebebiyle rengi parıldar ve Allah onun sıkıntısını açar. - Talha b. Ubeydullah - dedi ki : Bunun üzerine Ömer şöyle dedi : Ben onun hangi söz olduğunu biliyorum. Talha hangisidir ? diye sordu. Ömer dedi ki : Sen ölüm esnasında amcasına söylemesini emrettiği la ilahe illallah kelimesinden daha büyük bir söz biliyor musun ? Talha : Doğru söyledin odur. Allah'a yemin ederim odur dedi."
Hadisi İmam Ahmed : 1384 - İbn Hibban - Hakim : I, 350-351 de rivayet etmiş olup, Buhari ve Müslim'in şartına göre sahihtir, demektedir. Zehebi de bu hususta ona muvafakat etmiştir.
Kişinin ölürken alnının terlemesi
« ... Bureyde b. el-Hasib r.a şöyle demiştir : Horosan'da bulunduğu sırada hasta olan bir kardeşinin ziyaretine gitti. Ölmek üzere olduğunu gördü. Alnının da terlemekte olduğunu gördü. Bunun üzerine şöyle dedi : Allahu ekber ! Ben Rasûlullah s.a.v’i şöyle buyururken dinledim : Mü'minin ölümü alın teri ile olur."
Hadisi Ahmed (V, 357, 360)'da rivayet etmiş olup ifadeler ona aittir. Nesai (I, 259), Tirmizi (II, 128) -hasen olduğunu belirterek-; İbn Mace (I, 443-444), İbn Hibban (730), Hakim (I, 361), Tayalisi (808) ve el-Hilye adlı eserinde Ebu Nuaym (IX, 223) rivayet etmiş olup, Hakim de şöyle demiştir: Hadis Müslim'in şartına göre sahihtir. Zehebi de bu hususta ona muvafakat etmiştir.
Cuma’nın gecesi ya da gündüzünde vefat etmek.
« ... Peygamber s a v şöyle buyurmuştur : Cuma gündüz ya da cuma gece ölen her bir müslümanı muhakkak yüce Allah kabir fitnesinden - azabından - korur."
Ahmed (6582, 6646), el-Fesevi, el-Marife (II, 520)'de Abdullah b. Amr'dan iki rivayet yoluyla, Tirmizi iki rivayet yolundan birisinde rivayet etmişlerdir. Hadisin Enes'den, Cabir b. Abdullah'tan ve başkalarından gelen başka şahidleri de vardır. O halde bu hadis rivayet yollarının toplamı ile hasen ya da sahihtir....Tuhfetu'l-Ahvezi ile el-Mişkat :1367
Savaş meydanında şehid düşmek.
Şehidin Allah nezdinde altı tane özelliği vardır : Kanının ilk damlası ile birlikte ona mağfiret olunur. Cennetteki yerini görür, kabir azabından korunur, en büyük korkudan yana emin olur. Ona iman süsü giydirilir, huru'l-ıyn ile evlendirilir ve akrabalarından yetmiş kişi hakkında şefaatçi yapılır."
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır : Allah yolunda öldürülenleri sakın ölüler sanma. Bilakis onlar Rableri katında diridirler, rızıklanırlar. Allah'ın lütfundan kendilerine verdiği ile hepsi de sevinç içindedirler ve arkalarından henüz kendilerine katılamayanlara : 'Onlar için hiçbir korku yoktur, onlar üzülecek de değillerdir' diye müjdelemek isterler. Onlar Allah'tan bir nimet, bir lütuf ve Allah'ın mü'minlerin ecrini boşa çıkarmayacağı müjdesini de vermek isterler."
“ ... Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurur : “ Borç hariç Allah şehidin her günahını bağışlar."
MÜSLİM : 6.C.1886.N
“ ... Resulullah s a v bir başka rivayette ise, " Allah yolunda öldürülmek borç hariç her şeye keffâret olur " buyurur.
MÜSLİM : 6.C.1886 / 120.N
“ .... Bir adam ey Allah'ın Rasûlü dedi. Mü'minler ne diye - şehid müstesna - kabirlerinde fitneye maruz kalırlar. Peygamber şöyle buyurdu : Onun - yani şehidin - başı üzerinde kılıçların parıltısı ona fitne olarak yeter."
Hadisi Nesai (I, 289) ve ondan el-Kasım es-Serakusti, Garibu'l-Hadis (II, 165/1)'de rivayet etmiş olup, senedi de sahihtir. El -Albani : K.cenaiz
Şehidliği arzu eden, yatağında da ölse şehid’tir
Bu hususta bilinmesi gereken diğer bir güzellik de : Kalbinden ihlas ile şehid olmayı arzu eden bir kimsenin savaş alanında şehid düşmesi nasib olmasa dahi şehid sayılır... Bunun delili ise :
“ ... Ebu Hureyre r.a dan. Peygamber s.a.v’in şu buyruğudur : Her kim samimi olarak Allah'tan şehadeti dileyecek olursa, yatağı üzerinde ölse dahi Allah onu şehidler mertebesine ulaştırır."
Müslim : VI, 49 ve Beyhaki : IX, 169
Taun’dan ve karın hastalığından ölen de şehid’tir
“ ... Ebu Hureyre r.a dan. Peygamber s.a.v’in şu buyruğudur : Sizler kendi aranızda kimi şehid sayıyorsunuz. Ashab: Ey Allah'ın Rasûlü ! Allah yolunda öldürülen kimse şehiddir dediler. Peygamber şöyle buyurdu : Şüphesiz o zaman ümmetimin şehidleri az olur. Ashab : Peki onlar kimlerdir ? Ey Allah'ın Rasûlü deyince, şu cevabı verdi : Allah yolunda öldürülen kimse şehiddir. Allah yolunda iken ölen kimse de şehiddir. Taundan ölen kimse şehiddir. Karın hastalıklarından ölen şehiddir. Suda boğularak ölen şehiddir."
Müslim : VI, 51 - Ahmed : 2 / 522 - Hakim : 2 / 159 rivayet edilmiştir.
“ ... Siyrin'in kızı Hafsa r.anha dan şöyle dediği rivayet edilmiştir : Enes b. Malik bana dedi ki : Yahya b. Ebi Amra hangi sebebten öldü. Ben : Taun ile dedim. Bunun üzerine şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : Taun her müslüman için bir şehadettir. "
Buhari : X, 156-157 - Tayalisi : 2113 - Ahmed : 3 / 150, 220
Boğularak ya da yıkıntı altında kalarak ölen şehid’tir
“ ... Ebu Hureyre r.a dan. Peygamber s.a.v şöyle buyurdu : Şehidler beş’tir. Taun ile ölen, karın hastalığı dolayısıyla ölen, suda boğularak ölen, yıkıntı sahibi - yani yıkık altında kalarak ölen - ve Allah yolunda şehid düşen."
Buhari : VI, 33-34), Müslim (VI, 51), Tirmizi (II, 159), Ahmed (II, 325 ve 533
“ ... Ubade b. es-Samit den.Rasûlullah s.a.v Abdullah b. Revaha'yı ziyaret etti. Yatağında ona yer açınca Peygamber şöyle buyurdu : Sen ümmetimin şehidlerinin kim olduğunu biliyor musun ? Hazır bulunanlar : Müslümanın öldürülmesi bir şehadettir dedi. Peygamber s.a.v şöyle buyurdu : Şüphesiz o takdirde ümmetimin şehidleri pek az olur. Müslümanın öldürülmesi bir şehadettir. Taun bir şehadettir. Cenini karnında iken, cenini sebebiyle kadının ölmesi bir şehadettir. [ Çocuğu annesini göbek bağı ile cennete doğru çekecektir. ] "
Ahmed : IV, 201, V, 323 - Darimi : II, 208 - Tayalisi : 582 - Müsned : IV, 315 - 317, 328 - İbn Asakir, Tarih : VIII, 436 / 2
Yanarak ve zatu'l-cenb diye bilinen hastalıktan ölen şehid’tir
“ ... Cabir b. Atik r.a dan. Resulullah s.a.v buyurdu ki : Şehidler Allah yolunda öldürülmenin dışında yedi kişidirler : Taun ile ölen şehiddir. Suda boğularak ölen şehiddir. Zatu'l-cenb hastalığı ile ölen şehiddir. Karın hastalığı sebebi ile ölen şehiddir. Yangında ölen şehiddir. Yıkıntı altında kalarak ölen şehiddir. Karnındaki cenin sebebi ile ölen kadın da şehiddir."
Malik (I, 232-233), Ebu Davud (II, 26), Nesai (I, 261), İbn Mace (II, 185-186), İbn Hibban, Sahih (1616- Mevarid), Hakim (I, 352), Ahmed (V, 446
Verem hastalığından ölen şehid’tir
“ ... Selman r.a dan. Peygamber s.a.v şöyle buyurmuştur : Allah yolunda ölmek bir şehadettir. Lohusa - iken ölmek - bir şehadettir. Yangın - ile ölmek - bir şehadettir. Suda boğularak ölmek bir şehadettir. Verem hastalığı sonucu ölmek bir şehadettir. Karın hastalığı sonucu ölmek bir şehadettir."
Mecmau'z-Zevaid (II, 317) ile (V, 301
Malı gasbedilirken onu savunma yolunda ölen şehid’tir
“ ... Abdullah b. Amr'dan.Resulullah s.a.v buyurdu ki : Malı uğrunda öldürülen - bir rivayette : haksız yere malı alınmak istenip de çarpışan ve öldürülen - kimse şehiddir."
Buhari (V, 93), Müslim (I, 87), Ebu Davud (II, 285), Nesai (II, 173), Tirmizi (II, 315) İbn Mace (II, 123), Ahmed (6816, 6823 ve 6829
“ ... Ebu Hureyre r.a'dan dedi ki : Bir adam Rasûlullah s.a.v’in yanına gelerek şöyle dedi : Ey Allah'ın Rasûlü ! Ne dersin? Bir adam gelip malımı almak istese ne yapayım. Peygamber s.a.v : Malını ona verme, diye buyurdu. Adam : Ya benimle döğüşecek olursa ne dersin. Peygamber : Sen de onunla döğüş, diye buyurdu. Adam : Peki ya beni öldürürse görüşün nedir ? Peygamber : Sen bir şehid’sin, diye buyurdu. Adam : Peki ya ben onu öldürürsem ne dersin deyince, Peygambe : O cehennemdedir, diye buyurdu."
Müslim (I, 87), Nesai (II, 173), Ahmed (I, 339, 360
“ ... Muharik r.a'dan şöyle dedi : Bir adam Peygamber s.a.v’e gelerek şöyle dedi : Bir adam gelip benim malımı almak isterse ne yapayım. Peygamber : O kimseye Allah'ı hatırlat, diye buyurdu. Adam : Şâyet Allah'ı hatırlamaz - vazgeçmez - se ne yapayım. Peygamber : Çevrende bulunan müslümanlardan ona karşı sana yardım etmelerini iste, diye buyurdu. Adam : Şâyet etrafımda müslümanlardan hiçbir kimse yoksa. Peygamber : Bu sefer ona karşı yönetim sorumlularının yardımını iste, diye buyurdu. Adam : Eğer devlet sorumluları benden uzakta bulunursa [ ve benim üzerime gelmekte elini çabuk tutarsa ] ne yapayım diye sordu. Peygamber şöyle buyurdu : Sen ahiret şehidlerinden olasıya kadar malın uğrunda çarpış ya da malını koru."
Nesai : Ahmed : V, 294 - 295
“ ... Said b. Zeyd'den. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Her kim malı uğrunda öldürülürse o kimse şehiddir. Her kim aile halkı uğrunda öldürülürse, o kimse şehiddir. Her kim dini uğrunda öldürülürse o kimse şehiddir. Her kim kanı uğrunda öldürülürse o kimse şehiddir. "
Ebu Davud : 2 / 275 - Nesai : Tirmizi : 2 / 316 - Ahmed : 1652 - 1653
Allah yolunda murabıt iken - yani nöbet beklerken - ölen şehid’tir
“ ... Selman el - Farisi r.a dan. Resulullah s.a.v buyurduki : Bir gün ve bir gece ribat yapmak - İslam devletinin sınır koruyuculuğunu yapmak - bir ay oruç tutup, namaz kılan kimsenin amelinden hayırlıdır. Eğer bu kişi ölürse yaptığı ameli ona yazılmaya devam edilir, rızkı verilir ve o çok fitneci - şeytanın fitnesinden - emin olur."
Müslim : VI, 51 - Nesai : 2 / 63 - Tirmizi : 3 / 18 - Hakim : 2 / 80 - Ahmed : V / 440 - 441
“ ... Fedale b. Ubeyd'den. Resulullah s.a.v buyurduki : Her ölenin ameli - ölümü neticesinde - mühürlenir. Ancak Allah yolunda ribat yaparken ölen kimse müstesna. Buna ameli kıyamet gününe kadar arttırılır durulur ve kabir fitnesinden yana emin olur."
Ebu Davud : 1 / 391 - Tirmizi : 3 / 2 - Hakim : 2 / 144 - Ahmed : VI / 20
DERLEYEN
TACUDDİN EL - BAYBURDİ
