İrşad, tebliğ ve davette Kur'an'ın usul ve üslubu

Namaz mı hırsızlık mı önceliklidir diye sorulacak olursa Kur'an önce hırsızlık der. Önce ölçü tartı der. Önce güzel ahlak der. Önce yetime, miskinlere, fakirlere, gariplere yardım edin der. Bu yüzden Mekke'de nazil olan sûreler tevhit ve ahlak içeriklidir.

İSLAM VE KÜLTÜR 18.04.2021, 20:58 18.04.2021, 21:07 Ramazan Peri
İrşad, tebliğ ve davette Kur'an'ın usul ve üslubu

Kur'an'ın usul ve üslubunu şu hadisten görebiliriz:

Buhari'nin rivayet ettiği bir hadiste Hazreti Aişe Iraklı biriyle konuşması esnasında şunları söylemiştir:

وَلَوْ نَزَلَ أَوَّلَ شَيْءٍ : لَا تَشْرَبُوا الْخَمْرَ لَقَالُوا : لَا نَدَعُ الْخَمْرَ أَبَدًا. وَلَوْ نَزَلَ : لَا تَزْنُوا. لَقَالُوا : لَا نَدَعُ الزِّنَى أَبَدًا، لَقَدْ نَزَلَ بِمَكَّةَ عَلَى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَإِنِّي لَجَارِيَةٌ أَلْعَبُ : { بَلِ السَّاعَةُ مَوْعِدُهُمْ وَالسَّاعَةُ أَدْهَى وَأَمَرُّ }، وَمَا نَزَلَتْ سُورَةُ الْبَقَرَةِ وَالنِّسَاءِ إِلَّا وَأَنَا عِنْدَهُ.

"İnsanlar, İslam'ı bilip onu benimseyince helal ve harama dair ayetler indi. Eğer ilkin, " içki içmeyin“ ayeti inmiş olsaydı insanlar, “içkiyi kesinlikle terk edemeyiz” derdi. Yahut ilk inen ayet “zina etmeyiniz!“ olsaydı, herkes “zinayı bırakamayız!“ derdi.

Ben Mekke’de, oynayan bir çocuk iken Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem'e “hatta onların vadeleri kıyamettir ve kıyamet ise daha dehşetli ve daha acıdır!” ayeti inmişti. Bakara ile Nisa Sûreleri ise ben onun yanında iken (Medine'de) indi."

Buhari 4993.

Kur'an önce gönüller kazandı. Gönülleri fethetti. Bunun için de Mekke'de nazil olan ayetlerin neredeyse tamamı tevhit, inanç, iman, ölüm ve ötesi, ahiret, hesap, hesaplaşma, cennet ve cehennem hakkındadır. İkinci olarak Mekke'de gelen ayetlerin büyük bir kısmı da ahlak hakkındadır. Yani 23 yıllık İslam dininin ilk 13 yılı neredeyse tevhit ve ahlak temelleri üzerine inşa edildi. İnsanlar iman ettiler, ahlaklı oldular...

Sonra Medine'de helal ve haramlardan bahseden ayetler geldi. İçki, kumar, zina, kan, domuz eti, evlilik, boşanma, miras, faiz gibi konular Medine döneminde yerleşti. Zekât, hac, oruç, kurban, abdest, gusül gibi konular da yine Medine'de nazil oldu...

Allah Teâlâ ilk olarak oku dedi. Ardından hemen namaz kıl demedi. Zira Allah'ı bilmek, ona inanmak, ona doğru bir şekilde inanmak, onun ahiret hayatı var ettiğine inanmak, hesaba çekeceğine inanmak daha önemli ve önceliklidir. Bunlara inanan biri namaz kılar.

Namaz mı hırsızlık mı önceliklidir diye sorulacak olursa Kur'an önce hırsızlık der. Önce ölçü tartı der. Önce güzel ahlak der. Önce yetime, miskinlere, fakirlere, gariplere yardım edin der. Bu yüzden Mekkede nazil olan sûreler tevhit ve ahlak içeriklidir.

Zira düşün ki iman eden biri namaz kılıyor ama bir de ölçü tartıda hile yapıyor ya da ahde vefasızlık yapıyor vb. İnsanlar demez miydi bana ne senin namazından? Bu yüzden Allah Teâlâ önce sahabeyi ahlaki konuda eğitti. Hepsi birer nümuneyi imtisal oldu. Müthiş örnek oldular. İnsanlar bunların hem barış hem savaştaki ahlakını gördü. Ahlak en büyük davetçidir. Sessiz ama etkili bir davetçidir.

Allah Teâlâ dürüst olan ve dürüstlüğü ile örnek olan iman etmiş bu topluma vakti saati gelince içkiyi yasakladı. Onlar da işittik ve itaat ettik dediler. Zinayı yasakladı. Onlar da işittik ve itaat ettik dediler. Bu şekilde din kemale erdi.

Din tevhit ile başladı, ahlak ile yoğruldu, ibadet ile gelişti ve muamelat ile kurumsallaştı.

Kur'an'ın bu davet ve irşat metoduna şu an çok ihtiyacımız var. Adına tedricilik denilen bu sistemin yeniden işletilmesi gerekir. Camiye gelen bir kişi dinin hepsini bir çırpıda öğrenemez. Eğer bu kişi hem ticarette dürüst değil hem namaz kılmayı bilmiyorsa öncelikle bu kişiye dürüstlük dersi verilmesi gerekir. Namaz farz da dürüstlük farz değil mi? Oruç farz da muhtaç kimselerin ihtiyacını gidermek farz değil mi?

Bu sıralama önemlidir. Aksi halde adam önce namazı öğrenir ve yıllar sonra belki dürüst olur. Önce dürüst olmalı, sonra namaz kılmalıdır. Önce iffetli olmalı, sonra tesettüre girmelidir. Önce gıybeti ve yalanı terk etmeli, sonra çarşafa girmelidir.

Murat Padak

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 26 Mart 2023
İmsak 05:25
Güneş 06:52
Öğle 13:15
İkindi 16:43
Akşam 19:28
Yatsı 20:49
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 25 60
2. Fenerbahçe 24 54
3. Beşiktaş 25 49
4. A.Demirspor 25 45
5. Trabzonspor 25 44
6. Başakşehir 24 41
7. Kayserispor 25 38
8. Konyaspor 25 34
9. Karagümrük 24 31
10. Antalyaspor 25 28
11. Alanyaspor 25 28
12. Sivasspor 25 27
13. Kasımpaşa 25 26
14. Gaziantep FK 25 25
15. Ankaragücü 24 25
16. İstanbulspor 24 24
17. Giresunspor 24 23
18. Hatayspor 24 23
19. Ümraniye 25 22
Takımlar O P
1. Samsunspor 27 57
2. Eyüpspor 26 53
3. Sakaryaspor 27 49
4. Pendikspor 26 47
5. Keçiörengücü 27 47
6. Rizespor 25 46
7. Manisa FK 26 42
8. Bodrumspor 26 41
9. Boluspor 26 41
10. Bandırmaspor 26 40
11. Göztepe 26 38
12. Tuzlaspor 27 28
13. Altay 27 25
14. Adanaspor 27 25
15. Erzurumspor 25 24
16. Altınordu 26 20
17. Gençlerbirliği 26 18
18. Denizlispor 27 17
19. Yeni Malatyaspor 27 16
Takımlar O P
1. Arsenal 28 69
2. M.City 27 61
3. M. United 26 50
4. Tottenham 28 49
5. Newcastle 26 47
6. Liverpool 26 42
7. Brighton 25 42
8. Brentford 27 42
9. Fulham 27 39
10. Chelsea 27 38
11. Aston Villa 27 38
12. Crystal Palace 28 27
13. Wolves 28 27
14. Leeds United 27 26
15. Everton 28 26
16. Nottingham Forest 27 26
17. Leicester City 27 25
18. West Ham United 26 24
19. Bournemouth 27 24
20. Southampton 28 23
Takımlar O P
1. Barcelona 26 68
2. Real Madrid 26 56
3. Atletico Madrid 26 51
4. Real Sociedad 26 48
5. Real Betis 26 45
6. Villarreal 26 41
7. Athletic Bilbao 26 36
8. Rayo Vallecano 26 36
9. Osasuna 26 34
10. Celta Vigo 26 34
11. Mallorca 26 32
12. Girona 26 31
13. Getafe 26 29
14. Sevilla 26 28
15. Cadiz 26 28
16. Real Valladolid 26 28
17. Espanyol 26 27
18. Valencia 26 26
19. Almeria 26 26
20. Elche 26 13
Günün Karikatürü Tümü