İrşad, tebliğ ve davette Kur'an'ın usul ve üslubu

Namaz mı hırsızlık mı önceliklidir diye sorulacak olursa Kur'an önce hırsızlık der. Önce ölçü tartı der. Önce güzel ahlak der. Önce yetime, miskinlere, fakirlere, gariplere yardım edin der. Bu yüzden Mekke'de nazil olan sûreler tevhit ve ahlak içeriklidir.

İSLAM VE KÜLTÜR 18.04.2021, 20:58 18.04.2021, 21:07 Ramazan Peri
İrşad, tebliğ ve davette Kur'an'ın usul ve üslubu

Kur'an'ın usul ve üslubunu şu hadisten görebiliriz:

Buhari'nin rivayet ettiği bir hadiste Hazreti Aişe Iraklı biriyle konuşması esnasında şunları söylemiştir:

وَلَوْ نَزَلَ أَوَّلَ شَيْءٍ : لَا تَشْرَبُوا الْخَمْرَ لَقَالُوا : لَا نَدَعُ الْخَمْرَ أَبَدًا. وَلَوْ نَزَلَ : لَا تَزْنُوا. لَقَالُوا : لَا نَدَعُ الزِّنَى أَبَدًا، لَقَدْ نَزَلَ بِمَكَّةَ عَلَى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَإِنِّي لَجَارِيَةٌ أَلْعَبُ : { بَلِ السَّاعَةُ مَوْعِدُهُمْ وَالسَّاعَةُ أَدْهَى وَأَمَرُّ }، وَمَا نَزَلَتْ سُورَةُ الْبَقَرَةِ وَالنِّسَاءِ إِلَّا وَأَنَا عِنْدَهُ.

"İnsanlar, İslam'ı bilip onu benimseyince helal ve harama dair ayetler indi. Eğer ilkin, " içki içmeyin“ ayeti inmiş olsaydı insanlar, “içkiyi kesinlikle terk edemeyiz” derdi. Yahut ilk inen ayet “zina etmeyiniz!“ olsaydı, herkes “zinayı bırakamayız!“ derdi.

Ben Mekke’de, oynayan bir çocuk iken Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem'e “hatta onların vadeleri kıyamettir ve kıyamet ise daha dehşetli ve daha acıdır!” ayeti inmişti. Bakara ile Nisa Sûreleri ise ben onun yanında iken (Medine'de) indi."

Buhari 4993.

Kur'an önce gönüller kazandı. Gönülleri fethetti. Bunun için de Mekke'de nazil olan ayetlerin neredeyse tamamı tevhit, inanç, iman, ölüm ve ötesi, ahiret, hesap, hesaplaşma, cennet ve cehennem hakkındadır. İkinci olarak Mekke'de gelen ayetlerin büyük bir kısmı da ahlak hakkındadır. Yani 23 yıllık İslam dininin ilk 13 yılı neredeyse tevhit ve ahlak temelleri üzerine inşa edildi. İnsanlar iman ettiler, ahlaklı oldular...

Sonra Medine'de helal ve haramlardan bahseden ayetler geldi. İçki, kumar, zina, kan, domuz eti, evlilik, boşanma, miras, faiz gibi konular Medine döneminde yerleşti. Zekât, hac, oruç, kurban, abdest, gusül gibi konular da yine Medine'de nazil oldu...

Allah Teâlâ ilk olarak oku dedi. Ardından hemen namaz kıl demedi. Zira Allah'ı bilmek, ona inanmak, ona doğru bir şekilde inanmak, onun ahiret hayatı var ettiğine inanmak, hesaba çekeceğine inanmak daha önemli ve önceliklidir. Bunlara inanan biri namaz kılar.

Namaz mı hırsızlık mı önceliklidir diye sorulacak olursa Kur'an önce hırsızlık der. Önce ölçü tartı der. Önce güzel ahlak der. Önce yetime, miskinlere, fakirlere, gariplere yardım edin der. Bu yüzden Mekkede nazil olan sûreler tevhit ve ahlak içeriklidir.

Zira düşün ki iman eden biri namaz kılıyor ama bir de ölçü tartıda hile yapıyor ya da ahde vefasızlık yapıyor vb. İnsanlar demez miydi bana ne senin namazından? Bu yüzden Allah Teâlâ önce sahabeyi ahlaki konuda eğitti. Hepsi birer nümuneyi imtisal oldu. Müthiş örnek oldular. İnsanlar bunların hem barış hem savaştaki ahlakını gördü. Ahlak en büyük davetçidir. Sessiz ama etkili bir davetçidir.

Allah Teâlâ dürüst olan ve dürüstlüğü ile örnek olan iman etmiş bu topluma vakti saati gelince içkiyi yasakladı. Onlar da işittik ve itaat ettik dediler. Zinayı yasakladı. Onlar da işittik ve itaat ettik dediler. Bu şekilde din kemale erdi.

Din tevhit ile başladı, ahlak ile yoğruldu, ibadet ile gelişti ve muamelat ile kurumsallaştı.

Kur'an'ın bu davet ve irşat metoduna şu an çok ihtiyacımız var. Adına tedricilik denilen bu sistemin yeniden işletilmesi gerekir. Camiye gelen bir kişi dinin hepsini bir çırpıda öğrenemez. Eğer bu kişi hem ticarette dürüst değil hem namaz kılmayı bilmiyorsa öncelikle bu kişiye dürüstlük dersi verilmesi gerekir. Namaz farz da dürüstlük farz değil mi? Oruç farz da muhtaç kimselerin ihtiyacını gidermek farz değil mi?

Bu sıralama önemlidir. Aksi halde adam önce namazı öğrenir ve yıllar sonra belki dürüst olur. Önce dürüst olmalı, sonra namaz kılmalıdır. Önce iffetli olmalı, sonra tesettüre girmelidir. Önce gıybeti ve yalanı terk etmeli, sonra çarşafa girmelidir.

Murat Padak

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 09 Aralık 2023
İmsak 06:38
Güneş 08:10
Öğle 13:01
İkindi 15:22
Akşam 17:43
Yatsı 19:09
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 15 40
2. Fenerbahçe 14 37
3. Beşiktaş 14 26
4. Kayserispor 14 26
5. A.Demirspor 15 23
6. Trabzonspor 14 23
7. Kasımpasa 14 21
8. Rizespor 14 21
9. Antalyaspor 14 20
10. Hatayspor 14 18
11. Karagümrük 14 17
12. Ankaragücü 14 17
13. Sivasspor 14 15
14. Gaziantep FK 14 15
15. Konyaspor 14 14
16. Pendikspor 14 13
17. Başakşehir 14 12
18. Samsunspor 14 11
19. Alanyaspor 14 11
20. İstanbulspor 14 8
Takımlar O P
1. Eyüpspor 14 36
2. Kocaelispor 14 29
3. Bandırmaspor 14 26
4. Göztepe 14 26
5. Bodrumspor 14 24
6. Gençlerbirliği 14 24
7. Sakaryaspor 14 23
8. Ahlatçı Çorum FK 14 20
9. Keçiörengücü 14 19
10. Erzurumspor 14 18
11. Manisa FK 14 17
12. Boluspor 14 16
13. Ümraniye 14 15
14. Adanaspor 14 15
15. Şanlıurfaspor 14 14
16. Pendikspor 0 0
17. Tuzlaspor 14 12
18. Giresunspor 14 9
19. Altay 14 5
Takımlar O P
1. Arsenal 15 36
2. Liverpool 15 34
3. Aston Villa 15 32
4. M.City 15 30
5. Tottenham 15 27
6. M. United 15 27
7. Newcastle 15 26
8. Brighton 15 25
9. West Ham United 15 24
10. Chelsea 15 19
11. Brentford 15 19
12. Fulham 15 18
13. Wolves 15 18
14. Crystal Palace 15 16
15. Bournemouth 15 16
16. Nottingham Forest 15 13
17. Everton 15 10
18. Luton Town 15 9
19. Burnley 15 7
20. Sheffield United 15 5
Takımlar O P
1. Real Madrid 15 38
2. Girona 15 38
3. Barcelona 15 34
4. Atletico Madrid 14 31
5. Athletic Bilbao 15 28
6. Real Sociedad 15 26
7. Real Betis 15 25
8. Getafe 16 22
9. Las Palmas 15 21
10. Valencia 16 19
11. Rayo Vallecano 15 19
12. Villarreal 15 16
13. Deportivo Alaves 15 16
14. Osasuna 15 15
15. Sevilla 14 13
16. Cadiz 15 12
17. Mallorca 15 11
18. Celta Vigo 15 9
19. Granada 15 7
20. Almeria 15 4
Günün Karikatürü Tümü