Medine’nin Bakī‘ veya Bakīu’l-garkad adı verilen bu mezarlığı, şehrin güneydoğusunda Mescid-i Nebevî’nin yakınında, Kanûnî Sultan Süleyman devrinde yapılmış ve günümüzde yıkılmış olan kale duvarlarının dışında bulunmaktadır. Eskiden buraya Bakī‘ kapısından geçilirken bugün Mescid-i Nebevî ile arasında bina kalmamıştır.

Hz. Peygamber tarafından mezarlık olarak kullanılmasına karar verilmeden önce Bakī‘ “garkad” adı verilen bir tür çalılıkla kaplı bir yerdi. Resûl-i Ekrem ashabından vefat edenlerin defnedilmesi için bir yer arayarak Bakī‘ mevkiini mezarlık olarak kararlaştırdı. Türkler arasında daha çok Cennetü’l-bakī‘ adıyla meşhur olan bu mezarlığa muhacirlerden ilk defnedilen Osman b. Maz‘ûn’dur. Peygamberimizin sütkardeşidir. Hz. Peygamber onun baş ve ayak uçlarına kendi getirdiği iki taşı koydu; sonra da, “Bu âhirete ilk gidenimizdir” diyerek buraya Revhâ adını verdi. Daha sonra vefat eden bir kimsenin nereye defnedileceği sorulduğu zaman Hz. Peygamber, “Âhirete ilk gidenimiz olan Osman b. Maz‘ûn’un yanına” buyururdu. Ensardan Bakī‘a ilk defnedilen ise Es‘ad b. Zürâre’dir.  Efendimiz zaman zaman bu kabristanı ziyaret ederek burada bulunanlar için dua ederdi.

Hz. Osman (r.a.) başlangıçta Cennet’ül-Baki dışında bir yere defnedilmiş fakat zamanla genişleyen mezarlık onuda içine almıştır. Bu kabristanın ziya­ret edilmesi müstahap görülmüştür.

Medine’de Peygamberimizin kabr-i şerifinden hemen sonra ziyaret edilmesi bir edep olmuştur. Cennet’ül-Baki’ye 10.000 civarında sahabenin defnedildi­ği bildirilmektedir. Burada çok önemli bir ders vardır. Sayıları yaklaşık 110 bin civarında olan ashab-ı kiram efendilerimizden sadece 10 bin tanesi bura­da medfundur. Ya diğerleri..! Her biri tebliğ, cihad, irşad ve din eğitimi için yeryüzüne dağılıp gitmişlerdir. Orta Asya’dan-İstanbul’a, Kuzey Afrikadan- Uzak Doğu’ya, Allah’ın adını yüceltmek, can verip şân almak için yurtlarını, rahatlarını terk etmişlerdir. (Allah kendilerinden razı olsun şefaatlerine nail eylesin)

Mescid-i Nebevi tarafındaki girişte hemen sağ tarafta belli belirsiz iki me­zardan birisi Hz. Fatımat-üz Zehra validemize ait iken, solundaki ise Efendi­mizin amcası Hz. Abbas’a aittir. Hemen doğusunda ise Hz. Ali’nin oğlu, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin’in oğlu Zeynel Abidin, Zeynel Abidin’in oğlu Muham- med Bakır (r.a.) ve onun oğlu Caferi Sadık’ın kabirleri vardır.

Efendimizin kızları Zeynep, Rukiye ve Ümmü Gülsüm’ün kabirleri ise Hz. Abbas’ın kabrinin sonunda yer alıyor. Peygamber Efendimizin kızlarına ait mezarların sol kısmında, yani kuzeyinde ise Hz. Aişe, Hafsa, Sevde, Zeynep binti Cahş, Ümmü Habibe, Ümmü Seleme, Cuveyriye ve Safiye validelerimiz medfun bulunuyorlar. Bunların solundaki iki dikdörtgeni andıran bölümde ise Efendimizin sütkardeşi Süfyan Bin Harise ve Hz. Ali’nin kardeşi Akil (r.a.) yatıyor.

Giriş kapısının önündeki patikayı takip edip mezarlığın ortasına vardığımız­da diğer mezarlara göre, biriketlerle çevrilmiş ve dikdörtgen bir mezarı gös­teren yapı ise, Hz. Osman Bin Affan (r.a.) aittir. Solundaki, yani kuzeyindeki yolun solunda yer alan yerde ise Peygamber Efendimizin sütannesi Halime-i Sadiyye validemiz medfundur.

Giriş kapısının solunda ise Abdulmuttalib’in kızları yani Efendimizin hala­ları Safiye, Atika ve Ümmü Benun yer almakta, az ilerisinde iki yol ayırımın­da ise Şeyhül Kurra Nafi ve Maliki mezhebinin kurucusu İmam Malik med­fundur. Daha ilerisinde (doğusunda) 18 aylıkken vefat eden Efendimizin oğlu İbrahim yatmaktadır. Ve daha nice şehidler gaziler sa-habiler, veliler, ömrü Allah yolunda cihatla geçen Kafkas Kartalı Şeyh Şamil, yakındönem gönül insanlarından m. Sami Ramazanoğlu, Ali Ulvi Kurucu gibi zat-ı muhteremler bu baki cennet şehrinde medfundurlar.

Cennetü’l-Baki’deki medfun olanlardan bazıları:

Hz.İbrahim (Peygamberimizin (s.a.v.) oğlu)

Hz.Abbas (Peygamberimizin (s.a.v.) amcası)

Hz.Fatıma (Peygamberimizin (s.a.v.) kızı)

Hz.Hasan (Peygamberimizin (s.a.v.) torunu)

Hz.Osman (Peygamberimizin (s.a.v.) damadı ve halife)

Hz.Zeynel Abidin (dördüncü imam)

Hz.Muhammed Bakır (beşinci imam)

Hz.Cafer-i Sadık (altıncı imam) 

Hz.Aişe (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı)

Hz.Zeyneb binti Huzeyme (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı)

Hz.Zeyneb binti Cahş (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı)

Hz.Reyhane (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı)

Hz.Mariya (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı)

Hz.Sevde (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı)

Hz.Ümmü Seleme (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı)

Hz.Ümmü Habibe (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı)

Hz.Safiye (Peygamberimizin (s.a.v.) hanımı) 

Hz.Halime (Peygamberimizin (s.a.v.) süt annesi)

Hz.Safiye (Peygamberimizin (s.a.v.) halası)

Hz.Akika (Peygamberimizin (s.a.v.) halası)

Hz.Fatıma bin Esed (Hz.Ali’nin annesi)

Hz.Ümmü Gülsüm (Peygamberimizin (s.a.v.) kızı)

Hz.Rukiye (Peygamberimizin (s.a.v.) kızı)

Hz.Zeyneb (Peygamberimizin (s.a.v.) kızı)

Hz.Süfyan bin Haris (Peygamberimizin (s.a.v.) sütkardeşi)

Hz.Akil bin Ebu Talib (Hz.Ali’nin kardeşi)

Uhud Şehidleri

Harre Şehidleri 

Hz.Ebu Said el-Hudri

Hz.Osman bin Maz’un

Hz.Süfyan bin el-Haris

Hz.Abdurrahman bin Avf

Hz.Sa’d bin Mu’az

Hz.Ubeyy bin Ka’b

Hz.Muhammed bin el-Hanefiye (Hz.Ali’nin oğlu)

Hz.Es’ad bin Zürara el-Hazreci

Hz.Muhammed bin Mesleme

Hz.Useyd bin Hudayr

Hz.Huveytab bin Uzza

Hz.Malik bin Teyyihan Ebu’l-Heysem

Hz.Zeyd bin Sehl

Hz.Zeyd bin Sabit

Hz.Ali’nin bazı torunları

Hz.Ebu Huzeyfe

Hz.Mikdad bin el-Esved

Hz.Malik el-Eşter

Hz.Malik bin Nuveyra

Hz.Zeyd bin el-Erkam

Hz.Cafer bin el-Hasan

Hz.Ebu Dücane el-Ensari

Hz.Abdullah bin Selam

Hz.Ebu Hureyre

Hz.Ebu Said es-Sa’idi

Hz.Rukane bin Abd Yezid

Hz.Katade bin en-Nu’man

Hz.Ümmü Rumman

Hz.Erva binti Kerir (Hz.Osman’ın annesi)

Hz.Cubeyr bin Mut’im

Hz.İmam Musa Kazım’ın bazı evlatları

Hz.Cafer-i Sadık’ın bazı torunları

Hz.Muhammed bin Ali Bakır’ın bazı evlatları

Hz.İmam Malik (Maliki mezhebinin imamı)

Hz.İmam Nafi (Şeyhü’l-Kurra)

Allah Onlardan Razı Olsun. Ruhlarına Fatihalar Hediye edelim İnşallah.

Bünyamin Albayrak