27.05.2022, 15:23

KURUMLARDA İNSAN/4

İbrahim Cücük

5. Kurumda ihtilaf olunca çözümlemek

İhtilaf eden tarafları, önce tek tek dinlemek sonra bir araya getirmek gerekir. Hangisi haklı ise ortaya çıkar, mesele kolay çözülür. Hak ortaya çıkar da diğeri, hakkı kabul etmezse, rezil olur, perişan olur. Eğer iki kişi de bir araya gelmeyi yani hakeme başvurmayı kabul etmezlerse savaşları sürer ve böylece ikisi de zarar görür.

Biri gelir de diğeri gelmezse hakkın ortaya çıkmasını kabul etmiyor demektir ki gelmeyen kişi kınanır, Hakkın yani hak adına hakemlik yapanın gözünde de halkın katında da haksız kabul edilir.

Tarih boyunca hak ehli ile hak ehlinin savaşı çok sürmemiş; hangisi isabetli ise Allah ondan yana olmuş savaşı çabucak bitirmiştir.

Hak ehli ile bâtıl ehlinin de savaşı çok sürmemiş, Allah, hak ehlinden yana olmuş savaşı hemen bitirmiştir. Bâtıl ehli ile bâtıl ehlinin savaşı uzun sürmüştür. Çünkü Allah onların aralarına girmemiştir. Evs kabilesi ile Hazrec kabilesi arasında; Almanlarla Fransızlar arasında savaş, yüz yirmi sene sürmüştür.

Hakeme Gereken

Hakeme gereken, iki tarafı da dinlemektir. Tek taraf dinlenir de diğer taraf dinlenmeden hüküm verilecek olursa hakikat ortaya çıkmaz. Önemli bir missal:

Biz Rasûlullah (s.a.s.)’ın yanında iken bir kadın, kocasını Hz. Peygamber (s.a.s.)’e şikayet eder: “Kocam beni namaz kıldığım için döğüyor, oruç tutmama engel oluyor, sabah namazına da kalkmıyor.”

Hz. Peygamber (s.a.s.), erkeğini çağırıyor ve o kadının erkeğine soruyor: Erkek, “ben hanımıma namazda uzun okuma diyorum, o ise iki sûre (uzun) okuyor. Ben nafile oruç tutma diyorum. Çünkü benim ona ihtiyacım oluyor. Biz gece çalışan bir aileyiz. Gece geç vakitte yatıyorum, sabah namazına uyanamıyorum” dedi. Hz. Peygamber (s.a.s.) de “uyanınca kıl” buyurdu.

(Ebû Dâvûd, Savm, 74.)

Eğer Hz. Peygamber, kocasını dinlemeseydi, erkeğin namaza ve oruca karşı olduğunu zannederdi. Hüküm ise zanna göre verilmez. Çünkü zan hakikati ifade etmez.

Kişilerin her duyduğunu söylemesi de yalan hükmündedir.

Ayrıca kişi veya hüküm verecek her kişi her duyduğu ile hüküm vermesi doğru değildir.

Bu konuda Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:

“Her duyduğunu nakletmesi kişiye yalan olarak yeter.”

(Müslim, Mukaddime, 5.)

Bu hadîs-i şerîf, duyduğu her sözü herhangi bir araştırma yapmadan nakleden insanın bu yaptığının yalan söylemek anlamına geldiğini çok kesin bir şekilde ortaya koymaktadır. İşte bundan dolayı kişiyi, duyduklarını nakletmeden önce, onların doğru olup olmadığını iyice araştırmaya teşvik etmektedir. Çünkü yalan söylememiş olmanın yolu, işitileni ve duyulanları iyice araştırmaktan geçer.

Bu konuda Allah Teâlâ, âyet-i kerîmede şöyle buyurmuştur:

“Ey iman edenler! Eğer fâsıkın biri size bir haber getirirse onun doğruluğunu araştırın. Yoksa bilmeden bir topluluğa sataşırsınız da sonra yaptığınızdan pişman olursunuz.”

(Hucurât sûresi 49/6)

Birçok müfessir bu ayetin Velid bin Ukbe bin Ebi Muayt hakkında nazil olduğunu beyan etmiştir. Hâdise şöyle cereyan eder: Hz. Peygamber (s.a.s.), Benu Mustalik kabilesi İslam'ı kabul ettikten sonra, zekât tahsil etmesi için Velid bin Ukbe'yi onlara gönderir. Velid oraya gider, ama o kabileden bir fâsık kişi, Velîd’in yanına gelir, bu kabileden silahlı bir grubun yola çıktığı haberini getirir. Velid de onların savaşmak için çıktıklarını düşünerek korktuğu için geri dönerek, Hz. Peygamber'e onların zekât vermeyi reddettiklerini ve kendisini öldürmeye kalkıştıklarını söyler. Bu haberi duyan Hz. Peygamber (s.a.s.) öfkelenir ve onları cezalandırmak amacıyla bir ordu göndermeye niyetlenir. Bazı rivayetler bu ordunun, onlara saldırmak için harekete geçtiğini, bazı rivayetler ise sadece harekete hazır olduğunu bildirmektedirler.

Fakat tam bu esnada, Benu Mustalık'ın reisi Haris bin Dırar'ın (Ümmü'l-Mü'minîn Hz. Cüveyriye'nin babasıdır) yanında bir heyetle Hz. Peygamber'e geldiği ve “Allah'a yemin ederiz ki, değil zekât vermeyi reddedip onu öldürmeye kalkışmak, biz Velid'i görmedik bile. Biz iman üzerindeyiz ve zekât vermeye de hazırız” dediği ve bunun üzerine söz konusu âyet-i kerîmenin nazil olduğu hususunda görüş birliği vardır.

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi

Tümü

	İmsak	04:27
	Güneş	06:03
	Öğle	13:07
	İkindi	16:55
	Akşam	20:01
	Yatsı	21:31

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	33	90
2. Fenerbahçe	33	86
3. Trabzonspor	33	55
4. Beşiktaş	33	51
5. Başakşehir	33	49
6. Rizespor	33	48
7. Kasımpasa	33	46
8. Antalyaspor	33	45
9. Alanyaspor	33	45
10. Sivasspor	33	45
11. A.Demirspor	33	41
12. Samsunspor	33	39
13. Ankaragücü	33	37
14. Kayserispor	33	37
15. Konyaspor	33	36
16. Gaziantep FK	33	34
17. Hatayspor	33	33
18. Karagümrük	33	33
19. Pendikspor	33	30
20. İstanbulspor	33	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	31	69
2. Göztepe	31	63
3. Ahlatçı Çorum FK	31	55
4. Sakaryaspor	31	54
5. Bodrumspor	31	52
6. Kocaelispor	31	52
7. Bandırmaspor	31	47
8. Boluspor	31	47
9. Gençlerbirliği	31	47
10. Erzurumspor	31	42
11. Ümraniye	31	37
12. Manisa FK	31	36
13. Keçiörengücü	31	36
14. Şanlıurfaspor	31	34
15. Tuzlaspor	31	33
16. Adanaspor	31	32
17. Altay	31	15
18. Giresunspor	31	7

Takımlar	O	P
1. Arsenal	34	77
2. Liverpool	34	74
3. M.City	32	73
4. Aston Villa	34	66
5. Tottenham	32	60
6. M. United	33	53
7. Newcastle	33	50
8. West Ham United	34	48
9. Chelsea	32	47
10. Bournemouth	34	45
11. Brighton	32	44
12. Wolves	34	43
13. Fulham	34	42
14. Crystal Palace	34	39
15. Brentford	34	35
16. Everton	34	33
17. Nottingham Forest	34	26
18. Luton Town	34	25
19. Burnley	34	23
20. Sheffield United	34	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	32	81
2. Barcelona	32	70
3. Girona	32	68
4. Atletico Madrid	32	61
5. Athletic Bilbao	32	58
6. Real Sociedad	32	51
7. Real Betis	32	48
8. Valencia	32	47
9. Villarreal	32	42
10. Getafe	32	40
11. Osasuna	32	39
12. Sevilla	32	37
13. Las Palmas	32	38
14. Deportivo Alaves	32	35
15. Rayo Vallecano	32	34
16. Mallorca	32	31
17. Celta Vigo	32	31
18. Cadiz	32	25
19. Granada	32	18
20. Almeria	32	14