08.09.2023, 17:31

ÂLİM VE DERECELERİ

İbrahim Cücük

Âlim; ilim ve irfan sahibi olan, her gün ilerlemek ve ilerletmek için bilen ve bildiren, bildiğinin âlimi bilmediğinin tâlibi, kendisine sorulan sorulara bilmediği zaman "bilmiyorum" diyen, bildiğiyle ihlasla ve sünnete uygun amel eden, Hz. Peygamber ahlakıyla ahlaklanmaya çok dikkat eden, kendisinden sonra geriye ilim ve irfan sahibi âlimler yetiştiren, çevreyi ve çareyi doğru okuyan, emr-i bilma’rûf ve nehy-i anil münker yapıp kınayanın kınamasından çekinmeyen kimsedir.

İlim açısından en alt seviyedeki bir âlim; dînin temelleri olan İslâm Akîdesini iyice bilip hazmeden, İslâm Fıkhını ve Fıkıh Usûlünü öğrenen, İslâm Fıkhının kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm’i tefsiriyle ve Hadisleri şerhiyle kavrayan, zamanın halini bilen, Hz. Peygamberi Kur’ân’ın canlı örneği olarak çok iyi tanıyan ve dünyaya meyletmeyen kimsedir.

Bu âlim de avamdandır, ama ulemanın avamındandır. Çünkü İslâmî ilimlerde havas olan ancak müctehidlerdir.

Hem avamın dereceleri hem de havassın dereceleri vardır.

Havassın zirvesinde Hz. Peygamber aleyhissselam vardır.

Gerçek manada havas ancak peygamberlerdir. Peygamber olmayan herkes peygambere nispetle avamdan sayılır. Hz. Peygamberin dışındaki kimseleri taksime tabi tuttuğumuz zaman müctehidleri havas, müctehid olmayanları da avam saymaktayız.

Avamın dereceleri:

1. Allah Teâlâ’yı, Hz. Peygamber’i ve Hz. Peygamber’in getirdiğini icmâlen/topluca tasdik eden,

2. Akîde, ibâdet, ahlâk ve muamelât konusunda inanması ve amel etmesi farz olanları bilip tasdik eden,

3. Bilip tasdik ettiği şeyleri en azından farzlarıyla birlikte tatbik eden,

4. Dinin inceliklerini iman, ibadet, ahlak ve muâmelât olarak bilen ve takvaya dikkat ederek uygulayan.

Avama gereken, önce kendisini bu ölçüye göre tanımak, sonra da hangi derecede ise bir üst dereceye çıkmaya gayret etmek için ehlinden veya ehliyle birlikte ilim ve edebi kazanmaya çalışmaktır.

Havassın dereceleri:

1. Sahâbe’nin havassı,

2. Tâbiînin havassı,

3. Diğerlerinin havassı.

Hz. Peygamber’e nisbetle Sahabe’nin de Tâbiînin de müctehidlerinin hepsi avamdan sayılır. Çünkü gerçek ilim sahibi, kendisine vahiy gelen Hz. Peygamberdir.

Allah Teâlâ’nın göstermesiyle gören yegâne zat sadece Hz. Peygamber Efendimizdi.

Müçtehidlerin görmeleri ise âyet ve hadislerden istinbât/hüküm çıkarma olarak ortaya koydukları zanlardır. Onların zannına Hz. Peygamber değer verdiği için zann-ı gâlip olarak ortaya koydukları ilim sayılmış ve uyulmaya da layık olmuşlardır.

Hz. Peygamber’e gösterilenler vahiyle olduğu için kesindir. Ama velilere gösterilen ilhamlarda kesinlik olmadığı için ve İslam dini de âyet ve hadisle kemâle erdirilmiş olduğundan ilhamlar helali ve haramı tespitte delil sayılmamıştır.

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi

Tümü

	İmsak	04:14
	Güneş	05:54
	Öğle	13:06
	İkindi	16:57
	Akşam	20:09
	Yatsı	21:41

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	34	93
2. Fenerbahçe	34	89
3. Trabzonspor	34	58
4. Başakşehir	34	52
5. Beşiktaş	34	51
6. Kasımpasa	34	49
7. Rizespor	34	49
8. Alanyaspor	34	48
9. Sivasspor	34	48
10. Antalyaspor	34	45
11. A.Demirspor	34	41
12. Kayserispor	34	40
13. Samsunspor	34	39
14. Ankaragücü	34	38
15. Karagümrük	34	36
16. Konyaspor	34	36
17. Gaziantep FK	34	34
18. Hatayspor	34	33
19. Pendikspor	34	30
20. İstanbulspor	34	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	32	72
2. Göztepe	32	66
3. Sakaryaspor	32	57
4. Kocaelispor	32	55
5. Ahlatçı Çorum FK	32	55
6. Bodrumspor	32	53
7. Boluspor	32	50
8. Bandırmaspor	32	47
9. Gençlerbirliği	32	47
10. Erzurumspor	32	44
11. Keçiörengücü	32	39
12. Manisa FK	32	37
13. Ümraniye	32	37
14. Şanlıurfaspor	32	34
15. Tuzlaspor	32	34
16. Adanaspor	32	33
17. Altay	32	15
18. Giresunspor	32	7

Takımlar	O	P
1. Arsenal	35	80
2. M.City	34	79
3. Liverpool	35	75
4. Aston Villa	35	67
5. Tottenham	33	60
6. M. United	34	54
7. Newcastle	34	53
8. West Ham United	35	49
9. Chelsea	33	48
10. Bournemouth	35	48
11. Wolves	35	46
12. Brighton	34	44
13. Fulham	35	43
14. Crystal Palace	35	40
15. Everton	35	36
16. Brentford	35	35
17. Nottingham Forest	35	26
18. Luton Town	35	25
19. Burnley	35	24
20. Sheffield United	35	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	33	84
2. Barcelona	33	73
3. Girona	33	71
4. Atletico Madrid	33	64
5. Athletic Bilbao	33	58
6. Real Sociedad	33	51
7. Real Betis	33	49
8. Valencia	33	47
9. Villarreal	33	45
10. Getafe	33	43
11. Osasuna	33	39
12. Deportivo Alaves	33	38
13. Sevilla	33	38
14. Las Palmas	33	37
15. Rayo Vallecano	33	34
16. Mallorca	33	32
17. Celta Vigo	33	31
18. Cadiz	33	26
19. Granada	33	21
20. Almeria	33	14