اِنَّ وَلِـِّيَ اللّٰهُ الَّذ۪ي نَزَّلَ الْكِتَابَۘ وَهُوَ يَتَوَلَّى الصَّالِح۪ينَ ﴿١٩٦﴾
“Muhakkak benim velim/dostum, Kitab’ı (Kur’ân’ı) indiren Allah’tır. O (Allah), sâlihlere velilik eder (dostluk edip sahip çıkar).”
(A’râf sûresi, 7/196)
Kur’ân-ı Kerîm’in bu âyeti, Müslümanların hafız olmayanlarının yüzünden okurken çoğunun yanlış okuduğu bir âyettir. Latinize ederek söylersek “inne veliyyiye” diye okunması gerekir.
Velî; mü’min kullarına yardım eden, onları koruyan, işlerini gören, onların yakını ve dostu anlamındadır. (Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, v-l-y md.)
Velî kelimesinin Kur’ân-ı Kerîm’de “dost, yardımcı, taraftar, hâkim, vâli, yönetici ve sırdaş” manalarında kullanıldığını görüyoruz. “Velî” 24 kez, “evliyâ” ise 62 defa olmak üzere diğer kullanım değişikleriyle birlikte bu kelime 232 âyette geçmektedir.
Velî hem dost olan hem dost olunan manasındadır. Hem kula velî denir hem Allah’a velî denir. Velîlik kula nispet edilince velî, Allah’a itaatle, Kur’ân ahkâmıyla amel ederek dostluk eden; Allah’a velî denilince yani Allah velilik/dostluk edince Allah, kula ikramla dostluk eden manasındadır.
Allah’ın kula velîliği yani en önemli dostluğu, kula Kitab’ı yani Kur’ân’ı indirmiş olmasıdır. Allah’ın kullara en büyük iyiliği, ikramı, lazım olan her şeyi açıklayan Kitabı/Kur’ân’ı indirmesidir. Kulun da Allah’a dostluğu Kur’ân’a göre iman etmesi, Kur’ân’a göre amel etmesidir.
Kur’ân’a göre iman edip amel edene, Kur’ân’ın sözleriyle ve fiilleriyle açıklayıcısı olan Hz. Peygamber (s.a.s.)’i örnek alıp izleyene sâlih denir. Allah da sâlih olan kişiye velîlik/dostluk eder, sahip çıkar.
Allah Teâlâ, dostuna sahip çıkarsa, ikram eder. Allah’ın en büyük ikramı, dostunun imanını koruması, hatalarını kula göstermesi, tövbeye muvaffak kılması, tevfîkını refîk etmesi, sâlih ameller işlemesini ilham edip sâlih ameller işlemeye muvaffak kılmasıdır.