b) Hayırlı İnsanın Özellikleri
1. Aklı selim, ilmi sahih, niyeti hâlis, hedefi doğru
2. Yolu müstakim
3. Prensipleri isabetli
4. Ahlâkı güzel
5. Ameli sâlih
1. Aklı selim, ilmi sahih, niyeti hâlis, hedefi doğru
Akıl selim, ilim sahîh olursa, iman da amel de sahîh olur. İlim yanlış olursa iman da amel de yanlış olur. Eğer akıl selim olmazsa, ilim doğru bile olsa akıl ilme uymaz. Demek ki hem akıl selim olacak hem de ilim doğru olacak…
Doğru bilgi, aklını doğru çalıştıran mü’min için hem doğru iman hem de doğru amel demektir. Müslümanın iman ve amel için ilk bilgi kaynağı Kur'ân-ı Kerîm ve Sahih Sünnettir, sonra da Kitap ve Sünnete uyan diğer bilgilerdir.
Nassın yani Kitap ve Sünnet’in bulunduğu konularda ve dinin temel esaslarını belirlemede akla bağımsız yetki verilemez. Hakkı-batılı, haramı-helali, hayrı-şerri belirlemede yetki, Kitap ve Sünnet’indir.
Dinde ana prensip, vahye uymaktır. Ehl-i Sünnetin ana prensibi aklı nakle tabi kılmaktır.
Akıllı mü’min, nefsini aklına, aklını da imanına yani Kitap ve Sünnet gerçeklerine tabi kılar.
Hâlis niyet ve doğru hedef, sırf Allah’ın rızasını kazanmaktır. Gaye, Allah’ın rızası olmazsa, amel yani ibadet, ahlâk ve ahkâm makbul olmaz.
2. Yolu müstakim
Müstakim yol, öncüleri masum olan peygamberlerin ve onlara tabi olan sıddıkların, şehidlerin ve sâlihlerin yoludur. Çünkü yolun doğrusu, doğruların yoludur. Zira peygamberler, Allah tarafından özel yetiştirilmiş, eğitilmiş, kâmil/kemale ermiş, mükemmel/kemale erdirilmiş ve mükemmil/kemale erdirici kılınmış sonra kâmil ve mükemmel din ile gönderilmişlerdir.
3. Prensipleri isabetli
Selim akıl, sahih bilgi, halis niyet, doğru hedef olur ve takva da bulunursa işte o zaman hikmet verilir. Hikmet ehli, isabetli ve prensip sahibi olur. En isabetli prensip sahibi Allah tarafından özel yetiştirilen Hz. Peygamber Efendimizdir. Her konuda en güzel prensip en güzelin prensibidir. Öyle ise bizim için konuşmada, beşerî ilişkilerde, yemede, içmede, dinlemede, selam vermede, tebliğde, cihadda, yönetimde, ticarette, ev idaresinde, devlet yönetiminde en güzel prensipler Peygamberimizin prensipleri yani ahlâkı ve uygulamalarıdır.
4. Ahlâkı güzel
İman kemale erince ahlak da kemale erer. Çünkü ahlakın kemal derecesi imanın kemal derecesi ile doğru orantılıdır. İşte bundan dolayı Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
“Mü’minlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlakı en iyi olanıdır. Hayırlınız, kadınlarına karşı hayırlı olanlardır”
(Tirmizî, Radâ’, 11; Ebû Dâvûd, Sünnet, 15; İbni Mâce, Nikâh, 50.)
5. Ameli sâlih
Sâlih amel; ihlâslı, imana ve Hz. Peygamber (s.a.s.)’in uygulamalarına uygun olan ameldir. Çünkü imanın reddettiği, ihlâsın bulunmadığı ve Sünnete uygun olmayan amel, merdut/reddedilen amel demektir.
“Komşusu, akrabası ve arkadaşı tarafından iyi denen kimse, gerçekten iyidir.”
Hz. Ömer (r.a.)