b) Helal kazanç nasıl elde edilir? (Devamı)
Temiz ve helal bir kazanç elde etmek için şunlara dikkat edilmesi gerekir:
1) Ölçüde ve Tartıda Adalete dikkat etmek
Bütün hakların ölçüsü terazidir. Hak ve adaletin yerleşmesi için ilk gerekli olan, ölçünün herkes için doğru ve dürüst olmasıdır. Bunun doğru olması için iki şey gereklidir. Birisi, ölçünün tam olması, yanlış alet kullanılmaması, diğeri de ölçmenin doğru dürüst olmasıdır.
İşte bu konuda Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:
“Göğü (Allah) yükseltti ve mizanı/ölçüyü O koydu. Sakın ölçüde haddi aşmayın. Tartıyı/ölçüyü adaletle yapın ve teraziyi eksik tutmayın/tartmayın.”
(Rahmân sûresi (55), 7-9.)
Şuayb aleyhisselam Peygamber olarak gönderildiği Medyen halkına şöyle demişti:
“Medyen'e de kardeşleri Şu'ayb'ı gönderdik. Dedi ki: Ey kavmim! Allah'a kulluk edin. Sizin O'ndan başka ilâhınız yoktur. Ölçeği de teraziyi de eksik tutmayın. Ben sizi hayır (bolluk) içinde görüyorum. Bununla beraber yine de sizi kuşatacak bir günün azabından korkuyorum. Ey kavmim! Ölçüyü ve tartıyı adaletle yapın. İnsanlara eşyalarını eksik vermeyin; yeryüzünde bozguncular olarak dolaşmayın. Eğer mü’min iseniz Allah’ın (helalinden) bıraktığı (kâr) sizin için daha hayırlıdır. Ben üzerinize bir bekçi değilim.”
(Hud sûresi (11), 84-86.)
2) Yalan söylememek ve alışverişte yeminden sakınmak
Bu konuda Hz. Peygamber (s.a.s.), şu iki hadîs-i şerîfte şöyle buyurmuştur:
“Alışverişte fazla yeminden kaçının; zira o, mala talebi artırsa da sonra bereketini giderir.”
(Buhârî, Büyû’, 26.)
“Yalan yeminle malını cazip kılan kimse, Müslüman bir kimsenin malını gasp etmiş olduğu için, kendisine gazap edilmiş olarak Allah’a kavuşur.”
(Müslim, Îmân, 63. (372.)
Ebu Zer’den (r.a.) rivayetle Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
“Üç kişi vardır ki kıyamet gününde Allah yüzlerine bakmayacak ve onları temize çıkarmayacak ve onlar için acıklı bir azap olacaktır.”
-Ey Allah'ın Rasûlü, bu kaybedip hüsrana uğrayanlar kimlerdir dedim. Bunun üzerine şöyle buyurdu:
“Söz taşıyan, elbisesini (kibir maksadıyla) sürüyen ve yalan yere ettiği yeminle malını satan kişidir.”
(Tirmizî, Büyû, 5. (1255.)
3) Borcu Vaktinde Ödemek
Borç vaktinde ödenmelidir. Borç vaktinde ödenmeyince zulüm olur. İşte bu konuda Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur:
“Zenginin ödemeyi savsaklaması zulümdür. Sizden biri (ileri bir) tarihte ödemeyi taahhüt etmişse ona uysun.”
(Buhârî, Havâlât, 1, İstikrâz, 12.)
Diğer bir hadîs-i şerîfte de şöyle buyurmuştur:
“Kim, ödemeyi murat ederek mal alırsa Allah, ona borcunu ödemede yardımcı olur. Kim de halkın malını itlâf etmek düşüncesiyle alırsa, Allah da onu (dünya veya âhirette) telef eder.”
(Buhârî, İstikrâz, 2.)