Ebü’l-Abbâs Sehl İbni Sa’d es-Sâidî (r.a.)’in söylediğine göre, Peygamber (s.a.s.)’e bir adam geldi ve:
–Yâ Rasûlallah! Bana, yaptığım zaman hem Allah’ın hem de insanların beni seveceği bir iş söyle, dedi. Bunun üzerine Rasûl-i Ekrem şöyle buyurdu:
– “Dünya ve dünyalıklardan yüz çevir, Allah seni sevsin; halkın elinde olandan yüz çevir, insanlar seni sevsin.”
(İbni Mâce, Zühd, 1.)
“Şu beş özellik olmasaydı insanların hepsi salih olurdular: Cehalete rıza göstermek, fazlalığa açgözlülük etmek, dünyaya haris olmak, kendi görüşünü beğenmek, amelde riyakârlık etmek.”
Hz. Ali (r.a.)
Cimrilik ve cimriliğin şiddetli olanına şuh/açgözlülük denir. Nice günahlara sevk eden bir özelliği vardır. Zira cimriliğin tedavisi olmazsa, kişiyi nice günahlara sevk eder. Bunu bildiren âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîf şudur:
“Mallarınız ve evlatlarınız sizin için bir fitne/imtihandır. Büyük mükâfat ise Allah katındadır. O halde gücünüz yettiği kadar Allah’tan korkun, dinleyin, itaat edin, kendiniz için hayır olmak üzere infâk edin. Kim nefsinin cimriliğinden /açgözlülüğünden korunursa, işte onlar kurtulanlardır.”
(Teğâbün sûresi 64/15-16.)
“Zulümden sakının. Çünkü zulüm, Kıyamet gününde zâlime zifiri karanlık olacaktır. Cimrilikten de sakının. Çünkü cimrilik sizden öncekileri helâk etmiş, onları birbirinin haksız yere kanlarını dökmeye, haramlarını helal saymaya sevketmiştir.”
(Müslim, Birr, 56.)
Cömertlik, zenginle fakir arası köprüyü sağlar; cimrilik ise köprüleri yıkar, her türlü gayr-ı meşru işlere sevk eder. Cömertlik Allah’a güvenin ifadesi; cmrilik şeytana aldanmanın ve şeytanın iğvasına kapılmasının ifadesidir.
Bununla ilgili âyet-i kerîme şudur:
“Şeytan sizi fakirlikle korkutur ve size cimriliği emreder, Allah ise size kendi katından mağfiret ve bir bolluk vadediyor. Allah ihsanı bol olan, her şeyi bilendir.”
(Bakara sûresi 2/268.)
Kâ’b b. Mâlik (r.a.)’den rivayet edildiğine göre, Rasûlullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:
“Bir koyun sürüsünün içine salıverilmiş iki aç kurdun o sürüye verdiği zarar, mala ve mevkiye düşkün bir adamın dinine verdiği zarardan daha büyük değildir.”
(Tirmizî, Zühd, 43.)
İnsan esasında hem varlıkla hem yoklukla yani hem fakirlikle hem zenginlikle de imtihan edilmektedir. Zenginliğin imtihanı daha ağırdır. Zira fakir için sabırdan başka care yoktur. Ama zengin için her türlü günah işleme imkânı vardır. İşte bundan dolayı şükür, sabırdan üstündür denmiştir. Sabreden de şükreden de imanla ölürse cennete girer.
Sabreden fakir, haramlara ve mekruhlara girmeyerek, emirleri terk etmeyerek nefsine karşı koyan kişidir.
Şükreden zengin, bütün nimetlerin Allah’ın olduğunu kalbiyle itikad eder, diliyle elhamdülillah diyerek bütün nimetlerin Allah’ın olduğunu itiraf eder, bedeniyle zekât ve sadaka vererek, namazıyla, orucuyla, haccederek ve cihad ederek inkıyâd ederek şükreder.
Âhirete engel olan dünya sevgisi, her kötülüğün başı durumundadır. İşte bunu bildiren hadîs-i şerîf ise şudur:
“Dünya sevgisi her günahın başıdır.”
(Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ ve Müzîlü’l-Elbâs, I, 344-345.)
Kişinin gâyesi âhiret değil de dünya gaye olunca, gâyeye ulaşmak için her türlü gayr-i meşru’ yollara başvurur.
Kamil mü’min, hem dünyayı hem âhireti ister. Dünyayı isterken, Allah’a kulluk yapabilmek ve âhireti kazandıracak sermaye olması için ister. Âhireti istemek, cenneti istemektir. İşte bunun delili de şu âyet-i kerîmedir:
“İnsanlardan bir kısmı da: ‘Ey Rabbimiz bize dünyada iyilik ver, âhirette de iyilik ver. Bizi cehennem azabından koru’ derler.”
(Bakara sûresi 2/201.)