2. İyi insanları tanımak
a) İyi insan, iyi huylu yani iyi ahlâklı kimsedir.
Tâbiînden Mesruk şöyle demiş: Muaviye Kûfe’ye geldiği vakit Abdullah b. Amr’ın yanına girdik de Rasûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem’i andı ve “Çirkin konuşmaz, çirkin şeye özenmezdi” dedi. Şunu da ilave etti: "Rasûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem: 'Şüphesiz sizin ahlâkı en güzel olanlarınız, en hayırlılarınızdandır' buyurdular." (Müslim, Fezâil, 68; Buhârî, Menâkıb, 23, Fezâilü ashâbi’n-nebî, 27, Edeb, 38-39; Tirmizî, Birr, 47, 69.)
Rasûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
“Kıyamet gününde mü’min kulun terazisinde güzel ahlâktan daha ağır bir şey bulunmaz. Allah Teâlâ, çirkin hareketler yapan, çirkin sözler söyleyen kimseden nefret eder” (Tirmizî, Birr, 62.)
Ebû Hüreyre radıyallahu anh şöyle dedi: Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’e:
- İnsanları cennete en fazla götürecek şey nedir? diye soruldu.
Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
- “Allah’a karşı takvâlı olmak ve güzel ahlâktır” buyurdu.
- İnsanları cehenneme en fazla götürecek şey nedir? diye sorulunca da:
- “Ağız ve cinsel organdır” buyurdu. (Tirmizî, Birr, 62; İbn Mâce, Zühd, 29.)
Yine iyi insan, imanı kâmil olandır. İmanı kâmil olan, Allah’ın emirleri konusunda hassas davranan, aynı zamanda aile fertlerine de iyi davranan kimsedir. Zira iyi insan, kendisine yapılan iyiliğin kıymetini bilendir. İşte bu konuda da Peygamberimiz Efendimiz şöyle buyurmuştur:
“Mü’minlerin iman bakımından en mükemmeli, huyu en iyi olanıdır. Hayırlınız, kadınlarına karşı hayırlı olanlardır.” (Tirmizî, Radâ’, 11; Ebû Dâvûd, Sünne, 15; İbn Mâce, Nikâh, 50.)
b) İyi insan yani ahlâkı iyi insan, ahiretteki derecesi de yüksek kişidir.
Mü’minin dünyadaki derdi, âhireti kazanmak ve âhirette de iyi derece elde etmektir. Çünkü âhiret ebedîdir. Önemli olan ebedî olanı kazanmaktır. İşte delil:
Âişe radıyallahu anhâ Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i şöyle buyururken dinledim, dedi:
“Bir mü’min, güzel ahlâkı sayesinde, gündüz oruç tutup gece namaz kılan kimselerin derecesine ulaşır.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 7; Tirmizî, Birr, 62.)
Ebû Ümâme (r.a.)’den, Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem:
“Haklı bile olsa çekişip didişmeyen kimseye cennetin kenarında bir köşk verileceğine ben kefilim. Şakadan bile olsa yalan söylemeyen kimseye cennetin ortasında bir köşk verileceğine kefilim. İyi huylu kimseye de cennetin en yüksek yerinde bir köşk verileceğine kefilim.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 7; Tirmizî, Birr, 58; İbn Mâce, Mukaddime, 7.)