Dili amelimizden saymak...
Dilimizin işlediklerini amelimizden saysak, her söylediğimizin yazıldığı gerçeğini içimize sindirsek, her sözümüze dikkat ederiz. İşte bu konuda Rabbimiz şöyle buyurmuştur:
"İnsan hiçbir söz söylemez ki, yanında onu gözetleyen yazmaya hazır bir melek bulunmasın." (Kaf sûresi 50/18)
Kâmil Müslüman, önce diline sonra eline sahip olan, dilini ve elini hayırda istimal edendir.
Ebû Mûsâ (r.a.) şöyle dedi: Ey Allah'ın Rasûlü! Hangi Müslüman en üstündür? diye sordum.
"Dilinden ve elinden Müslümanların emniyette olduğu kimse" cevabını verdi. (Buhârî, Îmân, 4, 5, Rikak, 26; Müslim, Îmân, 64, 65; Ebû Dâvûd, Cihâd, 2; Tirimizî, Kıyâmet, 52, Îmân, 12; Nesâî, Îmân, 8, 9, 11.)
Önce dilimizi ve elimizi zararlı olmaktan korumak sonra faydalı kılmaktır. Yine aynı şekilde dilini ve üreme organını koruyana cennet va’di yapılmıştır:
"Kim bana iki çenesi arasındaki (dili) ile iki budu arasındaki (üreme) organını koruma sözü verirse, ben de ona (şefaatçi olarak) cennet sözü veririm." (Buhârî, Rikâk, 23; Tirmizî, Zühd, 61.)
"Allah kimi, iki çenesi ve iki budu arasındakinin şerrinden korursa, o kişi cennete girer." (Tirmizî, Zühd, 61.)
Gerçekten dili korumak, günahların çoğundan korunmaktır. Bu da kurtuluş sebebidir:
Dilini tutan kurtuldu." (Tirmizî, Kıyâmet, 50, Dârimî, Rikak, 5.)
Mümin, kalbine dikkat ederse diline sahip çıkar, cehennemden korunmuş olur. Eğer düşünmeden konuşursa cehennemi boylar. İşte bu konuda iki hadîs-i şerîf:
“Kul, iyice düşünüp taşınmadan bir söz söyleyiverir de bu yüzden cehennemin, doğu ile batı arasından daha uzak bir yerine düşer gider". (Buhârî, Rikak, 23; Müslim, Zühd, 49, 50.)
“Kul, Allah'ın hoşnut olduğu bir sözü düşünmeden söyleyiverir de Allah onun derecesini yüceltir. Yine bir kul Allah'ın gazabını gerektiren bir sözü hiç düşünmeden söyleyiverir de Allah onu bu sözü sebebiyle cehennemin dibine atar." (Buhârî, Rikak, 23; Tirmizî, Zühd, 10; İbni Mâce, Fiten, 12.)
Dili, doğru sözü konuşmada özellikle zalim sultana karşı kullanmak övülen cihaddandır:
“Cihadın en üstünü zâlim sultana karşı doğruyu söylemektir." (Ebû Dâvûd, Melâhim, 17.)
Her gün nefsimizi hesaba çekmemiz, dilimizi korumada yanlışa düşersek Allah’tan özür dilememiz, halkla ilgili olursa o kişiyle veya belli bir toplumla ilgili ise o toplumla helalleşmemiz gerekir.
Dilimizi doğruda kullanmada başarılı olmak için nefsimize caydırıcı cezalar vermemiz gerekir.
Abdullah b. Mes’ûd (r.a.) ne güzel demiştir:
“Sizi fazla konuşma konusunda uyarıyorum. Sizden birisine ihtiyacını karşılayacak kadar yeter. Muhakkak kişi malının fazlalığından hesaba çekileceği gibi sözünün de fazlalığından sorguya çekilecektir.” (Gazalî, İhyâü ulûmi’d-dîn, VIII, 212.)