2. Hâlis niyet sahibi olmak
Niyetin hâlis olması, ihlâsladır.
İhlâs; Allah için olmak, yaptığını sırf Allah emrettiği ve Allah razı olsun diye yapmak, terk ettiğini de sırf Allah yasakladığı için terk etmektir.
Niyeti hâlis olan kimse; tercihi Allah olan, dünyayı değil âhireti, batılı değil hakkı, desinleri değil meçhul olmayı, kötüyü değil iyiyi tercih eden kimsedir.
Niyeti hâlis olan; niyeti karışık olmayan, katıksız olan, Allah rızası dışındaki bir düşüncenin, riyanın ve desinler düşüncesinin karışmadığı, imtihan edildiğinde imtihanı kazanan kimsedir.
İnsan, imtihan edilince belli olur. İnsan, tercih durumuna düşünce belli olur.
İnsan, neyi tercih ediyorsa odur. İnsan, dünyayı mı âhireti mi yani sonlu hayatı mı sonsuz cennet hayatını mı, nefsin rızasını mı Allah’ın rızasını mı, helali mi haramı mı?.. Tercihini yapınca belli olur.
İlmin amele/fiile dönüşmesi için, şu seyri takip etmek gerekir:
İlim, tefekkür, tasavvur, kasd, azim, irade, fiil.
Bilen, tefekkür eder/düşünür, sonra tasavvur eder.
Tasavvur eden tasavvur ettiğine kasdeder/yönelir.
Kasd ve azim, niyet bütününün iki parçasıdır.
Kasd ile azim arasında fark vardır.
Eğer bir hayra kasdetme yani yönelme olduktan sonra vazgeçilse bile bir sevap hâsıl olur.
Eğer o hayrı eyleme dönüştürürse en az bire ondan yedi yüze kadar sevap yazılır.
Eğer bir şerri eyleme dönüştürmeyi kasdetse sonra ondan vazgeçse bir sevap yazılır.
Eğer o şerri işlemeye azmetse, mani veya acizlik sebebiyle yapamasa bile bir günah yazılır.
Bunun delili şu hadîs-i şerîftir: Hz. Peygamber (s.a.s.):
“İki müslüman kılıçlarıyla karşılaştıkları zaman öldüren de cehennemde öldürülen de cehennemdedir” buyurdu.
-Bu öldürenin durumu belli, öldürülen niçin cehennemlik? diye soruldu. Hz. Peygamber:
“Öldürülen de öldüreni öldürmeyi istemiş/azmetmiştir” buyurdu. (Buhârî, Fiten, 10, Îmân, 22; Müslim, Fiten, 14; Ebû Dâvûd, Fiten,5; Nesâî, Tahrîm, 29; İbn Mâce, Fiten, 11; Ahmed, IV, 401, 410, 418, V, 43, 48, 51.)