Merhamet mümin-kâfir, zâlim-mazlûm herkese olmalıdır. Mümin zaten merhamet edilmeye layıktır.
Mümine merhamet etmek, müminin imanında devam ve kemaline çalışmak, maddî manevî Allah için faydalı olmaktır.
Bize yakışan, kâfire de merhamet etmektir. Kâfiri küfründen kurtarmaya çalışmak, kâfire en büyük merhamettir.
Zâlimin zulmüne engel olmak önce mazluma merhamet sonra zâlime merhamettir, mazlumun hakkını zalimden alıp mazluma vermek, mazlumu zalimden korumak mazluma merhamettir.
Kesilmesi zorunlu olan organı doktorun kesmesi nasıl ki hastaya merhamet ise mazlumu öldüren katili kısas olarak öldürmek de hayattır, merhamettir, katiller ordusuna savaş açmak da insanlığa merhamettir.
Hırsızın elini kesmek de topluma merhamettir.
İnsanlığın kurtuluş çaresini ortaya koyan İslam’ın anlaşılmasına ve İslam’ın uygulanmasına engel olanlara savaş açmak da insanlığa merhamettir.
Allah Teâlâ’nın en büyük iki lütfu; birisi, rahmet programı olan Kur’ân-ı Kerîm, diğeri de rahmet nebisi olan Hz. Peygamber (s.a.s.)’dir.
Kur’ân-ı Kerîm, cennete de rahmet (Âl-i Imrân, 3/107), peygamberliğe de rahmet demiştir. (Âl-i Imrân, 3/73-74)
İslâm Âlimleri, İslâm’ı iki maddede özetlemişlerdir:
a) Allah’a ta’zîm ve itaat,
b) Halka şefkat ve merhamettir.
Allah’a ta’zîm, iman etmektir. itaat da imana göre amel etmektir.
İman ve amel, görevimizin yarısı; halka şefkat ve merhamet de diğer yarısıdır.
Halka şefkat, yeryüzünü imar edip yeryüzüne adâleti hâkim kılmakladır.
Merhamet, müminlerin hidayetinin devam ve kemâline çalışmak, hidayette olmayanların da hidayetlerine vesile olmaya gayret etmekledir.
En büyük merhamet, insanların dünya ve ahiret huzurları için bütün batıl kulluklardan kurtarıp sadece Allah’a kul olma şerefine kavuşturmaktır.
Halka şefkati ifade eden "yeryüzünü imar edip adaleti hâkim kılmak", uhrevî merhamete sebep olması içindir.