Hz. Peygamber’in, Allah’ın hürmeti çiğnendiğinde Allah için ceza vermek suretiyle ümmete merhamet etme örneği:
Hz. Peygamber Efendimiz, hiç bir kimseye sırf nefsinin hazzı için ceza vermemiştir. Ancak Allah Teâlâ’nın hürmeti çiğnendiği zaman, Allah için ceza vermiş, o kimseden Allah için intikam almıştır. Hürmetin çiğnenmesi ise helâl olmayan şeyin yapılması demektir.
(A. el-Kârî, Mirkâtü’l-Mefâtîh Şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh, X, 81-82.)
Bu hadîs-i şerîfte, affetmeye, halim olmaya, eziyetlere katlanmaya ve haramı işleyenden Allah’ın dini için intikam almaya teşvik vardır. Yine bu hadîste devlet başkanlarının, hâkimlerin, âmirlerin, halkın idaresi ile meşgul olanların bu şerefli ve güzel ahlâk ile ahlâklanmalarının müstahaplığına delil vardır. Yani kendi nefsi için intikam almayacak ama Allah hakkında da ihmalkârlık etmeyecektir.
Kadı Iyaz, ulemanın şu konuda icma ettiğini söyler: Hâkimin, kendi lehine ve yine lehine şahidliği câiz olmayan kimse lehine hüküm vermesi câiz değildir.
(Nevevî, Şerhu Müslim, XV, 91-92.)
Bu konuda İmam Tîbî şunları söylemektedir: Hz. Peygamber, bir suçu işleyene kendi nefsi için değil, Allah’ın hakkı olduğu için şu âyet-i kerîmeye imtisal ederek ceza verirdi:
“Zina eden (bekâr) erkek ve kadının her birine yüzer değnek vurun. Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsanız, Allah’ın dininde bunlara bir acıyacağınız tutmasın...”
(Nûr sûresi 24/2)
Hz. Peygamber (s.a.s.)’in Allah için intikam alması genelin huzurunu korumak suretiyle genele merhamet etmiş oluyordu.
Doktorun ameliyat edilmesi gereken hastayı ameliyat etmesi merhamettir, tam aksine merhamet gibi görünen annenin doktorun ameliyat etmesine karşı oluşu merhametsizliktir.
İnsana ve hayvana şefkat, merhamet ve iyilik etmek suretiyle acıyanlara Allah acır, yani onlardan razı olur.
Merhametli olan kimsede aranan şart Kitab’a ve Sünnet’e uymaktır. Zira hadleri uygulamak, Allah’ın hürmeti çiğnendiğinde intikam almak, acımaya ters değildir.
(Mübârekfûrî, Tuhfetü’l-ahvezî bi şerhi Câmiı’t-Tirmizî, VI, 51.)
İslam Hukukuna göre, hadleri uygulamak, Allah’ın kanunlarını çiğneyenden intikam almak, insanlara en büyük merhamettir. Çünkü hırsızın elini kesmek hırsızlığı kesmektir ki neticede mal sahiplerinin hepsine acınmış olur. Öldüren öldürülecek olursa, kimse kimseyi öldürmez. Böylece her iki taraf da hayatta kalmış olur. “Kısasta sizin için hayat vardır.” (Bakara sûresi 2/179) âyetinin manası işte budur.