“Mü’min şu altı çeşit korku içindedir:
1. Allah’ın, imanı geri alma korkusu
2. Hafaza meleklerinin kıyamet günü kişiyi rezil edecek amelleri yazma korkusu
3. Şeytanın, kişinin amelini iptal etmesi korkusu
4. Ölüm meleğinin kişi gaflette iken ruhunu alması korkusu
5. Dünyaya aldanıp dünyanın ahirete engel olması korkusu
6. Çoluk-çocukla meşgul olup Allah’ın zikrine engel olması korkusu.
Hz. Osman radıyallahu anh
1. Allah’ın, imanı geri alma korkusu
Peygamberler hariç kimsenin imanı masum değildir.
İman korunmaya muhtaçtır.
Mü’min imanını; ilim, amel, zikir ve fikir/tefekkür ile korumaya çok dikkat etmesi gerekir.
Kul, imandan vazgeçmedikçe Allah Teala kimsenin imanını geri almaz. Çünkü Allah’ın rahmeti gazabına galiptir.
Allah; imanı razı olarak yaratır; küfrü razı olmayarak yaratır. Zira âyet-i kerîmede Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: “Muhakkak Allah sapmayı isteyenin sapmasını yaratır, kendisine (Allah’a) yönelene de hidayet eder.”
(Ra’d sûresi, 13/27)
Başka bir âyette de şöyle buyurmuştur:
“Eğer kâfir olursanız, şüphesiz Allah, siz(in imanınız)a muhtaç değildir. Fakat O (Allah) kullarının küfrüne razı olmaz ve eğer şükreder (iman eder sâlih amel işler)seniz sizin için buna râzı olur.”
(Zümer sûresi 39/7.)
2. Kâtip meleklerinin kıyamet günü kişiyi rezil edecek amelleri yazma korkusu
Âhiret azabından korkan, azaba sebep olacak amellerden sakınır. Çünkü kulun her şeyi yazılmaktadır.
Azaba sebep olacak günahların yazıldığına inanan, elbette günahları işlememeye gayret eder, günah işlese bile hemen tövbeye yönelir.
Mü’min, her gün kırk rekâtta “Mâliki yevmiddîn: Ceza gününün sahibi” diyerek ceza ve hesap gününden korkarak günahlardan uzak durmaya dikkat eder.
3. Şeytanın, kişinin amelini iptal etmesi korkusu
Şeytan, insana önce batılı hak gibi süsler, batılı nefse tatlı gösterir.
Kulun ölçüsü ve ölçüye uygun amel işleme idraki az olunca şeytan kula günah işletir.
Kul, sübutu kat’î ve delâlet-i kat’î ile sabit olan günahı işleye işleye helal görmeye başlayınca kâfir olur, böylece ameli iptal olmuş olur.
Diğer bir mana da şeytan, mü’min kişiye vesvese verir, riya yapmasını sağlar, amelin sevabının gitmesine sebep olur. Küfür, amelin temelini iptal eder, riya ve hased de amelin sevabını giderir.
Mü’mine gereken; imanı-küfrü, tevhidi-şirki, helali-haramı bilmek, dostunu-düşmanını tanımak; emirlere sarılmak, haramlardan sakınmak, en büyük dostu olan Allah’a kulluk etmeye, Hz. Peygamber’i (s.a.s.) izleyip örnek almaya, mü’minlerle beraberce İslam’ı yaşamaya dikkat etmek; düşmanları olan şeytan, kâfir ve münafığa düşmanlık etmek, muhalefet etmektir.
4. Ölüm meleğinin kişi gaflette iken ruhunu alması korkusu
İman ehli, ölüm her an gelebilir diye imanın gereğini yerine getirerek iman üzere ölmeye çalışır.
Mü’min için ansızın ölüm söz konusu olmaz. Çünkü her an ölüm gelebilir diye uyanık hareket eder.
Kişiye, "eceline bir hafta kaldı" dense ne yapacaksa öyle davranmalı; tövbeye yönelmeli, eksiklerini tamamlamalıdır.
5. Dünyaya aldanıp dünyanın âhirete engel olması korkusu
Dünya, mü’mine âhireti kazanması için verilmiştir.
Dünya gaye değil, âhireti kazanmanın vasıtasıdır. Dünyalık elde ederken haram yollardan sakınılır da helal yoldan kazanılır ve helale harcanırsa, ahireti kazandıran sermaye olur. O zaman dünya sermaye olur, ahiret kâr olur.
Sermaye kârdan üstündür. Cenneti kazandıran dünya, ahiretten üstün olur. İşte bu dünya, kelime manasında "en yakın" manasında olup övülen dünyadır. Allah’ın rızasını ve cenneti kaybettirirse dünya, kelime manasında "en alçak" manasında olup yerilen dünya olur.
6. Çoluk-çocukla meşgul olup Allah’ın zikrine engel olması korkusu
İslâmî öğretim ve eğitimden geçen anne ve baba sayesinde çoluk-çocuk İslâmî terbiye ile yetiştirilir, İslâm’a göre davranırsa, kalbi, dili ve bedeni ile Allah’ı zikrederse, aile ile ilgili her kazancı ve harcaması ibadet hükmünde olur.