Plânı Bozan Şeyler:
Plânı altüst eden tembelliktir.
Tembelliğin sebeplerinden bazıları:
a) Yanlış beslenmek ve yanlış uyumak,
b) Hesap gününe inancın zayıflığı,
c) Yanlış yapılan plân
Plân yapılırken ideal unutulmamalı realite de inkâr edilmemelidir.
Önce azdan başlanmalı, azla başlanırsa zamanla çoğa ulaşılır. Çoktan başlanırsa yoka doğru gidilir.
Yapılan plânlar ilmî olmalıdır; insan, imkân ve zaman realitesi gözetilmelidir.
Söz verdiğimiz saat konusunda çok hassas olmalıyız.
Sezâî Karakoç: “Bir işi bir dakika öne alma aceleciliğinden ve bir dakika sonraya koyma tembelliğinden korunma ve kaçınma iradesi demektir sabır.” der.
Gündüz boyu plânın denetimi, akşam da muhasebesi olmalıdır.
Plânla, Uygula, Denetle,
Plan uygulandıkça yanlışlar çıkabilir, yanlışları gördükten sonra tekrar doğru olanın uygulanması için harekete geçilir.
Ceza gerekiyorsa nefis affedilmemeli, hemen ceza verilmelidir, kendimize de başkasına da.
Suç işleyen, affedilince kazanılacaksa affedilebilir; ama af, suçu ve suçluyu artırırsa caiz olmaz.
Her gün akşam muhasebe virdimiz olmalıdır. Muhasebe virdine Hz. Peygamber (s.a.s.)’in şunları sormasını örnek gösterebiliriz:
Rasûlullah (s.a.s.): “Bu gün sizden kim oruçlu olarak sabahladı?” diye sordu. Ebû Bekir:
-“Ben” diye cevap verdi. Rasûlullah (s.a.s.):
-“Bu gün sizden kim bir cenaze teşyî’ etti?” buyurdu. Ebû Bekir:
-“Ben” dedi. Rasûlullah (s.a.s.):
-“Bu gün sizden hanginiz bir fakir doyurdu?” dedi; Ebû Bekir:
-“Ben” cevabını verdi. Rasûlullah (s.a.s.):
-“Bu gün sizden kim bir hasta ziyaretinde bulundu?” dedi. Ebû Bekir:
-“Ben” cevabını verdi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.s.):
“(Bu hasletler) kendisinde toplanan hiçbir kimse yoktur ki, cennete girmesin.” buyurdu. (Müslim, Zekât, 87.)
Önce Allah’a karşı görevlere dikkat! Sonra sorumluluklarımıza dikkat:
Nefsimize, ailemize, işimize, tebliğ görevimize, akraba, dost ve diğer insanlara…
Nafile farza engel olmamalı, farz farza engel olmamalı. Zira ânın nafilesi, biraz sonranın farzından daha üstündür. İşte bundan dolayı ânda yapılacak işlere dikkat!..
Zaman, içinde bulunduğumuz ândır, ânı değerlendirelim; mazi, elimizden çıktı, hatalarımızdan ve başarılı olduğumuz şeylerden ibret alalım; istikbal, elimizde değil henüz gelmemiştir ama hazırlıklı olalım. Bugünü doğru yaşarsak yarın yani istikbal bizim olur.