Kalpteki gerçek iman, kâmil iman, dil ve bedene müessir olur/etki eder. Dil ve beden kalpten etkilenir, kalbe göre amel eder. İşte bu amele sâlih amel diyoruz. Sâlih amel, uygun amel, kalpteki imana uygun amel, Sünnet’e uygun amel, ihlaslı amel demektir.
Sâlih amel kalbe müspet manada tesir eder, kalp de bundan müteessir olur yani etkilenir.
Her bir günah mü’mini Allah’tan uzaklaştırır, ancak mü’min tövbe edince Allah’a yaklaşır. Sevaptan mahrum eden riya, ucup, kibir, hased gibi çirkinlikler olmazsa, her bir sevap da mü’mini Allah’a yaklaştırır.
Amel, sâlih değilse yani kalpteki imana uygun değilse, kalp müessir değil demektir.
Kalp müessir değilse günahtan müteessir olur. Her bir yanlış amel/günah kalbe tesir eder. İşte bu konuda hem kalpteki günah lekesini hem lekeden kurtulma çaresini Hz. Peygamber aleyhisselam şöyle belirtmiştir:
“Mümin günah işlediğinde, kalbinde siyah bir leke olur. Tövbe eder, günahı terk eder ve istiğfar ederse, bu siyahlıktan temizlenir/kurtulur, günah artarsa siyahlık da artar...”
(İbn Mâce, “Zühd”, 29. Hadisin isnadı sahih veya hasendir.)
Mü’min, günahlara tövbe etmezse günahlar kalbe galip olur, zamanla bir daha sevap işleyemez hale gelir.
Kalp zamanla mühürlenir. Günahı yaratan Allah Teâlâ olduğu için “Allah mühürledi” (Bakara sûresi, 2/7) buyurmuştur. Mühürleyen insanın kendisidir. Çünkü günahı yaratan Allah ama günahı işleyen insandır. Bunun anlamı, mühürlü olanın dışından içine/kalbine bir şey girmemesidir.
Mü’min niçin günah işler?
Mü’min, gafletten dolayı günah işler.
Gaflet, iki şeyden doğar: Birisi cehalet, diğeri günahlar.
Günahların verdiği gafletten kurtulmanın çaresini Hz. Peygamber (s.a.s.) ortaya koydu: Tövbe yani günahtan dönmek, günahı terk etmek Allah’tan mağfiret talep etmek/istiğfar ve Allah’tan özür dilemektir.
Tövbenin şartı, günahın günah olduğunu idrak etmek, günaha bir daha dönmemek, dönmemeye azmetmektir.
Gerçekleşen tövbenin devam edebilmesi için günah ortamını terk etmek, sevap ortamını bulmak gerekir.
Cehaletin verdiği gafletin çaresi, ilim ve insaf sahibi takva ehli birisinin sohbetinde bulunmak, ilim ve örneklik almaktır.
Sevap ortamında olanlarla birlikte ilim ve amel açısından birbirlerini denetlemek, başka mü’minlere karşı müsamahalı davranmak, kardeşlik hukukuna riayet etmektir.
Mü’min, sevap ortamından müteessir olur, müspet manada etkilenir. İlimle akıl ikna olur, sâlih amel sahibi insanların ahlaklarından ruh/gönül ikna olur.
Kişi kulağıyla zehirlendiği gibi kişi kulağıyla irşad da olur. Hal, sâridir yani bulaşıcı hastalık gibi iyi hal de örnek mü’minlerin güzel halleri de bulaşır tesir eder.