5) Kardeşlere karşı sorumluluklarımız yerine getirilmelidir.
Kardeşlere karşı en önemli olan, birbirlerini Allah Teâlâ rızası için sevmektir.
“Gerçek sevgi iyilik gördüğünde artmayan, kötülük gördüğünde de eksilmeyendir.”
Yahya b. Muâz (rh.a.)
Hz. Peygamber (s.a.s.) bir hadîs-i şerîfte şöyle buyurmuştur:
“Amellerin en faziletlisi Allah için sevmek ve Allah için buğzetmektir.”
(Ebû Dâvûd, Sünnet, 3; Ahmed b. Hanbel Müsned, V, 146.)
Bunun önemini anlamak için şu hadîs-i şerîfe bakmak yeterlidir:
“İnsan, dostunun dini üzere (hareket eder-dostunun yaşayışından tesirlenir.) O halde her biriniz dost edineceği kimseye baksın (dikkat etsin)!”
(Ebû Dâvûd, Edeb, 19; Tirmizî, Zühd, 45.)
Her yerde, evde, işte, okulda, sâlih arkadaş edinmek, belli şeyleri yapmada, nasihatleşmede, sevinçte ve tasada yardımlaşmak üzere sözleşmek ve ahde sadık kalmak demektir.
Günah ehlinin bizi kuşatmasından kurtulmanın çaresi, sevap ehlinin bizi kuşatmasını sağlamaktır. İşte bundan dolayı sâlih arkadaş çevresi oluşturmamız, onlarla birlikte olmaya özen göstermemiz gerekir.
Dost ile ilgili şu tavsiyelere kulak verelim:
“Dost hem iyi görünen hem iyi olan insandır.”
Eflatun
“Bir dosta sahip olmak istiyorsan, ilk önce sen bir dost ol!”
Dale Carnegie
“Yalnız kendisini düşünerek dost arayan, hizmetçi arıyor demektir.”
Cenap Şehabeddin
“Düşmanlarımız burada! Dostlarımız nerede?”
Aliya İzzetbegoviç
“İstediklerini vermediğiniz zaman, kızan ve küsen hakiki dost değildir.”
Ahmed b. Hanbel (rh.a.)
“Üç çeşit dost vardır: Bir dost vardır ki, gıda gibidir; sen onu her gün ararsın. Bir dost vardır ki ilaç gibidir; gereğinde ararsın. Bir dost vardır ki, hastalık gibidir; o seni arar.”
Bâkî
“Hiçbir insan, başlı başına bir bütün değildir. Onu bütünleyen dostlarıdır.”
H. Emerson Fosdick
6. Müslümanların birbirleri üzerindeki haklara uyması gerekir.
Hz. Peygamber (s.a.s.) bu konuda şöyle buyurmuştur:
“Müslümanın müslüman üzerindeki hakkı beştir: Selam almak, hastayı ziyaret etmek, cenazeye katılmak, davete icabet etmek, hapşırıp (elhamdülillâh diyene) yerhamükellâh demek.”
(Buhârî, Cenâiz, 2; Müslim, Selâm, 4; İbn Mâce, Cenâiz, 1.)
Başka bir hadiste de altı olduğu belirtilmiştir. Şöyle ki:
a) Selâm vermek, b) Davete icâbet etmek, c) Nasihat etmek, d) Hapşırana yerhamükellâh demek, e) Hastayı ziyaret etmek, f) Cenazeyi uğurlamak.
“Senin gerçek kardeşin, daima yanında bulunan ve sana faydalı olmak için zarara katlanan, zamanın felaket ve musibetleriyle karşılaştığın zaman ne pahasına olursa yardımına koşandır.”
Hz. Ali (k.v.)