1. İlimde örneklik
Her sahada ilerlemek, o sahanın ilerde olanlarını tanımakla başlar. İlim sahibi olmak isteyene, mutlaka ilimde temayüz etmiş örnekleri izlemek gerekir. İlkokulda da önce öğrencinin örneği ve örnek alacağı öğretmenidir. Esasında ilk mektep ev olması gerekir ki okula yönlendirmesinde başarılı olabilsin.
İlimde örnek kişinin yapacağı işin başı, öğrencinin kabiliyetini ve farklılıklarını görüp ona göre yönlendirmesidir. İlim rehberi için isabetli ve doğru olan, öğrencinin isteğine göre değil, öğrencinin kabiliyet ve seviyesine göre başlatıp takip etmesidir.
Herkesin Hakka ve halka karşı görevlerini yerine getirebilmesi için kendisine lazım olan bilgileri, o bilgi sahasındaki örneklerden alması gerekir. Çünkü ilim, imandan da amelden de önceliklidir. Zira ilim olmadan ne iman olur ne amel olur.
2. Terbiyede örneklik
Bilginin amele dönüşmesi, ancak kişinin amel edebilecek seviyeye gelmesi ile gerçekleşebilir. Bu seviye de ancak terbiye ile mümkün olur.
Terbiye sahasında örnek insanları tanımak, kişinin kendi annesini tanımasından daha önemlidir.
Terbiye örneğini tanımak, gerçek adam olmanın ilk adımını atmaktır.
Bugün en çok muhtaç olduğumuz terbiye örnekliğidir. Şu da bir gerçektir ki herkes her terbiye örneğinden istifade edemeyebilir.
Terbiye örneklerini ancak ehli olanlar anlar. Çünkü ehil olmayan kişiler, insanın yolunu sarpa veya uçuruma uğratır.
Ehil kimse, asrın insaf sahibi büyük âlimlerin ehildir, uygundur dediği bir zat terbiyede istifade edilecek bir kimsedir.
Anneler ve babalar, çocuk eğitiminde eğitim alsalar ve o eğitime göre çocuklarını daha ziyade örneklikleri ile eğitseler daha verimli olurlar. Evlerde bu terbiye eğitimi, okullardaki ve hayattaki terbiye örneklerinden istifadeyi de sağlar. Çünkü “gençler, nasihatlere kulaklarını tıkarlar; örneklere gözlerini açarlar.”
“Baba, fânî hayatın; terbiye ise, ebedî hayatın sebebidir.”
Hz. Ebu Bekir (r.a.)
Gökten yere inmemize sebep, babalarımızdır; ancak göğe yani cennete ebedî hayatta huzura ulaşmak, imana göre amelî hayatın gerçekleşmesi için İslâmî terbiyeden geçmekle mümkündür.
“En iyi vaaz dudaklarınızdan dökülen değil, hayatınızda görülendir.”
Oliver Goldsmith