3. Meslekte örneklik
Çırak, usta olmadan usta olamaz. Usta olmak isteyen her çırağa gereken; kendisinin kabiliyetlerini ve ustasını tanıması, sonra hem ustasını hem mesleğini sevmesidir.
Her meslekte acemilik vardır. Acemilik döneminde, sabreden, nefsine muhalefet eden, ödevlerini yerine getiren öğrenci, usta olur. Usta olunca hayat boyu rahat eder.
Meslekte de hayat boyu kazandığı prensiplere dikkat etmesi, mesleğin ahlakını korumaktır. Âhîlik teşkilatında kazanılan ahlaka riayet etmek gibi.
Âhîlik gereği, usta sertifikası alan usta bir işte hata yapınca ustadan değil, Âhîlik teşkilatından hesap sorulurdu. Haydi, bu teşkilat bu ustaya sertifika versin, verir mi, vermez. Ustaya verilen ehliyet belgesi, hem ehliyetine hem ahlakına dair bir belge idi.
4. İdare ve yönetimde örneklik
İdarede ve yönetimde örnek olmak isteyene gereken, örnekleri canlı olarak görüp izlemeleridir. Burada; terbiye için talim, tatbik için de terbiye gereklidir.
Talim, terbiye, tatbik.
Osmanlılarda padişah olacak kimseler için özel talim ve terbiye vardı. Amasya, şehzadeler şehri idi. Trabzon da aynı şekilde. Valilik yapmayana padişahlık kapalı idi.
İdarede ve yönetimde başarı, ancak örnekleri tanımak ve izlemek, çeşitli kademelerden geçtikten sonra gerçek idareci ve yönetici olabilir.