1. İftarlarda az yemeye itina etmek
2. Bütün organlarımızla oruç tutmak
3. Yanlış alışkanlıkları terk edip güzel alışkanlıklar kazanmaya çalışmak
4. Kalp temizliğine çok gayret etmek
1. İftarlarda az yemeye itina etmek
Bu konuda Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
“Âdemoğlu, midesinden daha kötü bir kap doldurmamıştır. Belini doğrultacak birkaç lokmacık ona yeter.”
(Tirmizî, Zühd, 47; İbn Mâce, Et’ıme, 50. )
“(Kâmil) mümin, karnını tamamen doyurmaz.”
(Dârimî, Vesâyâ, 1, no: 108.)
Çok yiyen, kalbini midesine yediren kimsedir.
2. Bütün organlarımızla oruç tutmak
Oruçlu özellikle gıybetten, yalandan, laf getirip götürmekten, faydasız ve boş sözden sakınmalıdır.
Bütün organlarıyla oruç tutmaya muvaffak kılınan, takvaya ermeye azmeden kimse demektir.
Hz. Peygamber (s.a.s.) şu iki hadîs-i şerîfte şöyle buyurmaktadır:
“Yalan konuşmayı, yalan sözlerle amel etmeyi terk etmeyen kimsenin yemesini, içmesini terk etmesine Allah’ın ihtiyacı yoktur.”
(Buhârî, Savm, 8, Edep, 51; Ebû Dâvûd, Savm, 25; Tirmizî, Savm, 16.)
“Nice oruç tutanlar vardır ki, orucundan susuzluk ve açlıktan başka bir kazancı olmaz. Nice gece kalkıp nafile ibadet yapanlar vardır ki, bu kalkmasından ötürü uykusuzluktan başka bir kazancı olmaz.”
(İbn Mâce, Sıyâm, 21.)
3. Yanlış alışkanlıkları terk edip güzel alışkanlıklar kazanmak
Yanlışların zıttını yaparak doğrular kazanılır. Çok yemek, az yemekle; çok uyumak, az uyumakla; dili günah işlemede kullanmak, dil ile zikretmek, dua, istiğfar, Kur'ân-ı Kerîm tilavetiyle ve sorumluluklarımızla ilgili kitap okumakla elde edilir.
Bunlar ancak sabırla kazanılır. Sabır, nefsi hoşlanmadığı şeyi yapmaya hapsetmektir. Bu sabır da ancak Allah’ın yardımıyla gerçekleşir. İşte bundan dolayı, “Allahım! Kötü alışkanlıkları terk edip güzel alışkanlıkları kazanmaya beni muvaffak kıl!” diye dua edelim.
4. Kalp temizliğine çok gayret etmek
Kalp temizliği; cimrilik, öfke, ucub/kendini beğenmek, riya/gösteriş yapmak, kin, hased, kibir gibi kötü huylardan arınmaya gayret etmek; cömertlik, hilim, tevazu, ihlâs, hüsnü zan, gıpta, kanaat, şükür gibi güzelliklerle donanmaya çalışmaktır.
Kişinin, nasıl ki maddî pislikle Allah’a namazda yaklaşması mümkün olmazsa, günah ve kalpteki kötü huyların pisliği ile de Allah’a manen yaklaşması mümkün olmaz.
Kalp düzelirse, dil de beden de düzelir. Zira dil ve beden, kalbin tercümanıdır. Kalpte ne varsa, kalıpta da kalpte olan görünür. Çünkü her kap içindekini dışına sızdırır. Bu konuda Hz. Peygamber Efendimiz ne güzel buyurmuştur:
“Dikkat ediniz! Vücutta bir et parçası vardır ki o bozulursa bütün vücut bozulur, eğer düzelirse bütün vücut düzelir. Dikkat edin o et parçası kalptir.”
(Müslim, Müsâkât, 107; Buhârî, Îmân, 39; İbn Mâce, Fiten, 14; Dârimî, Büyû’, 1.)
Ramazan ayını, bütün aylara örnek ay yapmayı hedeflemek gerekir. Bu kutlu hedefe ulaşmaya azmetmek gerekir.
Ramazan ayını örnek ay yapabilmek için, yanlışlardan tövbe etmeye çalışmak, bu ayı güzel kazanımlar ayı yapmayı dert edinmek, üstün kazanımları elde etme gayretinde olmaya çabalamak gerekir.