2. Üretken insan çeşitleri
e) Mal üreten insan
Mal üreten insan, ister zirâî, ister sınâî, isterse hayvansal mal olsun; insanların hizmetinde, insanların faydasına olan, veren el durumunda olduğu müddetçe fayda ve hayır üreten insan demektir.
Mal sahibi, ayrıca gerçek mal sahibi olan Allah Teâlâ’nın emriyle, malların kırkta birini fakirlere vermekle sorumludur. Böylece zenginden fakire, sevgi köprüsü ve sosyal denge kurulmakta, orta direk hâsıl olmaktadır. Bu suretle hem de gerçek mal sahibi olan Allah’a karşı teşekkür etmiş olmaktadır. Malın şükrü, malın bereketini artırır. Bu konuda bizi bizden daha iyi bilen ve bize bizden daha merhametli olan Rabbimiz şöyle buyuruyor:
“Hatırlayın ki Rabbiniz şunu bildirdi: Andolsun ki şükrederseniz elbette size artırırım (daha çok veririm). Nankörlük ederseniz hiç şüphesiz azabım çok şiddetlidir.” (İbrahim sûresi 14/7)
Malın hem zekâtı hem sadakası verilirse, kalpte put olmaktan, mal sarhoşluğundan ve malın helakinden korunmuş olur. Zaten esas zenginlik, gönül zenginliğidir.
“Mal sarhoşluğu, içki sarhoşluğundan daha şiddetlidir.” Hz. Ali (k.v.)
Mal sahibi, malı sağlam ve kaliteli yapmalı, malın eksiği varsa söylemeli, mal hakkında gerçek bilgileri bulundurmalı ki kâr edebilsin ve kazancını devam ettirebilsin.
Mal sahibi, daima kendisini sağlam mal yapmak mecburiyetinde olduğunu kabullenmeli, sağlam yapınca Allah’ın da yardımını kazanacağını bilmeli ve inanmalıdır.
Malı piyasaya arzeden kimse bir bakıma kendisini piyasaya arzediyor demektir.
Âyet-i kerîmede Allah Teâlâ, iyi ve tam yapanlarla beraber olduğunu bildirmiştir:
“Muhakkak Allah muhsin olan (iyi yapan, iyilik yapan ve Allah’ı görürcesine Allah’a kulluk eden) kimselerle beraberdir.” (Ankebût sûresi 29/69)
Allah’ın beraberliği, yardım etmesi, hayırda başarı ihsan etmesi, doğru olanı sevdiği kuluna ilham etmesidir.
Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, ticaret ehlinden sözü ve davranışları doğru olanları şu hadîs-i şerîfler ile müjdelemiş ve övmüştür:
“Sözü ve muamelesi doğru tüccar, kıyamet gününde arşın gölgesi altındadır.” (İbn Mâce, Ticârât, 1.)
“Dürüst, sözüne ve işine güvenilen tüccar, nebiler, sıddîklar ve şehitlerle beraberdir.” (Tirmizî, Büyû’, 4; İbn Mâce, Ticârât, 1; Dârimî, Büyû’, 8.)
“Allah, mesleğinde becerikli olan sanatkârı sever.” (Suyûtî, el-Câmiu’s-Sağîr, hadis no: 1873.)
“Allah Teâlâ, biriniz bir iş yapınca onu en sağlam ve en iyi şekilde yapmasını sever.” (Suyûtî, a.g.e., hadis no: 1861-1862.)
Hz. Peygamber sallallahu aleyhive sellem insanları aldatmayı yasaklamış ve aldatanlar hakkında da şöyle buyurmuştur: “Bizi aldatan bizden değildir.” (Müslim, Îmân, 164; Ebû Dâvûd, Büyû’, 50; Tirmizî, Büyû’, 72; İbn Mâce, Ticârât, 36; Dârimî, Büyû’, 10; Ahmed b. Hanbel, II, 50, 242, 417, III, 466.)