21.09.2020, 16:04

Hoş Gör Yâ Hû

Doç. Dr. İbrahim Baz

“Allah insanı kendi suretinde yarattı” der Tevrat ve İncil. Kur’an ise “en güzel şekilde” yaratıldığını söyler.

Özü itibariyle insan güzeldir hasılı.

Yüzüne sürdüğü yeryüzünün yalanlarını kaldırsanız eğer, bir “ilahi nefes” görürsünüz insanın aslında. “Ben kendi ruhumdan üfledim” ayetinin tecellisidir insanın özü.

İşte insanın içindeki bu parçacıktır kendini kıymetli kılan hazine.

İnsanın izini araması, kendi içine düşmesi, düşünmesi ve düşünü görmesi gereken işte bu parçacık.

Onu halife kılan ve yeryüzünü kendine amade eyleyen şey.

Ancak gözlerini kapattığında görebileceği ve duyabileceği.

Rüzgâr gibi...

Ama gel gör ki insan, hep savrulan yaprakları seyrettiğinden ve seyrederken gözüne kaçan toz taneleriyle uğraşmaktan bir türlü gözlerini kapatıp hûûû diyen rüzgârı dinlemeyi ve anlamayı beceremiyor görüntü ve gürültünün işgali altında.

Kendi içine düşmeyi...

Bir kapatabilse insan gözlerini ve bir görebilse özündeki “kendi ruhumdan üfledim” ilahi sözünün tecellisini; bütün insanlarda da bulunduğunu anlayacak önce, sonra bütün varlıklarda da var olduğunu.

Ve eğer anlayabilse bunları, ardından görebilecek kapalı gözleriyle…

Yusuf’un kokusu geliyor diyen Yakup gibi ta uzaklardan.

Şahit olacak...

Ama önce kapatması gerek gözlerini, özünden özgeye...

Özgenin de özünde bir ilahi nefes olduğunu anladığında, işte o zaman anlayacak her birini hoş görmesi gerektiğini.

Her birinin bir ilahi tecelli mekânı olduğunu...

Her şey Hak’tan ise ve her şey Hakka bir yol ise kim kimden üstün ki kim kimi yahut neyi hor görebilir?

Kıymetin takdirini kendinden bilen İblis şarabından içen cahilden başka kim kendini üstün görür?

Hak’tan gelen hoştur bize…

İbrahim Hakkı Hazretlerinin diliyle sırtımıza kaftan da konulsa, yahut kaftan yerine kefen de konulsa; eğer takdir Hüda’nın ise rıza makamındayız. Hoş geldin deriz. Hoş karşılarız.

Hoştur bana senden gelen

Ya hil’at u yahut kefen.

Âlemi zerre zerre emanet bilen ve Hak’tan gören bırakır hor görmeyi ve öğretir gönlüne hoş görmeyi.

Âh almamak ve incitmemek gerektiğini söyler dili…

Ve yalnız incitmemek değil incinmemek gerektiğini... Zira incitmemek herkesin görevi, incinmemek er kişinin işidir.

Alvarlı Efe Hazretlerinin inci gibi sözleriyle ifade ettiği gibi:

Âşık der inci den den

İncinme incidenden

Kemalde noksan imiş

İncinen incidenden

Derviş duruşlu bir âşık olan Abdurrahim Karakoç’un gönlünden süzülen kelimelerle de ifade ettiği gibi:

Gölgesinde otur amma,

Yaprak senden incinmesin

Temizlen de git mezara

Toprak senden incinmesin...

Yollar uzun yollar ince

Yol kısalır aşk gelince

Yat kurban ol İsmailce

Bıçak senden incinmesin...

İşte insan gözlerini kapatıp gönlüyle gördüğünde idrak eder bu inceliği.

Ve aşktan utanır, Allah’tan korkar...

...

Tevhid zıt görünenlerin birleşmesidir. Bir olduğu noktanın, geldiği ve gitti yerin idrak edilmesidir.

İşte dervişlerin yüzünden tebessümü eksik etmeden söyledikleri “hoş gör” sözü, bu ayrılıkların ötesini görebilme düzeyidir.

Yüzde kalan hor görür, özü inen hoş görür.

Hoş görmek, tolerans yahut müsamaha etmek değil, hepsinin üzerinde ve ötesindedir. İnsan ve varlıktaki güzelliği ve hatta sahibinin bile bilemediği ve görmediğini görerek hoş görmektir.

Sabretmek değil, rıza göstermektir.

“Hoştur bana senden gelen” diyebilecek kalp kıvamıdır hoş gör. “Ya gonca gül yahut diken” diyerek sevilenden geleni kategorize etmeden gelene değil, gönderene bakmaktır.

İnsanın hoş görmesi için, sinesinin hoş olması lazım.

Dünya ile başı serhoş olanın, gönlü bîhoş olur. Akıbet hali nahoş görülür dıştan bakanlara.

Zira dünyaya hırs (serhoş), diğerlerine haset etmeye (bîhoş) sebep olur. Bu da insanı insan nazarında nâhoş eyler…

...

Bir derviş duasıdır “hoş gör” sözü. Onların okulu olan tasavvufun da ana ilkesi. Onlar ki hoş gördüklerinden yetmiş iki milleti, İslam’ın güleryüzü denilmiş tasavvufa...

Çünkü, Cüneyd-i Bağdâdî’nin deyişiyle sûfî yeryüzü gibidir.

Isıtır herkesi, güneşe benzer.

Gölgesinde gezilir, buluta benzer.

Can verir yeşertir, yağmura benzer.

Sen kötüsün desen de güzel olanla verir cevabı.

Çünkü yaratılanı sever ve sevdiğini hoş görür Yaratan’tan ötürü...

…

Kötü söz söyleyen sarhoş komşunun ağzını yıkayabilirse eğer insan İbrahim Ethem gibi, Allah da gönlünü yıkar onun ve tevbe nasip eder.

Anadolu’yu mayalayan Pîr-i Türkistan Ahmet Yesevî’nin ifadesiyle;

Nerde görsen gönlü kırık merhem ol sen

Öyle mazlum yolda kalsa hemdem ol sen

İşte bu hoşgörülü yaklaşım tasavvufi eğitimin özü olduğu için bunu yapabilene “derviş ilaç gibi adamdır” derler.

İlaç ki yaraları kapatır, ayıpları örter. Dost gibi…

Dost, kusur örtendir. Allah’ın Settâr olmasından başka ne anlaşılır ki. O en büyük dost...

Yaralara bakan, yârsız kalır. Yalnız...

Derviş odur ki der Bahauddin Nakşibend, kalplere nakşedilmesi gereken bir tablo ile:

“Derviş dışı renksiz, içi cenksiz olandır.”

Yani öyle hemen hamlık yaparak cahille cahil olmaz, içinde ise kin ve nefret besleyip büyütmez derviş.

Merhameti merhem eyler özüne, muhabbettir hep yansıyan yüzüne.

Bilir ki hoş gördükçe, hoş görülür insan...

Zira bilir ki Koca Hünkâr Hacı Bektaş şöyle demiştir:

Hakikatin başı toprak olmak, ardından da yetmiş iki milleti ayıplamamaktır.

Zira inciten insan, tac ile hırka giyse de sırtına ondan dervişlik kokusu alınmaz.

“Ayıp gören gaybın kokusundan mahrum kalır” der Pîr-i Aşk Hz. Mevlana... Ve ilave eder:

“İhsan eylemek, kinin merhemidir.”

Bir sema ayininde meydan-ı aşka giren sarhoş bir şahıs sallana sallana herkese ve nihayet Mevlana’ya çarpar bir gün. Müritler kızıp adama anında haddini bildirmek isterler oracıkta. Ancak Mevlana araya girer ve müritlerine hitaben şöyle der:

“Şarabı o içmiş ama sarhoşluğu siz gösterirsiniz.”

...

Bir de Ahmet Yesevi’nin ifadesiyle “zalim olup zulmeden yetim gönlün ağrıtan” hoş görüyü yalnız kendine bekleyenler var...

Bunlar bilmez ki, mahşerde kara yüzlü olurlar.

Bizim Yunus’un ifadesiyle;

“Bir kez gönül yıktın ise bu kıldığın namaz değil

Yetmiş iki millet dahî elin yüzün yumaz değil” dediği bunlardır işte…

Hor görüp, hoş görmeyenler...

Halbuki dervişlerin dergâhına girene, dini bile sorulmaz. İnsanın insana soracağı sorular sorulur önce. Aç ise yemek, yorgun ise yorgan ve yatak ikram edilir.

Böyleydi işte bir zamanlar Müslümanlar. Her sokak başında bir derviş dergâhı gönül demlerdi.

Ve o zamanlar gönüller dergâh idi.

Ama devlet tekkeleri, modern insan gönül dergâhını kapattı.

Kimse sığmaz oldu gönüllere. Yetmiş iki millet değil, din kardeşi bile sığmaz oldu şimdilerde…

Halbuki Alemlerin Rabbine hamd ile başlar Kuran ve insanların Rabbi’ne sığınmak ile sona erer.

Okuyana...

Şimdi şikâyet etme zamanı değil ise şayet ve şayet bir zamanlar yetmiş iki millet bir ve beraber yaşamışsa yanımızda işte bunun iksiri biline ki ilimden öte irfan, kardeşlikten öte ihvan olmakta idi.

Yeryüzünü dergâh görenlerin gönlüne girmekte idi...

Yeryüzünü yâryüzü bilenleri bulmakta idi...

“Kalbi Allah’a, kapısı yetmiş iki millete açık” olmaktır yolumuz diyenlerin ocağında pişmekte idi...

İşte budur dünyaya düzen verecek düstur...

Yeniden kapitalizmin şehvetinden kardeşlik/ahîlik servetine dönmek çok mu zor?

Tüketmek değil üretmek. Ama en çok da insanı...

Hor görmek yerine hoş görebilmek... Ama en çok da insanı…

Bizim Yunus der ki:

“Hakkı gerçek sevenlere cümle alem kardeş olur.”

Kişi kendini sevme sevdasından kurtulursa, hoş görür.

Erenler yanında “özgeyi boş görenin özü nahoş” görülür.

Bunun için gönül ehlinin zikridir şu söz:

Herkes yahşi ben yaman

Herkes buğday ben saman

…

Hasılı “Hoş göreni Allah da hoş görür.”

İşte bunun için dergahlar, evler ve işyerinde eskiden “Hoş Gör” hattı yanında, “Hoş gör Yâ Hû” tablosu da asılırdı.

Eksiğiz Ya Rabbi! Bize merhamet ve mağfiret et. Eksiklerimizi hoş gör ve Settar isminle ört...

Bana da senin ahlakınla ahlaklanmayı, başkalarının değil kendi ayıplarımı görmeyi ve düzeltmeyi nasip eyle...

İşte bu dervişlerin ortak duasıdır.

Bizi dervişlik diriltecektir…

Hoş gör Yâ Hûûû…

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi

Tümü

	İmsak	04:27
	Güneş	06:03
	Öğle	13:07
	İkindi	16:55
	Akşam	20:01
	Yatsı	21:31

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	33	90
2. Fenerbahçe	33	86
3. Trabzonspor	33	55
4. Beşiktaş	33	51
5. Başakşehir	33	49
6. Rizespor	33	48
7. Kasımpasa	33	46
8. Antalyaspor	33	45
9. Alanyaspor	33	45
10. Sivasspor	33	45
11. A.Demirspor	33	41
12. Samsunspor	33	39
13. Ankaragücü	33	37
14. Kayserispor	33	37
15. Konyaspor	33	36
16. Gaziantep FK	33	34
17. Hatayspor	33	33
18. Karagümrük	33	33
19. Pendikspor	33	30
20. İstanbulspor	33	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	31	69
2. Göztepe	31	63
3. Ahlatçı Çorum FK	31	55
4. Sakaryaspor	31	54
5. Bodrumspor	31	52
6. Kocaelispor	31	52
7. Bandırmaspor	31	47
8. Boluspor	31	47
9. Gençlerbirliği	31	47
10. Erzurumspor	31	42
11. Ümraniye	31	37
12. Manisa FK	31	36
13. Keçiörengücü	31	36
14. Şanlıurfaspor	31	34
15. Tuzlaspor	31	33
16. Adanaspor	31	32
17. Altay	31	15
18. Giresunspor	31	7

Takımlar	O	P
1. Arsenal	34	77
2. M.City	33	76
3. Liverpool	34	74
4. Aston Villa	34	66
5. Tottenham	32	60
6. M. United	33	53
7. Newcastle	33	50
8. West Ham United	34	48
9. Chelsea	32	47
10. Bournemouth	34	45
11. Brighton	33	44
12. Wolves	34	43
13. Fulham	34	42
14. Crystal Palace	34	39
15. Brentford	34	35
16. Everton	34	33
17. Nottingham Forest	34	26
18. Luton Town	34	25
19. Burnley	34	23
20. Sheffield United	34	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	32	81
2. Barcelona	32	70
3. Girona	32	68
4. Atletico Madrid	32	61
5. Athletic Bilbao	32	58
6. Real Sociedad	32	51
7. Real Betis	32	48
8. Valencia	32	47
9. Villarreal	32	42
10. Getafe	32	40
11. Osasuna	32	39
12. Sevilla	32	37
13. Las Palmas	32	38
14. Deportivo Alaves	32	35
15. Rayo Vallecano	32	34
16. Mallorca	32	31
17. Celta Vigo	32	31
18. Cadiz	32	25
19. Granada	32	18
20. Almeria	32	14