08.09.2023, 17:31

ÂLİM VE DERECELERİ

İbrahim Cücük

Âlim; ilim ve irfan sahibi olan, her gün ilerlemek ve ilerletmek için bilen ve bildiren, bildiğinin âlimi bilmediğinin tâlibi, kendisine sorulan sorulara bilmediği zaman "bilmiyorum" diyen, bildiğiyle ihlasla ve sünnete uygun amel eden, Hz. Peygamber ahlakıyla ahlaklanmaya çok dikkat eden, kendisinden sonra geriye ilim ve irfan sahibi âlimler yetiştiren, çevreyi ve çareyi doğru okuyan, emr-i bilma’rûf ve nehy-i anil münker yapıp kınayanın kınamasından çekinmeyen kimsedir.

İlim açısından en alt seviyedeki bir âlim; dînin temelleri olan İslâm Akîdesini iyice bilip hazmeden, İslâm Fıkhını ve Fıkıh Usûlünü öğrenen, İslâm Fıkhının kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm’i tefsiriyle ve Hadisleri şerhiyle kavrayan, zamanın halini bilen, Hz. Peygamberi Kur’ân’ın canlı örneği olarak çok iyi tanıyan ve dünyaya meyletmeyen kimsedir.

Bu âlim de avamdandır, ama ulemanın avamındandır. Çünkü İslâmî ilimlerde havas olan ancak müctehidlerdir.

Hem avamın dereceleri hem de havassın dereceleri vardır.

Havassın zirvesinde Hz. Peygamber aleyhissselam vardır.

Gerçek manada havas ancak peygamberlerdir. Peygamber olmayan herkes peygambere nispetle avamdan sayılır. Hz. Peygamberin dışındaki kimseleri taksime tabi tuttuğumuz zaman müctehidleri havas, müctehid olmayanları da avam saymaktayız.

Avamın dereceleri:

1. Allah Teâlâ’yı, Hz. Peygamber’i ve Hz. Peygamber’in getirdiğini icmâlen/topluca tasdik eden,

2. Akîde, ibâdet, ahlâk ve muamelât konusunda inanması ve amel etmesi farz olanları bilip tasdik eden,

3. Bilip tasdik ettiği şeyleri en azından farzlarıyla birlikte tatbik eden,

4. Dinin inceliklerini iman, ibadet, ahlak ve muâmelât olarak bilen ve takvaya dikkat ederek uygulayan.

Avama gereken, önce kendisini bu ölçüye göre tanımak, sonra da hangi derecede ise bir üst dereceye çıkmaya gayret etmek için ehlinden veya ehliyle birlikte ilim ve edebi kazanmaya çalışmaktır.

Havassın dereceleri:

1. Sahâbe’nin havassı,

2. Tâbiînin havassı,

3. Diğerlerinin havassı.

Hz. Peygamber’e nisbetle Sahabe’nin de Tâbiînin de müctehidlerinin hepsi avamdan sayılır. Çünkü gerçek ilim sahibi, kendisine vahiy gelen Hz. Peygamberdir.

Allah Teâlâ’nın göstermesiyle gören yegâne zat sadece Hz. Peygamber Efendimizdi.

Müçtehidlerin görmeleri ise âyet ve hadislerden istinbât/hüküm çıkarma olarak ortaya koydukları zanlardır. Onların zannına Hz. Peygamber değer verdiği için zann-ı gâlip olarak ortaya koydukları ilim sayılmış ve uyulmaya da layık olmuşlardır.

Hz. Peygamber’e gösterilenler vahiyle olduğu için kesindir. Ama velilere gösterilen ilhamlarda kesinlik olmadığı için ve İslam dini de âyet ve hadisle kemâle erdirilmiş olduğundan ilhamlar helali ve haramı tespitte delil sayılmamıştır.

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi

Tümü

	İmsak	03:51
	Güneş	05:38
	Öğle	13:05
	İkindi	17:01
	Akşam	20:23
	Yatsı	22:02

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	36	99
2. Fenerbahçe	36	93
3. Trabzonspor	36	61
4. Başakşehir	36	58
5. Beşiktaş	36	55
6. Kasımpasa	36	52
7. Alanyaspor	36	50
8. Rizespor	36	49
9. Sivasspor	36	48
10. Antalyaspor	36	45
11. A.Demirspor	36	44
12. Samsunspor	36	42
13. Kayserispor	36	41
14. Konyaspor	36	40
15. Ankaragücü	36	39
16. Gaziantep FK	36	38
17. Hatayspor	36	37
18. Karagümrük	36	37
19. Pendikspor	36	36
20. İstanbulspor	36	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	34	75
2. Göztepe	34	70
3. Sakaryaspor	34	60
4. Bodrumspor	34	57
5. Ahlatçı Çorum FK	34	56
6. Kocaelispor	34	55
7. Boluspor	34	53
8. Gençlerbirliği	34	51
9. Bandırmaspor	34	50
10. Erzurumspor	34	44
11. Ümraniye	34	43
12. Manisa FK	34	40
13. Keçiörengücü	34	40
14. Adanaspor	34	39
15. Şanlıurfaspor	34	38
16. Tuzlaspor	34	38
17. Altay	34	10
18. Giresunspor	34	7

Takımlar	O	P
1. M.City	37	88
2. Arsenal	37	86
3. Liverpool	37	79
4. Aston Villa	37	68
5. Tottenham	37	63
6. Chelsea	37	60
7. Newcastle	37	57
8. M. United	37	57
9. West Ham United	37	52
10. Brighton	37	48
11. Bournemouth	37	48
12. Crystal Palace	37	46
13. Wolves	37	46
14. Fulham	37	44
15. Everton	37	40
16. Brentford	37	39
17. Nottingham Forest	37	29
18. Luton Town	37	26
19. Burnley	37	24
20. Sheffield United	37	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	36	93
2. Barcelona	36	79
3. Girona	36	75
4. Atletico Madrid	36	73
5. Athletic Bilbao	36	62
6. Real Sociedad	36	57
7. Real Betis	36	56
8. Villarreal	36	51
9. Valencia	36	48
10. Getafe	36	43
11. Deportivo Alaves	36	42
12. Sevilla	36	41
13. Osasuna	36	41
14. Las Palmas	36	38
15. Rayo Vallecano	36	38
16. Celta Vigo	36	37
17. Mallorca	36	36
18. Cadiz	36	32
19. Granada	36	21
20. Almeria	36	17