20.01.2018, 18:32

Malatya Kale İlçesi

Kale İlçemiz, eski ismiyle İzollu olarak bilinmekteydi. 1560 yılına ait tahrir defterine göre îzoli Kömri, yani bugünkü Kömürhan yöresi anlaşılmaktadır.

18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda İskân Siyaseti adlı esere göre 1760 yılında 1000 kadar çadıra sahip olan, Malatya kazasının Çoban nahiyesinde yaşayan halk Erzurumda yaylayan, Diyarbakır'da kışlayan göçer tarzına sahipti. Yöre halkı, 16. yüzyıl belgelerine göre Türkmenler grubundandır. Sultan Alaaddin Keykubat’ın da tasdik etmiş olduğu 1186 tarihli bir soy kütüğünde, on iki Türk oymağından birisi olarak adı geçen İzoli aşireti, Horasan’dan Anadolu’ya gelen bir Türk aşireti olarak gösterilmektedir. Şecerenin yazıldığı tarihten önce Urfa civarlarında bulundukları sırada, bunlardan bir kol Malatya-Elazığ arası bölgeye göç ederek, 1530 yıllarında Cubas nahiyesinde Dayı köyüne yerleşmişlerdir. Fırat’ın karşı yakasında günümüzde İzolu köyüne ve köyün dışından da bu yöreye Malatya-Elazığ arasına Behisni merkezine ve Keysun nahiyesine dağılmışlardır. Önceleri Malatya merkez ilçeye bağlı bir nahiye iken, 9 Mayıs 1990 tarihinde 3644 sayılı kanunla ilçe haline getirilmiştir. Osmanlının1530 tarihli Tahrir Defterlerinde İzolli Aşiretinin Cubas nahiyesindeki Dayı köyünde oturdukları ve ziraat ile meşgul oldukları kayıtlıdır. Ödemekle yükümlü bulundukları vergilerden, İzoli aşiretinin bu köyde yerleşik duruma geçtiği anlaşılmaktadır.

Malatya Kale İlçesi

İzollu’nun yaklaşık olarak 480 yıllık bir tarihçesi bulunmaktaysa da, İlçe toprakları üzerinde milattan önceki zamanlarda yerleşimin meydana geldiği bilinmektedir. Karakaya Baraj Gölü suları altında kalan Pirot ve Cafer Höyüğünde, yapılan kurtarma çalışmalarında ilk Tunç çağına, alt katmanlarında ise Neolotik dönemlere ait kalıntılar saptanmıştır. İlçemizde ayrıca bir kale kalıntısı ve Pirot köyünde yapılan kazılar sonucu çıkarılan eserler mevcuttur. Barajın altında kalan Höyüklerden kurtarılan eserler bugün Malatya müzesinde sergilenmektedir.

İlçemiz Malatya'ya 33 km. uzaklıkta olup, İlçenin yüzölçümü 192 km2’dir. 2000 genel nüfus sayımına göre toplam nüfusu 9.569, şehir nüfusu 3.966, köy nüfusu 5.603'tür. İlçenin bucağı yoktur. Merkez olmak üzere 1 belediyesi, 19 köyü ile 43 mezrası bulunmaktadır. İlçemiz, iklim bakımından kışları soğuk ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak bir özellik göster­mektedir. Malatya merkezine göre kışları daha ılıman geçmektedir. Nüfusunun tamamı tarımla uğraşmaktadır. Özellikle de kayısıcılıkla uğraşan halk az da olsa hayvancılık ile uğraşmaktadır. İlçede okuma yazma oranı son zamanlarda artmakta olup, % 86’nın üzerindedir.

Kömürhan Köprüsü, İlçemizin içinden geçen, Malatya Elazığ karayolunun 51. kilometresinde Fırat Nehri ile kesiştiği noktada geçişi sağlamaktadır. Eski Kömürhan köprüsü, unutulan diğer ismiyle İsmet Paşa Köprüsü. Doğunun Batıya, Batının da Doğuya açılan adeta bir kapısıdır. Kömürhan köprüsü, civarda bulunan 1623–1640 yıllarında IV. Murat döneminde yapılmış olan handan, Kömürhan isminin geldiği rivayet edilir. Evliya Çelebi, IV. Murat'ın Bağdat seferini anlatırken, ordunun Fırat Nehri'ni zorlukla geçtiğini kayıtlarında bahsetmektedir. Sultan'ın, Fırat üzerinde bir köprü yapılmasını emrettiğini, yapılan çalışmalar sonunda ise en dar yer olan Kömürhan mevkiinin en müsait yer olduğundan bahsedilmektedir. O tarihte yapılamayan köprü, Cumhuriyet döneminde, 6 Ekim 1937 tarihinde açılmış olan köprü 332.400 liraya mal olmuştur. 109,60 metre orta açıklık uzunluğuyla, yapıldığı dönem itibariyle dünyanın en büyük altıncı betonarme köprüsü olma özelliğini kazanmıştır. Fırat üzerine tek gözlü betonarme şeklinde inşa edilmiş olup, günümüzde suyun altında kalmıştır. Yeni köprünün yapılması ile eski köprü de tarihi ve anıları ile sular altında kalır.

Yeni köprünün inşaatına, 23 Şubat 1983’te başlanmış ve Orta Açıklığı 135, kenar açıklıkları 76, toplam uzunluğu 287, eni ise 11,5 metredir. Fırat'ın bu kesimindeki tek köprü olduğu için de lojistik ve stratejik önemi büyüktür. Bu nedenle yaya olarak geçmek veya arabayla geçerken duraklamak yasaktır. Köprünün yapımcısı bir İsveç firması olan Nidgvist ve Helm Anonim Şirketidir. Köprünün inşası sırasında 1340 ton inşaat demiri, 143 ton ön germe çeliği ve 11.000 metreküp beton kullanılmıştır. 8 Nisan 1986 da tamamlanmış olan köprü, Karakaya Barajı yapıldıktan sonra, eski Kömürhan köprüsü suyun altında kalmıştır. Yılın her zamanında debisi yüksek olan Fırat Nehri bu sebepten birçok can almıştır. Geniş ve azgın nehir hem köprülerin yapımını zorlaştırmış hem de ihtiyacı arttırmıştır. Eski köprü birçok kazaya tanık olmuştur. Bir gelin alayının geçişinde köprünün çökmesiyle meydana gelen kaza ile ilgili Fırat türküsünde köprünün adı geçer; Şu Fırat'ın suyu akar serindir Yârimi götürdü anam kanlı zalimdir... ''Kömürhan köprüsü'' Harput'a bakar kör olası zalim Fırat ocaklar yıkar... Kömürhan köprüsü Malatyalılar ile Elazığlılar arasındaki binlerce tartışma sebebinden biridir. Her iki taraf da bu ünlü köprünün kendilerine ait olduğunu söyler. Köprü gerçekten de tam sınırdadır.

 Malatya Kale İlçesi

Malatya’nın içme ve kaplıcaları yok denecek kadar az olmasına rağmen, İlçemizin Çolaklı bucağına bağlı Bulutlu köyünde İspendere Ilıcası İl merkezine 28 km mesafede olup, bu kaplıcada banyo ve konaklama tesisleri mevcuttur. Ağaçlar arasında bulunan içmenin suları üç ayrı kaynaktan çıkmaktadır. Kaynaklardan çıkan sular İçme ve banyo yapma amaçlı olup, içme kürleri, sindirim sistemi, mide, karaciğer, safra yolları ve barsak hastalıklarına ve idrar yollarına iyi gelmektedir. Banyo kürleri ise nevralji, nefrit ve cilt hastalıklarına iyi gelmektedir.

Malatya Kale İspendere

Yorumlar (0)
15
açık
Namaz Vakti 28 Mart 2024
İmsak 05:20
Güneş 06:47
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:31
Yatsı 20:52
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13
Günün Karikatürü Tümü