13.03.2022, 17:09

NEFİS TERBİYESİNİN BASAMAKLARI

Nefis terbiyesi zor ama bir o kadar da güzel bir yolculuktur. Bu yolun çocuğu, bu yoldaki riyazet ve mücahade ile menzile varır.

Şimdi tasavvuf ilmindeki klasik nefis terbiyesinin basamaklarını sıralayalım:

1. Nefsi Emmare: Bu, her keste bulunan en sıradan nefistir. Bu dönemde insan ve beden ülkesi tamamen nefsin tahakkümü altındadır. Daima başkasını suçlar. Dünyevi işlerden başka bir şey düşünmeyen nefistir. Nefis ise sürekli insanı kötülüklere yöneltir.

وَمَا أُبَرِّئُ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّيَ إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَّحِيمٌ (Yusuf 53)

“Ben nefsimi temize çıkarmam, çünkü Rabbimin merhamet ettiği hariç, nefis aşırı derecede kötülüğü emreder. Şüphesiz Rabbim çok bağışlayandır, çok merhamet edendir” dedi.

Aslında nefsi emmare hayvani nefistir. Burada takılıp kalan nefsin sonu cehennemdir.

2. Nefsi Levvame: Kendi kendisini sürekli kınayan nefistir. Yani hatalarının farkında olan şuuru açılmış nefistir. Hata yapar ama hatasını görür ve bundan hem kendisini kınar ve hem de pişmanlık duyar. Bunlar, her hatadan sonra "Nasıl olsa Allah affeder" demeyip nefislerini hesaba çeker, tevbe istiğfar yaparlar. İnsan artık gözü dışarda değil kendi içindedir. İçsel bir yolculuğa çıkmıştır artık.

إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ وَأَصْلَحُواْ وَاعْتَصَمُواْ بِاللّهِ وَأَخْلَصُواْ دِينَهُمْ لِلّهِ فَأُوْلَئِكَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ وَسَوْفَ يُؤْتِ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ أَجْرًا عَظِيمًا (nisa 146)

"Ancak tövbe edenler, durumlarını düzeltenler, Allah’ın kitabına sarılanlar ve dinlerini Allah’a has kılanlar müstesnadır. Bunlar mü’minlerle beraberdirler. Allah, mü’minlere büyük bir mükâfat verecektir."

وَلَٓا اُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ (kıyamet 2)

"Kendini kınayan (pişmanlık duyan) nefse yemin ederim"

Levvameye gelmemiş olan nefs, cehennemi hak eder.

3. Nefsi Mulhime

Nefs ile yapılan mücadele ve ibadetler sonucu kalbin üzerindeki perdelerden birisi kalkar. Bunun sonucunda insana ilhamlar gelir. Bu ilhamlar iyi ve kötü ilhamlar yani rahmani ve şeytani ilhamlar olmak üzere ikiye ayrılır. Yani bu ilhamlar sürecinde rahmani ve şeytani ilhamlar birbirine karışır. Bu dönemde biraz da pişmiştir. İlham alan bir dönemdir.

Bu dönemde kişi Rabbinden ilham alsa da Şeytanın iğfaline de açık hale gelmiştir. Burada bir yol göstericiye ihtiyaç vardır. Hangisinin rahmani ve hangisinin şeytani olduğunu göstermelidir. Bu aşamada Şeytan doğrudan kişiye tesir etmese, ailesine ve çevresine yönelir. Buradan kişiyi Allah'tan koparacak telkinler gelmeye başlar.

فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا (Şems

Nefse ve onu düzgün bir biçimde şekillendirip ona kötülük duygusunu ve takvasını (kötülükten sakınma yeteneğini) ilham edene andolsun ki

Takva, Allah'ın ilhamıdır. Fucur ise Şeytanın ilhamıdır. Şeytanın ilhamına karşılık Allah'ın takva ilhamı sayesinde insan bu aşamada güvenle yoluna devam eder. Mesela, ezan okunduğunda Allah ilhamıyla insanı namaza davet ederken, şeytan binbir bahane ile bunu sürekli ertelemeye çalışır. Bu nedenle namaz kılanlar, kıldıkları namazla gururlanmasınlar. Bilakis, onları huzuruna kabul ettiği için Yaradana şükretsinler.

Bu aşamada nefs artık ıslah olmuş, beden ülkesinin iktidarı nefisten alınıp ruha verilmiştir.

Belirtileri: İlim, kemal, tevazu, cömertlik, hoşgörü, sabır ve kanaatkardır.

4. Nefsi Mutmainne

Tefsin artık içindeki dalgalanmaları yendiği ve tatmin olduğu dönemdir. Denizden salim kıyılara ulaşmıştır. Hırs adı verilen en büyük düşmanını alt etmiş, eskiden hiçbir şey kendisini tatmin etmezken şimdi herşey ile mutlu olmayı öğrenmiştir.

الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ

(Ra'd 28) Onlar, iman etmiş ve kalbleri Allah zikriyle yatışmış olanlardır. Evet, iyi bilin ki, kalbler Allah'ın zikri ile yatışır.

Bu aşamadaki nefs, artık hiçbir şüphe içerisine girmeyen ve tam bir iman ile inanan kişidir.

5. Nefsi Raziye

Mutmain olmuş bir nefsin bu aşamadan sonra uğrayacağı bir durak daha vardır. O da Radiye durağıdır. Ayetin belirttiği gibi

ا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ

Ey mutmain (tatmin bulmuş) nefis,

ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً

Rabbine, hoşnut edici ve hoşnut edilmiş olarak dön.

Fecr 27-28

Mutmainneden sonra alınan hitap ile radiye makamına erişilir. Burada da durulmaz ve merdiyye makamına ulaşılır.

Bu aşamada kişi her türlü bela ve musitebete karşı sabırlı olmuştur. Kişinin bu aşamadaki tüm amelleri sadece Allah rızası içindir. Bu aşamada kişi hayır ve şerrin ayrımına da iyice varmıştır. Ama yolculuk devam eder...

Bu nefis aşamasında "Seyri Fillah" aşamasıdır. Makamı sırrın sırrıdır.

6. Nefsi Merdiyye

ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً

Rabbine, hoşnut edici ve hoşnut edilmiş olarak dön.

Fecr 28

Tatmin olmuş ve her şeyinde Allah rızasını gözeten kuldan da artık Allah razı olmuştur ve merdiyye dediğimiz makama ulaşmış olur.

Bu aşamaya gelen nefs, şükür içerisinde olur. Ayıpları örter. Güzel zanda bulunur. Şefkat ve merhamet sahibidir. Görünüşte insanlarla beraberdir (halk), ama gerçekte Allah ile beraberdir. Yani "Sofi kain ve baindir."

Bu nefsin yeri hafadır. Seyri Anillah makamıdır.

7. Nefsi Kamile (Safiye)

Bu aşamada nefs artık saflaşmış, süzülmüştür.

Bu aşamada artık hakikatlar görünür. Dünyaya perdesiz bakar.

قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا

Şems 9

Nefsini arındırıp temizleyen gerçekten kurtuluşa ermiştir.

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 22 Mart 2023
İmsak 05:33
Güneş 06:58
Öğle 13:16
İkindi 16:41
Akşam 19:24
Yatsı 20:44
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 25 60
2. Fenerbahçe 24 54
3. Beşiktaş 25 49
4. A.Demirspor 25 45
5. Trabzonspor 25 44
6. Başakşehir 24 41
7. Kayserispor 25 38
8. Konyaspor 25 34
9. Karagümrük 24 31
10. Antalyaspor 25 28
11. Alanyaspor 25 28
12. Sivasspor 25 27
13. Kasımpaşa 25 26
14. Gaziantep FK 25 25
15. Ankaragücü 24 25
16. İstanbulspor 24 24
17. Giresunspor 24 23
18. Hatayspor 24 23
19. Ümraniye 25 22
Takımlar O P
1. Samsunspor 26 54
2. Eyüpspor 26 53
3. Pendikspor 26 47
4. Rizespor 25 46
5. Keçiörengücü 26 46
6. Sakaryaspor 26 46
7. Bodrumspor 26 41
8. Manisa FK 25 39
9. Boluspor 25 38
10. Bandırmaspor 25 37
11. Göztepe 25 35
12. Tuzlaspor 26 28
13. Altay 26 25
14. Adanaspor 26 25
15. Erzurumspor 25 24
16. Altınordu 25 20
17. Gençlerbirliği 25 17
18. Denizlispor 26 17
19. Yeni Malatyaspor 26 16
Takımlar O P
1. Arsenal 28 69
2. M.City 27 61
3. M. United 26 50
4. Tottenham 28 49
5. Newcastle 26 47
6. Liverpool 26 42
7. Brighton 25 42
8. Brentford 27 42
9. Fulham 27 39
10. Chelsea 27 38
11. Aston Villa 27 38
12. Crystal Palace 28 27
13. Wolves 28 27
14. Leeds United 27 26
15. Everton 28 26
16. Nottingham Forest 27 26
17. Leicester City 27 25
18. West Ham United 26 24
19. Bournemouth 27 24
20. Southampton 28 23
Takımlar O P
1. Barcelona 26 68
2. Real Madrid 26 56
3. Atletico Madrid 26 51
4. Real Sociedad 26 48
5. Real Betis 26 45
6. Villarreal 26 41
7. Athletic Bilbao 26 36
8. Rayo Vallecano 26 36
9. Osasuna 26 34
10. Celta Vigo 26 34
11. Mallorca 26 32
12. Girona 26 31
13. Getafe 26 29
14. Sevilla 26 28
15. Cadiz 26 28
16. Real Valladolid 26 28
17. Espanyol 26 27
18. Valencia 26 26
19. Almeria 26 26
20. Elche 26 13
Günün Karikatürü Tümü